Οι τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα αποτελούν βασικό εργαλείο άσκησης κλιματικής πολιτικής σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αφορούν στον καθορισμό ανώτατων ορίων εκπομπών για μια ολόκληρη χρονική περίοδο, συμβάλλοντας στον έλεγχο και τη σταδιακή αποκλιμάκωση των συνολικών εκπομπών.

Οι πρώτοι τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα καλύπτουν την περίοδο 2026–2030 και εφαρμόζονται στους εξής τομείς:

α) παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας,

β) μεταφορές,

γ) βιομηχανία,

δ) κτίρια,

ε) γεωργία και κτηνοτροφία,

στ) διαχείριση αποβλήτων,

ζ) δραστηριότητες σχετικές με τη χρήση γης, τις αλλαγές χρήσεων γης και τη δασοπονία (LULUCF).

Σύμφωνα με μελέτη του Green Tank, «αθροιστικά, την πενταετία 2026–2030, η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με 257 εκατ. τόνους CO₂eq (συμπεριλαμβανομένων των καθαρών απορροφήσεων LULUCF), ποσότητα μειωμένη κατά 145 εκατ. τόνους – ή κατά 36% – σε σύγκριση με την περίοδο 2018–2022, που αποτελεί την τελευταία πενταετία για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα επίσημα στοιχεία».

Το Green Tank επισημαίνει αρχικά ότι η προσέγγιση που υιοθετήθηκε στους τομεακούς προϋπολογισμούς, βάσει των προβλέψεων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), είναι απολύτως ορθή, καθώς το ΕΣΕΚ ενσωματώνει τις πιο πρόσφατες και επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την πορεία των εκπομπών.

Ωστόσο, παρατηρεί πως στην αποτίμηση των αναγκαίων επενδύσεων για την επίτευξη των στόχων των προϋπολογισμών, καταγράφονται αποκλίσεις σε τέσσερις βασικούς τομείς – παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, μεταφορές, βιομηχανία και κτίρια – σε σχέση με τα δεδομένα που περιλαμβάνονται στο ΕΣΕΚ.

Μεταξύ άλλων, το Green Tank επισημαίνει σημαντική μείωση των προβλεπόμενων επενδύσεων για την απανθρακοποίηση του κτιριακού τομέα, με ιδιαίτερη αναφορά στις αντλίες θερμότητας για οικιακή χρήση. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «ο προϋπολογισμός για τις αντλίες θερμότητας στον οικιακό τομέα ανέρχεται σε €3,335 δισ. στους τομεακούς προϋπολογισμούς, έναντι €4,469 δισ. στο ΕΣΕΚ (ή €5,363 δισ. για την εξαετία 2025–2030)».

Αντίστοιχη μείωση εντοπίζεται και στον τομέα των μεταφορών. Σύμφωνα με τη μελέτη, «οι επενδύσεις σε συμβατικά λεωφορεία και βαρέα φορτηγά οχήματα είναι επίσης σημαντικά μειωμένες: από €5,288 δισ. (ή €6,346 δισ. για την περίοδο 2025–2030) στο ΕΣΕΚ, σε €3,876 δισ. στους τομεακούς προϋπολογισμούς». Επιπλέον, το Green Tank επισημαίνει ότι η μείωση αυτή δεν συνοδεύεται από κάποια ισόποση αύξηση επενδύσεων σε οχήματα μηδενικών εκπομπών, όπως ηλεκτροκίνητα ή υδρογονοκίνητα βαρέα οχήματα.

Διαβάστε ακόμη