Καθώς η Ευρώπη βιώνει ακόμη ένα καλοκαίρι με θερμοκρασίες-ρεκόρ, μεγάλο μέρος της ηπείρου περνά μια περίοδο μετασχηματισμού. Τα κλιματιστικά γίνονται πλέον αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής σε περιοχές όπου για δεκαετίες θεωρούνταν πολυτέλεια ή ακόμη και ανεπιθύμητα. Η αλλαγή αυτή αντανακλά μια νέα κλιματική πραγματικότητα: οι ακραίοι καύσωνες δεν είναι πια σπάνιο φαινόμενο για μεγάλο μέρος της Ευρώπης — αντίθετα, τείνουν να αποτελούν τον νέο κανόνα.

Η ήπειρος ενδέχεται να μην είναι έτοιμη να ανταπεξέλθει, σχολιάζει το Bloomberg. Τα ηλεκτρικά δίκτυα — πολλά εκ των οποίων έχουν σχεδιαστεί για ηπιότερα κλίματα — βρίσκονται ήδη υπό πίεση. Τις πιο ζεστές μέρες, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας εκτοξεύεται, συχνά ξεπερνώντας την προσφορά από ανανεώσιμες πηγές. Οι κυβερνήσεις καλούνται να απαντήσουν σε ένα δύσκολο ερώτημα: πώς να διατηρήσουν τις χώρες τους δροσερές χωρίς να αυξήσουν τις εκπομπές ρύπων ή να προκαλέσουν διακοπές ρεύματος.

Η αλλαγή είναι εμφανής στην περιοχή Μεντόκ της Γαλλίας, όπου το Μπορντό κατέγραψε φέτος ρεκόρ 41,6°C. Ιστορικά κτίρια, όπως το Château Monbrison — ένα οινοποιείο αιώνων — αναγκάζονται να προσαρμοστούν. Την άνοιξη, οι ιδιοκτήτες εγκατέστησαν κλιματιστικά, τοποθετημένα διακριτικά στους πέτρινους τοίχους ώστε να διατηρηθεί η παραδοσιακή αισθητική του château. Η τάση αυτή επεκτείνεται σε όλη την Ευρώπη. Συστήματα ψύξης, που κάποτε περιορίζονταν στην Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, είναι πλέον συνηθισμένα ακόμη και βορειότερα, σε χώρες όπως η Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι πωλήσεις κλιματιστικών στην Ευρώπη αυξάνονται γρήγορα

Οι πωλήσεις οικιακών κλιματιστικών στην Ευρώπη έχουν διπλασιαστεί από το 2010, σύμφωνα με την Daikin Industries Ltd., έναν από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές στην ήπειρο. Η πλατφόρμα ηλεκτρονικών ειδών Galaxus ανακοίνωσε πρόσφατα ρεκόρ πωλήσεων σε Γερμανία και Αυστρία, ενώ η Samsung Electronics Co. αυξάνει κατά μέσο όρο 10% ετησίως τον προϋπολογισμό εκπαίδευσης για εγκαταστάσεις κλιματιστικών στην Ευρώπη.

Η Γαλλία έχει πλέον ξεπεράσει την Ιταλία και την Ισπανία ως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη αγορά κλιματισμού στην Ευρώπη για την Hitachi. Η διείσδυση των κλιματιστικών σε γαλλικά νοικοκυριά έφτασε το 25% το 2020, από 14% το 2016, και εκτιμάται ότι έως το 2035 περίπου τα μισά σπίτια της χώρας θα διαθέτουν κλιματιστικό.

Η άνθιση αυτή βασίζεται σε ένα ανησυχητικό δεδομένο: η Ευρώπη θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι «ημέρες ψύξης» — ο δείκτης που μετρά πόσο συχνά και πόσο έντονα απαιτείται ψύξη σε κτίρια — έχουν υπερτριπλασιαστεί στο Παρίσι τις τελευταίες δύο δεκαετίες, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Η γαλλική πρωτεύουσα βιώνει πλέον θερμοκρασίες αντίστοιχες με εκείνες της Βαρκελώνης στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το Βερολίνο παρουσιάζει θερμοκρασίες που θυμίζουν το ιστορικό κλίμα του Τορίνο, ενώ οι κλιματικές συνθήκες στις Βρυξέλλες προσομοιάζουν πλέον σε περιοχές της Κροατίας πριν από 25 χρόνια.

Ακόμα και χώρες που για χρόνια θεωρούνταν υπερβολικά ψυχρές για να χρειάζονται κλιματισμό αλλάζουν πλέον στάση. Η αγορά κλιματισμού στη Σκανδιναβία, η οποία κάποτε ήταν ελάχιστη, εμφανίζει πλέον μετρήσιμη ανάπτυξη. «Ο κλιματισμός ήταν κάποτε πολυτέλεια», λέει ο Simon Pezzutto, ερευνητής που παρακολουθεί τη ζήτηση ψύξης στην Ευρώπη για πάνω από μία δεκαετία. Σήμερα, «είναι βασικό αγαθό πρώτης ανάγκης».

Τα ευρωπαϊκά δίκτυα υπό πίεση

Οι κυβερνήσεις αναζητούν λύσεις. Το νέο εθνικό ενεργειακό σχέδιο της Αυστρίας αναφέρει ρητά ότι η αυξανόμενη ζήτηση για ψύξη αποτελεί κίνδυνο για τη σταθερότητα του δικτύου. Η Γαλλία επίσης έχει προειδοποιήσει για μελλοντικές αιχμές ζήτησης το καλοκαίρι λόγω ανεξέλεγκτης χρήσης κλιματιστικών. «Αυτή η ταυτόχρονη εκτόξευση της ζήτησης — μερικές φορές μέσα σε λίγες μόνο ώρες — ασκεί τεράστια πίεση στα εθνικά δίκτυα», δήλωσε η Isabella Nardini, υπεύθυνη Διεθνών Σχέσεων στο Fraunhofer Research Institution for Energy Infrastructures and Geotechnologies.

Η προσαρμογή στις νέες ανάγκες ψύξης δεν είναι μόνο θέμα πολιτικής ή υποδομών — προσκρούει και σε πολιτισμικά εμπόδια. Παραδοσιακά, η αντίσταση της Ευρώπης στα κλιματιστικά σχετιζόταν όχι μόνο με το κόστος, αλλά και με αισθητικούς, ηχητικούς και περιβαλλοντικούς λόγους. Τον Ιούνιο, μετά την πρόταση της Γαλλίας για περιορισμό της ανεξέλεγκτης εξάπλωσης των κλιματιστικών επικαλούμενη λόγους βιωσιμότητας, η πολιτικός Μαρίν Λεπέν κατηγόρησε τις ελίτ ότι περιμένουν από τον απλό κόσμο να υποφέρει. «Οι ηγέτες αποφάσισαν ότι οι Γάλλοι πρέπει να υποφέρουν από τη ζέστη, ενώ οι ίδιοι απολαμβάνουν κλιματιζόμενα οχήματα και γραφεία», έγραψε στο X.

Μπορεί όμως να υπάρχει μια μέση λύση. Η Daikin Europe, για παράδειγμα, σχεδιάζει προϊόντα ειδικά για την τοπική αγορά, με χαρακτηριστικά όπως πιο αθόρυβοι ανεμιστήρες, σύμφωνα με τη Yeliz Yener Minareci, υπεύθυνη τομέα οικιακών μονάδων. Και παρόλο που η αντίσταση στα κλιματιστικά παραμένει ισχυρή σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, οι στάσεις γενικά μαλακώνουν, ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές. Καθώς οι καύσωνες γίνονται πιο συχνοί και έντονοι, η έλλειψη ψύξης θεωρείται όλο και περισσότερο ζήτημα δημόσιας υγείας που επηρεάζει την παραγωγικότητα σε χώρους εργασίας, σχολεία και σπίτια.

Διαβάστε ακόμη