Η Χαλκιδική βρίσκεται αντιμέτωπη με το χρόνιο πρόβλημα της λειψυδρίας και, σύμφωνα με κοστολογημένη πρόταση της ΕΥΑΘ ΑΕ, απαιτούνται έργα συνολικού ύψους 300 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπισή του. Η εισήγηση κατατέθηκε στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, με στόχο να δρομολογηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, σε μια περιοχή που συνδυάζει έντονη τουριστική δραστηριότητα με ισχυρή αγροτική παραγωγή. Παρά το γεγονός ότι η ανάθεση των τοπικών δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης στην ΕΥΑΘ δεν έχει ακόμη επισήμως ανακοινωθεί, η εισηγμένη εταιρεία εμφανίζεται διατεθειμένη να συμβάλει ουσιαστικά στην εξεύρεση λύσης.

Οι επιστήμονες μιλούν για «υδατικό έλλειμμα», ενώ κάτοικοι και επισκέπτες κάνουν λόγο για λειψυδρία «στα κόκκινα». Τους θερινούς μήνες ο πληθυσμός της περιοχής εκτινάσσεται στο ένα εκατομμύριο, ενώ οι ανάγκες άρδευσης για ελιές και κηπευτικά κορυφώνονται.

Η κατασκευή φράγματος στον ποταμό Χαβρία, που θα αποτελούσε τη βασική παρέμβαση, παραμένει σε εκκρεμότητα. Ο διαγωνισμός μέσω ΣΔΙΤ που είχε προκηρυχθεί από το ΥΠΥΜΕ κατέληξε άγονος τον Σεπτέμβριο του 2023, μετά από τέσσερις παρατάσεις. Παρά τις επικαιροποιήσεις των τευχών και τις νέες μελέτες για το αρδευτικό δίκτυο, δεν έχουν ανακοινωθεί μέχρι σήμερα οι επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης.

Η πρόταση της ΕΥΑΘ ΑΕ

Η πρόταση που παρουσίασε η ΕΥΑΘ τον Ιούλιο του 2025 περιλαμβάνει μια δέσμη παρεμβάσεων: μονάδες αφαλάτωσης, μικρά φράγματα και ταμιευτήρες για αξιοποίηση ομβρίων, εκτεταμένες αποκαταστάσεις δικτύων (με απώλειες άνω του 40%-50%), καθώς και αναβάθμιση βιολογικών καθαρισμών ώστε το νερό μετά από τριτοβάθμια επεξεργασία να χρησιμοποιείται στην άρδευση. Το συνολικό κόστος προσεγγίζει τα 300 εκατ. ευρώ, με πιθανές πηγές χρηματοδότησης το Πράσινο Ταμείο, την ΕΤΕπ, το ΕΣΠΑ, το ΠΔΕ και σε μικρότερο ποσοστό το Ταμείο Ανάκαμψης.

Η πρόταση στοχεύει στη διασφάλιση επάρκειας ύδρευσης για πληθυσμό από 300.000 έως 1.000.000 κατοίκους και ταυτόχρονα στη σταθεροποίηση των υδροφορέων, ώστε να ανακοπεί η υφαλμύρωση από τις υπεραντλήσεις.

Μεταξύ των έργων που ξεχωρίζουν είναι η μονάδα αφαλάτωσης στη Σιθωνία, με προϋπολογισμό 70-80 εκατ. ευρώ, καθώς και μικρότερα φράγματα για την αποθήκευση βρόχινου νερού. Παρόμοιες προσπάθειες είχαν γίνει και στο παρελθόν, χωρίς αποτέλεσμα: το 2015 εξετάστηκαν μονάδες σε Κασσάνδρα και Νέα Προποντίδα, ενώ το 2020 ο Δήμος Σιθωνίας είχε σχεδιάσει δική του εγκατάσταση για τη Νικήτη.

Αναγκαίες παρεμβάσεις σε βιολογικούς καθαρισμούς

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΥΑΘ, Άνθιμο Αμανατίδη, άμεση προτεραιότητα έχουν οι αναβαθμίσεις στους βιολογικούς καθαρισμούς Πευκοχωρίου και Νικήτης, καθώς και δευτερευόντως στα Νέα Μουδανιά. Στις εγκαταστάσεις αυτές θα πρέπει να ενισχυθεί η δυναμικότητα ώστε να αξιοποιείται το ανακτημένο νερό για αρδευτικούς σκοπούς.

Η κυβέρνηση έχει γνώση του μεγέθους του προβλήματος. Γι’ αυτό είχε προγραμματιστεί τηλεδιάσκεψη στις 5 Αυγούστου με τη συμμετοχή υπουργών, του Γενικού Γραμματέα Υδάτων Πέτρου Βαρελίδη, της περιφερειάρχη Αθηνάς Αηδόνα και του ίδιου του κ. Αμανατίδη, με θέμα το φράγμα Χαβρία — συνάντηση που ωστόσο αναβλήθηκε.

Μια ιστορία 30 ετών

Η αναζήτηση λύσης δεν είναι καινούργια. Από το 1995, μελέτες του ΑΠΘ και του ΕΘΙΑΓΕ είχαν προτείνει κατασκευή φραγμάτων στον Χαβρία και τον Ολύνθιο. Το έργο εγκρίθηκε περιβαλλοντικά ήδη από το 2012, αλλά η δημοπράτηση δεν προχώρησε. Το 2018 αποφασίστηκε η υλοποίηση μέσω ΣΔΙΤ, και το 2020 η κυβέρνηση Μητσοτάκη προκήρυξε διαγωνισμό, χωρίς όμως να κατατεθούν δεσμευτικές προσφορές. Οι υποψήφιοι ανάδοχοι έκριναν ότι το έργο ήταν υποκοστολογημένο και βασιζόταν σε παρωχημένα δεδομένα, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Το έργο που προκηρύχθηκε προέβλεπε φράγμα και εγκατάσταση επεξεργασίας 55.000 κ.μ./ημέρα (με δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης), καθώς και 62 χλμ. δικτύων, δεξαμενές και αντλιοστάσια. Η αρχική εκτίμηση κόστους έφτανε τα 167 εκατ. ευρώ, αλλά αργότερα αναπροσαρμόστηκε πάνω από τα 200 εκατ. ευρώ.

Νέες κατευθύνσεις

Η ΕΥΑΘ στην πρότασή της θεωρεί ότι το φράγμα Χαβρία είναι έργο στρατηγικής σημασίας, αλλά εφόσον δεν προχωρήσει άμεσα, θα πρέπει να υλοποιηθούν εναλλακτικά ή συμπληρωματικά έργα:

  • Μονάδα αφαλάτωσης στη Γερακινή, δυναμικότητας 60.000-70.000 κ.μ. ημερησίως.
  • Μικρότερη μονάδα στη Νέα Ποτίδαια.
  • Μικρά φράγματα σε ρέματα Κασσάνδρας και Σιθωνίας για την αξιοποίηση ομβρίων.
  • Παράλληλα, η εταιρεία επενδύει στην τριτοβάθμια επεξεργασία λυμάτων, ώστε να επαναχρησιμοποιείται νερό για καλλιέργειες και κήπους.

Η στρατηγική προοπτική

Η ΕΥΑΘ συνδέει την πρότασή της με το σχέδιο επέκτασης του διυλιστηρίου Αλιάκμονα, που σήμερα παρέχει 150.000 κ.μ./ημέρα. Μέχρι το 2027 η δυναμικότητα θα έχει διπλασιαστεί, με προοπτική να φτάσει τα 450.000 κ.μ./ημέρα. Το νερό της Αραβησσού (100.000 κ.μ./ημέρα) αποτελεί επίσης εναλλακτική πηγή. Στόχος είναι να συνδεθούν στο δίκτυο της ΕΥΑΘ περιοχές της ευρύτερης Θεσσαλονίκης (Θερμαϊκός, Μυγδονία, Πυλαία-Χορτιάτης, Χαλκηδόνα), αλλά και ο Δήμος Νέας Προποντίδας στη Χαλκιδική.

Για να υλοποιηθούν αυτά τα σχέδια, απαιτούνται θεσμικές πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν στη συνένωση ΔΕΥΑ και στην ανάθεση ευρύτερων περιοχών σε οργανωμένους φορείς, όπως η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ. Η εταιρεία αναμένει ενίσχυση προσωπικού και πιθανή προσαρμογή τιμολογίων από τη ΡΑΑΕΥ. Η πρόταση προβλέπει αυξήσεις της τάξης του 1% για τα νοικοκυριά και περίπου 4% για μεγάλους καταναλωτές (επιχειρήσεις, ξενοδοχεία, βιομηχανία), ώστε να αποτραπεί η σπατάλη και να εξασφαλιστεί βιωσιμότητα.

Διαβάστε ακόμη