Όταν η ξηρασία έπληξε τη φάρμα του Χέντρικ Γιαν τεν Κάτε το 2018, μειώνοντας την παραγωγή κρεμμυδιών του μόλις στο 10% ενός κανονικού έτους, δούλεψε ακατάπαυστα επί μέρες για να αντλήσει νερό από τα κανάλια και να το διοχετεύσει στις καλλιέργειές του. Μια μέρα, εξαντλημένος και αγχωμένος να αντλήσει όσο περισσότερο μπορούσε, ο Τεν Κάτε έπεσε στο κανάλι και έσπασε το χέρι του. Φέτος, με τα φυτά ήδη να έχουν φυτρώσει αλλά με έντονη έλλειψη βροχής για να θρέψει τις νεαρές καλλιέργειες, ο Ολλανδός αγρότης παρακολουθεί και πάλι τις προβλέψεις του καιρού με ανησυχία. «Είναι κρίσιμη περίοδος», λέει ο Τεν Κάτε, που καλλιεργεί πατάτες, κρεμμύδια, δημητριακά, καρότα και ζαχαρότευτλα σε φάρμα 100 εκταρίων. «Από τον Απρίλιο, τα φυτά είναι στο έδαφος, αρχίζουν να μεγαλώνουν και τώρα χρειαζόμαστε νερό κάθε εβδομάδα». Οι αγρότες σε όλη τη βορειοδυτική Ευρώπη κρατούν την ανάσα τους περιμένοντας βροχές, καθώς χώρες με συνήθως βροχερό κλίμα, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Γερμανία, βιώνουν ίσως την πιο ξηρή άνοιξη του αιώνα. Μια μικρή ανάπαυλα αναμένεται το Σαββατοκύριακο, αλλά δεν αναμένεται να προσφέρει ουσιαστική ανακούφιση, αναφέρει ο Guardian.
«Εμείς οι αγρότες είμαστε ανθεκτικοί… αλλά οι περίοδοι ξηρασίας είναι πάντα αγχωτικές», δήλωσε ο Σβεν Μπόρχερτ, που διαχειρίζεται φάρμα 1.700 εκταρίων με δημητριακά και λαχανικά στη Σαξονία-Άνχαλτ και είναι αντιπρόεδρος της περιφερειακής αγροτικής ένωσης. Ο Μπόρχερτ είπε ότι η φάρμα του, η οποία βρίσκεται στη σκιά των ξηρών βουνών Χαρτς της Γερμανίας, ωφελείται από καλό έδαφος που συγκρατεί το νερό, αλλά φέτος έχει λάβει τη μισή ποσότητα βροχής από το κανονικό. Ανέφερε πως αναμένει να τα καταφέρει μέχρι το τέλος του μήνα, αλλά ανησυχεί πως οι βροχές του Ιουνίου θα έρθουν πολύ αργά για πολλές άλλες φάρμες. «Υπάρχουν ερωτήματα, όπως το πώς θα ξεπληρώσεις την τράπεζα, που δεν σ’ αφήνουν να κοιμηθείς τα βράδια», είπε.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα κοστίζουν στην ΕΕ περίπου 28,3 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε χαμένες καλλιέργειες και ζώα, σύμφωνα με ανάλυση της ασφαλιστικής εταιρείας Howden — ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 6% της συνολικής παραγωγής τροφίμων της ΕΕ. Πάνω από το ήμισυ αυτών των απωλειών οφείλεται στην ξηρασία, σύμφωνα με ανάλυση τεσσάρων κύριων καιρικών κινδύνων που ανατέθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στο πλαίσιο της προσπάθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να κατευνάσει την οργή των αγροτών πέρυσι. Η μελέτη διαπίστωσε ότι μόνο το 20-30% αυτών των απωλειών ήταν ασφαλισμένο. «Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το κλίμα αποτελούν ολοένα και μεγαλύτερη πηγή αβεβαιότητας για την παραγωγή τροφίμων», δήλωσε η αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, Τζελσομίνα Βιλιότι. «Ο μετριασμός αυτών των κινδύνων μέσω ασφάλισης και μηχανισμών απομείωσης ρίσκου είναι ουσιαστικός για τη στήριξη των επενδύσεων των Ευρωπαίων αγροτών».
Η ρύπανση από ορυκτά καύσιμα αναμένεται να επιδεινώσει τις συνθήκες ξηρασίας σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης, με τη Μεσόγειο να ξηραίνεται ραγδαία ενώ άλλες περιοχές θα βιώσουν μικτές μεταβολές. Παρά τα πιθανά οφέλη για τις φάρμες στη βόρεια Ευρώπη, ο συνδυασμός ζέστης και ξηρασίας προβλέπεται να προκαλέσει «σημαντικές απώλειες στη γεωργική παραγωγή» στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης αυτόν τον αιώνα, σύμφωνα με την έκθεση του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του 2022.
Ο Τεν Κάτε, που είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου γεωργικής ένωσης στη νότια Ολλανδία, δήλωσε πως οι αγρότες στην περιοχή ήδη βιώνουν μεγαλύτερες καιρικές ακραίες καταστάσεις. «Οι έντονες βροχοπτώσεις είναι εντονότερες και οι περίοδοι ξηρασίας διαρκούν περισσότερο, είναι πιο ξηρές και πιο ακραίες», είπε. «Επίσης βλέπουμε την άνοδο της θερμοκρασίας… και τα φυτά να στρεσάρονται».
Στο έλεος των βροχοπτώσεων οι αγρότες στην Ευρώπη
Οι αγρότες λένε ότι εξετάζουν τρόπους προσαρμογής στην ξηρασία, που κυμαίνονται από την αύξηση της οργανικής ύλης στο έδαφος και τη φύτευση πιο ανθεκτικών ποικιλιών, έως και την επένδυση σε αποθήκευση βρόχινου νερού μεγάλης κλίμακας, την ευφυή γεωργία και την άρδευση στάγδην. Ο Τεν Κάτε είπε ότι οι τοπικοί αγρότες αντέδρασαν στην ξηρασία του 2018 επενδύοντας σε μηχανικά μέσα άντλησης νερού από τα αρδευτικά κανάλια και διανομής του στα χωράφια τους. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, οι αγρότες σε όλη την Ευρώπη βλέπουν λίγες επιλογές πέρα από την αναμονή για περισσότερες βροχές. Σχεδόν το ένα τρίτο της ευρωπαϊκής ηπείρου βρισκόταν σε κατάσταση πορτοκαλί συναγερμού για ξηρασία στα τέλη Απριλίου, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ξηρασίας, με το 0,7% να βρίσκεται σε κρίσιμο κόκκινο συναγερμό.
Ο Πέτερ Μπόιζεν, βιολογικός αγρότης στο βόρειο γερμανικό κρατίδιο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, είπε ότι το γρασίδι στη φάρμα του δεν είχε ακόμη ξεραθεί, αλλά μεγάλωνε ελάχιστα. Υπολόγισε ότι είχε ζωοτροφή μόνο για λίγες ακόμα εβδομάδες. «Είναι δύσκολο να εκτιμήσεις ποιες θα είναι οι οικονομικές συνέπειες», είπε. «Αν έρθει βροχή σύντομα, ίσως δούμε απώλειες 20-30%. Αν δεν έρθει, τότε φυσικά θα είναι πολύ χειρότερα».
Διαβάστε ακόμη
