Σε θρίλερ με συνεχείς ανατροπές εξελίσσεται η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας και Κύπρου, Great Sea Interconnectιon (GSI) έναν χρόνο μετά την υπογραφή του Πλαισίου Συμφωνίας μεταξύ των δυο χωρών χωρίς να υπάρχει καθαρός ορίζοντας για το τι μέλλει γενέσθαι για το ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος έργο το οποίο «προσκρούει» σε πολλαπλούς σκοπέλους, από τις ρυθμιστικές αποφάσεις έως τη στάση της Τουρκίας ότι κανένα έργο στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να προχωρήσει ερήμην της.

Νέα διάσταση (και εμπλοκή) στο θέμα ήρθε να προκαλέσει ένα δημοσίευμα του Φιλελεύθερου της Κύπρου, το οποίο έκανε λόγο για επιστολή του ΑΔΜΗΕ προς τη ΡΑΕΚ με την οποία ζητά αλλαγή της ρυθμιστικής απόφασης του Ιουλίου (η οποία ενέκρινε προς ανάκτηση δαπάνες ύψους 82 εκατ. ευρώ) και την αντικατάστασή της με άλλη που θα προέβλεπε ανάκτηση όλων των εξόδων που έχουν γίνει μέχρι τώρα για το καλώδιο. Το δημοσίευμα τόνιζε πως ο ΑΔΜΗΕ «διεκδικεί να του αναγνωριστεί δικαίωμα ανάκτησης ποσού 251 εκατ. ευρώ για δαπάνες που έκανε μέχρι τώρα».

Η αντίδραση ήρθε πολύ γρήγορα από τον ΑΔΜΗΕ που με ανακοίνωση του διέψευδε τα περί άμεσης διεκδίκησης των 251 εκατ. ευρώ, το οποίο αποτελεί μέρος του κόστους 1,9 δισ. ευρώ του έργου, το οποίο, όπως τόνιζε, «θα ανακτηθεί στο βάθος χρόνου των 35 ετών απόσβεσης που έχει προσδιοριστεί ρυθμιστικά». Επεσήμανε, δε, ότι αναγνωρίζει και διεκδικεί τη συμφωνημένη πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ για το 2025 και τίποτα περισσότερο όσον αφορά τις επενδυτικές δαπάνες του έργου (capex).

Άρα επί της ουσίας ο ΑΔΜΗΕ ζητά να αναγνωριστεί από την ΡΑΕΚ το σύνολο των δαπανών που έχει πραγματοποιήσει. Υπενθυμίζεται πως η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ) είχε κάνει τον περασμένο Ιούλιο μισό βήμα αναγνωρίζοντας από το σύνολο των εξόδων που έχει κάνει ο ΑΔΜΗΕ 82 εκατ. ευρώ, ποσό για το οποίο έχει προσκομίσει τιμολόγια ο ΑΔΜΗΕ στη ΡΑΕΚ, σύμφωνα με την κυπριακή πλευρά. Έκτοτε, η ΡΑΕΚ δεν προχώρησε στον καθορισμό των χρεώσεων για τους Κύπριους καταναλωτές, στο πλαίσιο της ανάκτησης των 25 εκατ. ευρώ.

Από πλευράς του, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, σε τηλεοπτική του συνέντευξη στο OPEN σήμερα (Δευτέρα 6 Οκτωβρίου) τόνισε ότι «Η Ελληνική Δημοκρατία δεν εκβιάζει, μιλάει μόνο θεσμικά». Παράλληλα, αναγνώρισε ότι «υπάρχει μια σειρά από θέματα που, αν τα βάλει κανείς όλα μαζί, χρειάζονται ξεκαθάρισμα στην επιθυμία και των δύο πλευρών», καθώς πρόκειται για τεχνικά αλλά και οικονομικά ζητήματα ενώ ξεκαθάρισε ότι «οι σχέσεις Ελλάδας–Κύπρου είναι αδιάρρηκτες».

Να σημειωθεί, δε, πως από τον περασμένο Ιούλιο κατά τη διάρκεια των τηλεδιασκέψεων μεταξύ της ΡΑΕΚ, της ΡΑΑΕΥ και των Ευρωπαίων αξιωματούχων, αναδείχθηκε το αδιέξοδο σε σχέση με την αναγνώριση από πλευράς ΡΑΕΚ του συνόλου των δαπανών. Όπως είχε επισημάνει πρόσφατα το energygame.gr, η ΡΑΕΚ ζητούσε τιμολόγια ακόμα και για τα ποσά που έχουν δοθεί ως προκαταβολές. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, οι Ρυθμιστικές Αρχές Ελλάδας και Κύπρου συνυπέγραψαν την εκτίμηση για προβλεπόμενες δαπάνες (capex) του ΑΔΜΗΕ 572 εκατ. ευρώ από τα μέσα του 2024 έως το τέλος του 2025, ώστε να μπορέσει στη συνέχεια να καθοριστεί το προς ανάκτηση έσοδο. Όμως, η μεθοδολογία που ακολουθούν είναι διαφορετική, με τη μεν ΡΑΑΕΥ να προεγκρίνει τις δαπάνες και να κάνει τους “τελικούς λογαριασμούς” με την ηλέκτριση του έργου, τη δε ΡΑΕΚ να κινείται “απολογιστικά” και να αναγνωρίζει τις δαπάνες που έχουν τιμολογηθεί.

Πηγές της κυπριακής κυβέρνησης εξάλλου ανέφεραν στο energygame.gr πως στις τελευταίες τηλεδιασκέψεις ασκήθηκαν έντονες πιέσεις προς τη ΡΑΕΚ, ως προς το σκέλος των δαπανών, χωρίς να μιλάει κανείς για τον γεωπολιτικό παράγοντα. Οι ίδιες πηγές ξεκαθαρίζουν πως θα πρέπει να γίνει σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών Ελλάδας και Κύπρου με την Κομισιόν για να σταλεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς την Τουρκία. Με άλλα λόγια, τονίζουν πως από τη στιγμή που ο ελέφαντας μέσα στο δωμάτιο είναι το γεωπολιτικό ρίσκο, δεν μπορεί να προχωρήσει το έργο. Επομένως, η κυπριακή πλευρά φαίνεται να επιμένει στο ζήτημα του γεωπολιτικού ρίσκου, θέτοντας ως προαπαιτούμενο την αντιμετώπισή του για να ξεκινήσουν οι πληρωμές, αρχής γενομένης με την δόση των 25 εκατ. ευρώ για το φετινό έτος που προβλέπει το Πλαίσιο Συμφωνίας Ελλάδας-Κύπρου.

Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου: Η αντίδραση Χριστοδουλίδη και η στάση της Αθήνας

Η χθεσινή μέρα, πάντως, είχε και μια άλλη διάσταση: την έντονη αντίδραση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος σχολιάζοντας το δημοσίευμα του Φιλελεύθερου ανέφερε πως «η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν εκβιάζεται από κανέναν» και πως «για το συγκεκριμένο έργο υπάρχει πλήρης κατανόηση και συμφωνία πλαίσιο ανάμεσα στην Ελληνική και στην Κυπριακή Κυβέρνηση».  Μετά από τις δηλώσεις του κ Χριστοδουλίδη, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη το απόγευμα της Κυριακής στο Μέγαρο Μαξίμου, με τη συμμετοχή της ηγεσίας του ΥΠΕΝ και της διοίκησης του ΑΔΜΗΕ για να καθορίσει τη στάση της. Το γεγονός ότι δεν υπήρξε επίσημη δήλωση εν είδει απάντησης στον Κύπριο Πρόεδρο στη συνέχεια, εκλαμβάνεται ως μήνυμα της Αθήνας να χαμηλώσουν οι τόνοι και να επανέλθει το κλίμα σύμπλευσης μεταξύ των δυο χωρών που αποτυπώθηκε στη Νέα Υόρκη.

Τότε, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ είχαν επαναλάβει ότι οι δύο κυβερνήσεις παραμένουν απολύτως προσηλωμένες στην υλοποίηση αυτού του έργου στρατηγικής σημασίας. Στο μεσοδιάστημα, βέβαια, υπήρξαν οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου Μάκη Κεραυνού, ο οποίος «θόλωσε» τα νερά λέγοντας ότι υπήρξε «μια ανησυχία στο Υπουργείο Οικονομικών την τελευταία περίοδο», σε σχέση με το έργο.

Νυχτερινή αναδίπλωση από τη Λευκωσία

Πάντως, αργά χθες το βράδυ (Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου), μετά τη σύσκεψη στο Μαξίμου, η Λευκωσία προχώρησε σε αναδίπλωση, καθώς -σύμφωνα με διαρροές στην ιστοσελίδα του “Φιλελεύθερου”- τονίζεται ότι «Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας φέρεται να δέχθηκε με ικανοποίηση τη σαφή διευκρίνιση από πλευράς ΑΔΜΗΕ ότι αναγνωρίζει το Πλαίσιο Συμφωνίας Κύπρου-Ελλάδος και τις πρόνοιές του για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ». Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η Λευκωσία παραπέμπει στην πρόσφατη κοινή δήλωση του Προέδρου Χριστοδουλίδη και του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη στις 23 περασμένου Σεπτεμβρίου, με την οποία επανέλαβαν την προσήλωση των δύο κυβερνήσεων προς την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου στρατηγικής σημασίας. Θέση που επαναβεβαιώθηκε και στη συνάντηση που είχαν οι δυο ηγέτες στην περασμένη βδομάδα στην Κοπεγχάγη, στο περιθώριο του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Καταληκτικά τονίζεται ότι «για την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, στη βάση πληροφόρησης του philenews, οι σχέσεις Ελλάδας-Κύπρου είναι υπεράνω των όποιων τεχνικών ζητημάτων άπτονται του συγκεκριμένου ή άλλου έργου».

Και μετά τις τελευταίες εξελίξεις, πάντως, εξακολουθεί να τίθεται επιτακτικά το ερώτημα πώς θα λυθεί ο γόρδιος δεσμός. Αρμόδιες πηγές στην Αθήνα αναφέρουν με νόημα ότι «Το έργο θα προχωρήσει εφόσον λυθούν οι οικονομοτεχνικές εκκρεμότητες» και υπενθυμίζουν αφενός τη στήριξή του από την ΕΕ με το ποσό των 657 εκατ. ευρώ, αφετέρου την πρόσφατη ψήφο εμπιστοσύνης από το Ισραήλ κατά την πρόσφατη επίσκεψη του ΥΠΕΝ της Κύπρου Γιώργου Παπαναστασίου. Το μόνο σίγουρο είναι πως παραμένει στο γήπεδο της κυπριακής πλευράς η επίλυση μιας σειράς εκκρεμοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό, εκκρεμεί, όπως προαναφέρθηκε, ο καθορισμός των χρεώσεων για τους Κύπριους καταναλωτές, στο πλαίσιο της ανάκτησης των 25 εκατ. ευρώ. Πηγές του ΑΔΜΗΕ επισημαίνουν πως στην τελευταία τηλεδιάσκεψη (26/9) οι εκπρόσωποι της Κομισιόν ανέφεραν πως το θέμα της έγκρισης του εσόδου θα τεθεί σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο.

Επιπρόσθετα, υπάρχει το ζήτημα με τις λεγόμενες σταλίες πλοίων και πιο συγκεκριμένα του κόστους που προέκυψε την περίοδο που ήταν αδρανή τα ερευνητικά σκάφη. Σε ότι αφορά τη μεταβίβαση των αδειών Κυριότητας και Διαχείρισης του έργου στον ΑΔΜΗΕ, όπως φαίνεται το θέμα παραπέμπεται για τον τρέχοντα μήνα. Να σημειωθεί πως η ΡΑΕΚ είχε δεσμευτεί από το καλοκαίρι για την έγκαιρη έκδοση της απόφασης μεταβίβασης, που θα «ξεκλείδωνε» την πληρωμή προς τον ΑΔΜΗΕ, ωστόσο εκκρεμεί. Αυτή τη στιγμή η άδεια του έργου βρίσκεται στα χέρια του προηγούμενου φορέα υλοποίησης Euroasia Interconnector.

Διαβάστε ακόμη