Τι γίνεται όταν οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής ξεπερνούν τα σύνορα; Αρκούν οι δράσεις των εθνικών κυβερνήσεων ή απαιτείται μια παγκόσμια συνεργασία; Αυτά τα ερωτήματα βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης στο πλαίσιο του Athens Democracy Forum 2025 (30 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου 2025), που διεξήχθη υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα, και διοργανώθηκε από το Democracy & Culture Foundation σε συνεργασία με τους The New York Times.
Παίρνοντας πρώτος τον λόγο, ο Stewart Patrick, Senior Fellow and Director, Global Order and Institutions Program, Carnegie Endowment for International Peace, υποστήριξε ότι τα εθνική κράτη, υπό τη σημερινή μορφή, είναι αρκετά μικρά για να λύσουν τα μεγάλα προβλήματα του πλανήτη. Γι’ αυτό τον λόγο, συνέχισε, απαιτείται μια μεγάλη αλλαγή. «Πρέπει να αλλάξουμε τα πράγματα», πρόσθεσε, εξηγώντας ότι καμία χώρα δεν μπορεί να λύσει μόνη της το πρόβλημα του Αμαζονίου ή των πάγων στον αρκτικό κύκλο. Όσον αφορά τη χώρα του, δηλαδή τις ΗΠΑ, πρότεινε να «μην περιμένουμε να δράσει για τέτοιου είδους θέματα», καθώς είναι γνωστή η θέση της παρούσας ηγεσίας απέναντι στην κλιματική κρίση. «Όμως δεν μπορεί να μείνει ο υπόλοιπος κόσμος πίσω», αντέτεινε, κάνοντας λόγο για μια «συμμαχία των προθύμων». «Δεν μπορούμε να αφήσουμε μια χώρα να σταματήσει την προσπάθεια», συμπλήρωσε, εξαίροντας τη σημασία να κατανοήσουν οι απλοί πολίτες πόσο πολύ επηρεάζει την καθημερινότητά τους το πρόβλημα της κλιματικής κρίσης. Τέλος, υπογράμμισε την ανάγκη προσαρμογής της παγκόσμιας οικονομίας στις νέες περιβαλλοντικές συνθήκες, μέσω της επένδυσης στο φυσικό κεφάλαιο που διαθέτει η κάθε χώρα.
Stewart Patrick, Senior Fellow and Director, Global Order and Institutions Program, Carnegie Endowment for International Peace © ΔΤ
Από την πλευρά του, ο Danilo Türk, Former President of Slovenia and President, Club de Madrid, παραδέχθηκε ότι ο σημερινός διεθνής μηχανισμός είναι αρκετά περιοριστικός. Εάν και απέφυγε να μιλήσει για μια «παγκόσμια επανάσταση», υπογράμμισε τη σημασία εμφάνισης «νέων δυνάμεων με νέες ιδέες», εξηγώντας ότι «η κλιματική κρίση θα αναγκάσει τον πλανήτη να βρει νέες λύσεις». Ταυτόχρονα, αναγνώρισε ότι δεν υπάρχει κοινή στρατηγική σε μια σειρά θεμελιωδών προβλημάτων, όπως είναι αυτό της λειψυδρίας, το οποίο στο μέλλον θα αναγκάσει τα κράτη να έρθουν σε καλύτερη συνεννόηση. Κάπως πιο επιφυλακτικός εμφανίστηκε για το ζήτημα της συμπερίληψης, δηλαδή της συμμετοχής όλων των πολιτών στη διαδικασία εξεύρεσης λύσεων. «Δεν είναι κάτι εύκολο», εκτίμησε, διευκρινίζοντας ότι η συμπερίληψη είναι πολύ απαιτητική και χρειάζεται πολλή δουλειά για να λειτουργήσει. «Είναι δύσκολο να εφαρμοστεί σε περιστάσεις, όπου υπάρχουν πολύ πιο επείγοντα προβλήματα, όπως η ειρήνη και η ασφάλεια», επέμεινε, κατόπιν σχετικής ερώτησης του συντονιστή της συζήτησης, Nils Gilman, Senior Adviser, Berggruen Institute.
Danilo Türk, Πρώην Πρόεδρος της Σλοβενίας και Πρόεδρος Club de Madrid © ΔΤ
Σε άλλη κατεύθυνση κινήθηκε η Hélène Landemore, Professor of Political Science, Yale University, η οποία υπογράμμισε ότι χρειαζόμαστε μια αντιπροσώπευση σε παγκόσμια κλίμακα από ανθρώπους που βιώνουν σε καθημερινή βάση την κλιματική κρίση. «Όλοι μιλάμε για την εφαρμογή λύσεων, αλλά δεν μπορούμε να έχουμε λύσεις για τους ανθρώπους, χωρίς τους ανθρώπους», επεσήμανε, καθιστώντας αναγκαία τη συμμετοχή των πολιτών στη συζήτηση. Μάλιστα, ανέφερε μια σειρά παραδειγμάτων συμπερίληψης της κοινωνίας στη διαδικασία επίλυσης επιμέρους προβλημάτων ανά τον κόσμο, τα οποία στην ουσία πραγματώνουν τη Δημοκρατία. «Πρέπει να υιοθετήσουμε μια στρατηγική, η οποία προσφέρει εναλλακτικές, και να δούμε τι προτείνουν τα κοινωνικά κινήματα», κατέληξε.
Hélène Landemore, Καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών, Yale University © ΔΤ
Ο Mete Coban, Deputy Mayor for Environment and Energy, Greater London Authority, θέλοντας να αναδείξει την αντιμετώπιση των προβλημάτων σε τοπικό επίπεδο, αναγνώρισε ότι οι πόλεις βρίσκονται στο πρώτο μέτωπο της κλιματικής κρίσης. Αφού ανέφερε ορισμένες από τις λύσεις, οι οποίες έχουν εφαρμοστεί στη βρετανική πρωτεύουσα, παραδέχθηκε ότι «δεν υπάρχει μια μυστική φόρμουλα». Το σίγουρο είναι, συμπλήρωσε, ότι οι άνθρωποι περιμένουν να φέρουμε λύσεις. «Και σ’ αυτό πρέπει να εστιάσουμε», τόνισε, επικαλούμενος ως παράδειγμα τους ακριβούς λογαριασμούς ρεύματος, οι οποίοι δημιουργούν προβλήματα κοινωνικής συνοχής και ισότητας.
Mete Coban, Αντιδήμαρχος Λονδίνου για το Περιβάλλον και την Ενέργεια, Greater London © ΔΤ
Η συζήτηση κατέδειξε ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί παγκόσμια συνεργασία, συμμετοχή των πολιτών και συντονισμένη δράση σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν ότι η κρίση αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από μια χώρα μόνη της και ότι η Δημοκρατία και η κοινωνική συνοχή είναι κρίσιμες για τη διαμόρφωση βιώσιμων λύσεων.
Διαβάστε ακόμη
