Οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ, προκαλώντας σοβαρές επιπτώσεις στο οικοσύστημα, ενισχύοντας τις ανησυχίες για την «αυξανόμενη οικολογική ευθραυστότητα» της περιοχής. Παρά την επιβράδυνση της αποψίλωσης των δασών, η σεζόν των πυρκαγιών του 2024 χαρακτηρίζεται ως η πιο καταστροφική των τελευταίων δύο δεκαετιών, σύμφωνα με δημοσίευμα του euronews.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Biogeosciences από το Κοινό Ερευνητικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτιμά ότι οι φωτιές επηρέασαν 3,3 εκατομμύρια εκτάρια δάσους μόνο το περασμένο έτος. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η καταστροφή αυτή προκάλεσε πρωτοφανείς εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και υποβάθμιση του οικοσυστήματος, αποκαλύπτοντας την αυξανόμενη ευθραυστότητα της περιοχής.

Σύμφωνα με δεδομένα από το σύστημα παρακολούθησης Tropical Moist Forest, οι ερευνητές μπόρεσαν να εντοπίσουν και να επιβεβαιώσουν την υποβάθμιση των δασών λόγω πυρκαγιών με υψηλό βαθμό ακρίβειας, φιλτράροντας ψευδή σήματα που προκαλούνται από γεωργικές πυρκαγιές ή σύννεφα. Οι φωτιές του 2024 απελευθέρωσαν περίπου 791 εκατομμύρια τόνους CO₂ στην ατμόσφαιρα, ποσότητα συγκρίσιμη με τις ετήσιες εκπομπές της Γερμανίας. Πρόκειται για αύξηση επτά φορές σε σχέση με το μέσο όρο των δύο προηγούμενων ετών και για πρώτη φορά η υποβάθμιση λόγω πυρκαγιών ξεπέρασε την αποψίλωση ως κύρια πηγή εκπομπών στον Αμαζόνιο.

Η γεωγραφική έκταση των πυρκαγιών αποτελεί επίσης σημαντικό λόγο ανησυχίας. Η Βραζιλία κατέγραψε τις υψηλότερες εκπομπές από υποβάθμιση δασών στην ιστορία της, ενώ στη Βολιβία οι φωτιές επηρέασαν σχεδόν το 9% της εναπομείνασας άθικτης δασικής κάλυψης, πλήττοντας μια περιοχή που παραδοσιακά λειτουργεί ως σημαντικό αποθετήριο βιοποικιλότητας και δεξαμενή άνθρακα.

Αυξάνονται οι πυρκαγιές λόγω ξηρασίας και καύσωνα

Παρά τις υψηλές βροχοπτώσεις και την υγρασία που καθιστούν ιστορικά τον Αμαζόνιο ανθεκτικό στις φωτιές, η ξηρασία και οι καύσωνες του 2023-2024 μείωσαν τα επιφανειακά αποθέματα νερού και την υγρασία του εδάφους, αυξάνοντας τη συχνότητα και την ένταση των πυρκαγιών. Ερευνητές επισημαίνουν ότι η «ασυνήθιστη αύξηση» της δραστηριότητας πυρκαγιών τροφοδοτείται από έντονη ξηρασία, κλιματική αλλαγή, κατακερματισμό των δασών και κακή διαχείριση γης.

Στην υποβάθμιση των δασών συμβάλλουν τόσο οι τεχνικές «διαφυγής» πυρκαγιών – μικρές ελεγχόμενες φωτιές για προστασία μεγαλύτερων εκτάσεων – όσο και οι παράνομες πυρκαγιές που βάζουν καταπατητές γης. Οι φωτιές μπορούν να φθείρουν τα δάση χωρίς να τα καταστρέφουν πλήρως, καθώς τα υποβαθμισμένα δάση μπορεί να φαίνονται άθικτα από ψηλά, αλλά χάνουν σημαντικό μέρος της βιομάζας και της οικολογικής τους λειτουργίας.

Η μελέτη τονίζει την ανάγκη για «άμεση και συντονισμένη δράση» με στόχο τη μείωση της χρήσης πυρκαγιών, την ενίσχυση των πολιτικών προστασίας δασών και την υποστήριξη των τοπικών και ιθαγενών κοινοτήτων που διαχειρίζονται τις περιοχές τους. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι χωρίς παρεμβάσεις, ο Αμαζόνιος κινδυνεύει να φτάσει σε ένα καταστροφικό σημείο καμπής με μη αναστρέψιμες συνέπειες για τον πλανήτη.

Διαβάστε ακόμη