Σε ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας στην αυτοκινητοβιομηχανία, προχώρησαν η Porsche και ο χημικός όμιλος BASF, σε συνεργασία με την αυστριακή ερευνητική ομάδα BEST. Το πιλοτικό πρόγραμμα που δοκίμασαν οι εταιρείες επικεντρώνεται στη χημική ανακύκλωση των πλαστικών αποβλήτων που προέρχονται από παλιά οχήματα, τα οποία μέχρι τώρα κατέληγαν κυρίως στην καύση. Μέσα από αυτήν την καινοτόμα μέθοδο, τα υπολείμματα πλαστικών, αφρών και χρωμάτων μετατρέπονται σε ανακυκλώσιμο υλικό, ικανό να αξιοποιηθεί ξανά σε νέα εξαρτήματα, όπως τα τιμόνια.
Απόβλητα αυτοκινήτου σε χημικά υλικά
Η μετατροπή αυτή επιτυγχάνεται με μια σύνθετη τεχνική που ονομάζεται αεριοποίηση (Gasifizierung), κατά τη διάρκεια της οποίας τα απόβλητα διασπώνται υπό ελεγχόμενη έλλειψη οξυγόνου και μετατρέπονται σχεδόν πλήρως σε συνθετικό αέριο. Το αέριο αυτό αποτελεί πολύτιμη πρώτη ύλη για τη χημική βιομηχανία, από την οποία μπορούν να παραχθούν χημικά προϊόντα ή καύσιμα, χωρίς να απαιτείται η χρήση ορυκτών πόρων. Η Porsche χαρακτηρίζει την τεχνική αυτή ως συμπληρωματική στη μηχανική ανακύκλωση, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από πρωτογενή υλικά και την αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένου πλαστικού στα οχήματα του μέλλοντος. Πρέπει να σημειωθεί, σε αυτό το σημείο ότι, παρά τα θετικά πρώτα αποτελέσματα, το εγχείρημα παραμένει πιλοτικό και δεν είναι ακόμη ώριμο για βιομηχανική εφαρμογή σε μεγάλη κλίμακα.
Ωστόσο η σημασία αυτής της καινοτομίας είναι αδιαμφισβήτητη και αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα ενόψει της διεθνούς έκθεσης πλαστικών «Κ» στο Ντίσελντορφ, της κορυφαίας παγκοσμίως στον κλάδο. Εκεί, ο τομέας καλείται να αντιμετωπίσει όχι μόνο τη μειωμένη παραγωγή, αλλά και την έντονη κριτική για τις περιβαλλοντικές συνέπειες των πλαστικών, όπως τα μικροπλαστικά και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η ανακύκλωση παρουσιάζεται ως βασικό «όπλο» για να παραταθεί η χρήση του πλαστικού με πιο βιώσιμο τρόπο, ειδικά μετά την αποτυχία της παγκόσμιας συνθήκης του ΟΗΕ για τα πλαστικά τον περασμένο Αύγουστο.
Στη Γερμανία, τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κλάδος. Η βιομηχανία πλαστικών δεν πέτυχε τους στόχους ανακύκλωσης, ενώ η αυτοκινητοβιομηχανία παραμένει πολύ πίσω: μόνο το 7,7% του πλαστικού που χρησιμοποιεί προέρχεται από ανακύκλωση, όταν σε άλλους κλάδους το ποσοστό αγγίζει σχεδόν το 19%. Από τους 12,8 εκατομμύρια τόνους πλαστικού που επεξεργάστηκαν συνολικά το 2023, μόλις 1,4 εκατομμύρια τόνοι συνδέονταν με αυτοκίνητα. Ακόμη πιο ανησυχητικά είναι τα νούμερα για το 2024: ενώ υπήρχε πρόβλεψη για 900.000 τόνους ανακυκλωμένου πλαστικού, η πραγματικότητα σταμάτησε στους μόλις 120.000, σύμφωνα με τη Frankfurter Allgemeiner Zeitung (FAZ).
Χημική και μηχανική ανακύκλωση
Η χημική ανακύκλωση θα μπορούσε να αποτελέσει λύση, ωστόσo συνεχίζει να «σκοντάφτει» σε σοβαρά οικονομικά και πολιτικά εμπόδια, καθώς χωρίς ουσιαστικά κίνητρα και ισχυρή ζήτηση από την αγορά, η μετάβαση σε πιο βιώσιμες πρακτικές δυσκολεύει σημαντικά.
Προβληματική παραμένει η εικόνα της διαχείρισης αποβλήτων: περίπου τα δύο τρίτα των αποβλήτων καίγονται, ενώ μόνο το ένα τρίτο ανακυκλώνεται μηχανικά. Η χημική ανακύκλωση, παρά τα πιλοτικά επιτεύγματα όπως αυτό της Porsche, παραμένει ακριβή και σπάνια. Από την πλευρά τους, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επικρίνουν την τεχνική για υψηλή ενεργειακή κατανάλωση και κόστος, προτείνοντας αντίθετα τη συνολική μείωση της χρήσης πλαστικού και τη σχεδίαση προϊόντων φιλικών προς επαναχρησιμοποίηση και διαχωρισμό κατά είδος.
Η μηχανική ανακύκλωση, η οποία βασίζεται στον τεμαχισμό, το πλύσιμο και την παραγωγή νέου κόκκου πλαστικού, είναι σαφώς απλούστερη διαδικασία. Ωστόσο, για να λειτουργήσει σωστά χρειάζεται καθαρά και ομοιογενή απόβλητα – κάτι που σπάνια συμβαίνει στα παλιά αυτοκίνητα, όπου τα υλικά είναι αναμεμειγμένα. Από την άλλη, το πλαστικό στα οχήματα έχει και έναν σημαντικό ρόλο: μειώνει το βάρος τους και, κατά συνέπεια, τις εκπομπές CO2. Οι κατασκευαστές υποστηρίζουν ότι αν μειωθεί δραστικά η χρήση πλαστικού, τα αυτοκίνητα θα γίνουν πιο βαριά και οι εκπομπές θα αυξηθούν.
Για να βρεθεί μια ισορροπία, η ΕΕ εξετάζει εδώ και καιρό μια αναθεώρηση του κανονισμού για τα οχήματα στο τέλος κύκλου ζωής (End-of-Life Vehicles Regulation, ELV). Με τις νέες ρυθμίσεις, τα καινούργια αυτοκίνητα θα πρέπει να περιέχουν υποχρεωτικά ανακυκλωμένο πλαστικό: τουλάχιστον 20% μέσα στα επόμενα έξι χρόνια και 25% σε δέκα χρόνια. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαλάρωσε κάπως τον κανόνα, επιτρέποντας στις αυτοκινητοβιομηχανίες να μετράνε στο ποσοστό και τα πλαστικά υπολείμματα που προκύπτουν κατά την ίδια την παραγωγή των αυτοκινήτων. Αυτό σημαίνει ότι οι βιομηχανίες μπορούν να «πιάσουν» πιο εύκολα τον στόχο, χωρίς να επενδύσουν πραγματικά σε λύσεις που θα κάνουν τα οχήματα πιο εύκολα ανακυκλώσιμα στο τέλος της ζωής τους.
Διαβάστε ακόμη
