Σε καθεστώς αυξημένης επιφυλακής εισέρχεται η χώρα απέναντι στην απειλή της λειψυδρίας, με την Αττική να βρίσκεται στο επίκεντρο των κυβερνητικών σχεδιασμών. Τη Δευτέρα αναμένεται να πραγματοποιηθεί κρίσιμη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και με τη συμμετοχή της ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπου θα τεθεί επί τάπητος η στρατηγική για την επόμενη διετία. Σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr, το βλέμμα στρέφεται πρωτίστως στην πρωτεύουσα, καθώς τα υδάτινα αποθέματα που τροφοδοτούν το λεκανοπέδιο επαρκούν – με τα σημερινά δεδομένα – για λιγότερο από δύο χρόνια, γεγονός που επιβάλλει άμεσες αποφάσεις για τα έργα που πρέπει να δρομολογηθούν χωρίς άλλη καθυστέρηση.

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, φαίνεται πως το αρχικό σχέδιο για τη δημιουργία ενός ενιαίου, τρίτου φορέα που θα συγκέντρωνε όλες τις διάσπαρτες αρμοδιότητες διαχείρισης του υδάτινου πλούτου της χώρας, τίθεται – τουλάχιστον προς το παρόν – στον «πάγο». Όπως επισημαίνουν πηγές με γνώση των διεργασιών, η επιλογή αυτή σχετίζεται τόσο με τις θεσμικές και οργανωτικές δυσκολίες που εντοπίστηκαν, όσο και με την ανάγκη επικέντρωσης σε πιο στοχευμένες παρεμβάσεις που μπορούν να αποδώσουν άμεσα αποτελέσματα. Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης είχε μιλήσει -στο πλαίσιο ενημέρωσης αναλυτών για τα οικονομικά αποτελέσματα του Α’ εξαμήνου του 2025- για τη σημασία των συγχωνεύσεων των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και της συγκέντρωσης των αρμοδιοτήτων σε λιγότερους και ισχυρότερους φορείς.

«Σήμερα υπάρχουν δύο εισηγμένες εταιρείες που εξυπηρετούν λίγο πάνω από το μισό του πληθυσμού – η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ. Πέραν αυτών, λειτουργούν περίπου 400 δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και άλλες 400 μικρότερες μονάδες που διαχειρίζονται αρδευτικό νερό. Το κράτος προσπαθεί να βρει λύση γιατί, ειδικά σε περιόδους ξηρασίας, είναι αναγκαίο να υπάρχει ενιαίο σχέδιο διαχείρισης», ανέφερε χαρακτηριστικά. Όπως υπογράμμισε, η συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων θα διευκολύνει και το έργο της ρυθμιστικής αρχής, καθώς «είναι σαφώς πιο εύκολο να εποπτεύεις δύο ή πέντε εταιρείες από το να ρυθμίζεις 700 μικρότερες, κάτι που σήμερα δεν είναι αποδοτικό και δεν λειτουργεί». Παράλληλα, επισήμανε ότι το εγχείρημα είναι σύνθετο και χρονοβόρο, καθώς απαιτείται θεσμική παρέμβαση για να καθοριστεί ο τρόπος μεταφοράς των περιουσιακών στοιχείων από τις δημοτικές επιχειρήσεις σε ένα νέο σχήμα, διαδικασία που ενδέχεται να συναντήσει αντιδράσεις από τους δήμους.

Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε για ακόμη μια φορά προ ολίγων ημερών ο πρόεδρος της ΕΥΔΑΠ, Γιώργος Στεργίου, υπογραμμίζοντας το πόσο οριακή είναι η κατάσταση για την υδροδότηση της πρωτεύουσας. «Με τα σημερινά δεδομένα, τα διαθέσιμα αποθέματα επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών της Αττικής για έναν χρόνο, ακόμη κι αν δεν πέσει ούτε μια σταγόνα βροχής στο μεταξύ», σημείωσε χαρακτηριστικά, μιλώντας στα Παραπολιτικά 90,1, στέλνοντας σαφές μήνυμα για την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων και επιτάχυνσης των έργων που θα ενισχύσουν την ασφάλεια υδροδότησης της περιοχής.

Τα στοιχεία αποτυπώνουν με ακόμη πιο εμφατικό τρόπο την κρισιμότητα της κατάστασης. Αρχές Οκτωβρίου, τα συνολικά αποθέματα στους τέσσερις ταμιευτήρες της Αττικής – Εύηνος, Μαραθώνας, Μόρνος και Υλίκη – διαμορφώθηκαν μόλις στα 401 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, εκ των οποίων τα 173,9 εκατ. κ.μ. βρίσκονται στον Μόρνο, τον βασικό υδροδοτικό ταμιευτήρα της πρωτεύουσας. Η εικόνα αποτυπώνει μια καθοδική πορεία των αποθεμάτων τα τελευταία χρόνια, καθώς πέρυσι την ίδια ημερομηνία ήταν 634 εκατ. κ.μ. (με 305 εκατ. κ.μ. στον Μόρνο), στις 3 Οκτωβρίου 2023 είχαν φτάσει τα 930 εκατ. κ.μ. (εκ των οποίων 515 εκατ. κ.μ. στον Μόρνο), ενώ στις 3 Οκτωβρίου 2022 ανέρχονταν στα 1,1 δισεκατομμύρια κ.μ., με τον Μόρνο να συγκεντρώνει τότε 612 εκατ. κ.μ.

ΕΥΔΑΠ και κυβέρνηση αναζητούν εναγωνίως λύσεις. Τα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι εκτείνονται σε τρεις σαφείς φάσεις, με διαφορετικό χρονικό ορίζοντα και στόχευση.

Λειψυδρία: Σε τρεις φάσεις ο σχεδιασμός των έργων

Άμεσες παρεμβάσεις – ορίζοντας έως 2 έτη

Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται τα έργα που μπορούν να ενισχύσουν τα αποθέματα νερού γρήγορα και να «αγοράσουν χρόνο» μέχρι να υλοποιηθούν οι πιο σύνθετες λύσεις. Η λειτουργία των γεωτρήσεων στη Μαυροσουβάλα αποτελεί βασικό πυλώνα αυτής της φάσης, με την παραγωγή να υπολογίζεται στα 32 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Παράλληλα, σχεδιάζεται η μείωση κατά 70% της πρώτης περιβαλλοντικής παροχής του ταμιευτήρα του Ευήνου, μέτρο που θα απελευθερώσει άλλα 22 εκατομμύρια κυβικά μέτρα για ύδρευση κάθε χρόνο. Σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξουν και οι γεωτρήσεις στον Ούγγρο και στην Ανατολική Υλίκη, με εκτιμώμενη παραγωγή 50 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως.

Ιδιαίτερης σημασίας θεωρείται επίσης η αξιοποίηση των υπόγειων αποθεμάτων του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού. Το έργο, που περιλαμβάνει 17 γεωτρήσεις και τρία αντλιοστάσια, εκτιμάται ότι θα ενισχύσει το σύστημα με επιπλέον 45 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού τον χρόνο, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλιστούν οι απαραίτητες εγκρίσεις από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Συνολικά, το «πακέτο» των άμεσων μέτρων μπορεί να προσθέσει πάνω από 150 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως, μειώνοντας προσωρινά τις πιέσεις στο σύστημα και εξασφαλίζοντας πολύτιμο χρόνο.

Μεσοπρόθεσμες λύσεις – ορίζοντας 2 έως 4 έτη

Στη δεύτερη φάση του σχεδίου, το βλέμμα στρέφεται σε έργα που απαιτούν περισσότερο χρόνο αλλά μπορούν να προσφέρουν νέα «εργαλεία» ενίσχυσης του υδροδοτικού συστήματος. Κεντρικό ρόλο έχει η δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης – είτε προσωρινών είτε μόνιμων – με στόχο την παραγωγή 150.000 έως 200.000 κυβικών μέτρων την ημέρα. Όπως είχε αποκαλύψει το energygame.gr η Θίσβη στη Βοιωτία αναδεικνύεται ως η επικρατέστερη τοποθεσία, καθώς βρίσκεται μόλις 10 χιλιόμετρα από τον αγωγό του ταμιευτήρα Μόρνου, διευκολύνοντας την ένταξη του παραγόμενου νερού στο δίκτυο χωρίς μεγάλες πρόσθετες υποδομές. Οι αφαλατώσεις αντιμετωπίζονται πλέον ως στρατηγική εφεδρεία και όχι ως πανάκεια, αφού συνοδεύονται από υψηλό ενεργειακό κόστος, περιβαλλοντικές επιπτώσεις και αύξηση της τιμής του νερού – από τα σημερινά 0,60 ευρώ ανά κυβικό μέτρο σε 1,10–1,20 ευρώ.

Παράλληλα, εξετάζονται συμπληρωματικές λύσεις, όπως η κατασκευή πλωτών μονάδων αφαλάτωσης ή ακόμη και η θαλάσσια μεταφορά νερού για την κάλυψη ενδιάμεσων αναγκών. Μελετάται επίσης η αξιοποίηση υδάτων από την ευρύτερη περιοχή της Κωπαΐδας, που θα μπορούσε να ενισχύσει την υδροδότηση της Αττικής χωρίς να μειωθούν οι ποσότητες που χρησιμοποιούνται σήμερα για άρδευση. Η λύση αυτή απαιτεί συνεννόηση με τον αγροτικό κόσμο και βελτιωμένη διαχείριση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων, προϋποθέσεις που μέχρι σήμερα δεν έχουν προχωρήσει σε οργανωμένο επίπεδο.

Η τρίτη φάση

Η τρίτη φάση αφορά τα έργα στρατηγικής σημασίας που θα μεταμορφώσουν ριζικά το υδροδοτικό σύστημα της Αττικής και θα διασφαλίσουν την επάρκεια νερού σε βάθος δεκαετίας. Κεντρικό έργο αποτελεί η σύνδεση της λίμνης Κρεμαστών με τον ταμιευτήρα του Εύηνου μέσω δύο σηράγγων – μίας μήκους 12 χιλιομέτρων από τον Κρικελοπόταμο και μίας 7 χιλιομέτρων από τον Καρπενησιώτη. Το συνολικό κόστος του έργου υπολογίζεται σε περίπου 450 εκατομμύρια ευρώ και η προμελέτη έχει ήδη ολοκληρωθεί. Εφόσον ξεκινήσει άμεσα, η πρώτη φάση θα μπορούσε να ολοκληρωθεί μέσα σε 3 έως 4 χρόνια, ενισχύοντας σημαντικά τα αποθέματα και προσφέροντας λύση μεγάλης διάρκειας.

Στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό εντάσσεται και η πλήρης αξιοποίηση της επαναχρησιμοποίησης υδάτων από την Ψυττάλεια. Η αναβάθμιση της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων θα επιτρέψει την παραγωγή έως και 300 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων καθαρού νερού ετησίως, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για βιομηχανική δραστηριότητα, άρδευση ή τον εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων, μειώνοντας δραστικά την πίεση στο υφιστάμενο δίκτυο.

Διαβάστε ακόμη