Οι απαρχαιωμένες υποδομές του ηλεκτρικού δικτύου της ΕΕ και η περιορισμένη ικανότητα αποθήκευσης ενέργειας βρίσκονται υπό έντονο έλεγχο μετά το μεγάλο μπλακάουτ που έπληξε την Ισπανία και την Πορτογαλία τον Απρίλιο του 2025. Το μπλακάουτ -ένα από τα χειρότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ- υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη για μαζική αναμόρφωση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας της ηπείρου για να αντιμετωπιστεί η επιταχυνόμενη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας.
Ενώ η δυναμικότητα της αιολικής και ηλιακής ενέργειας έχει αυξηθεί ραγδαία, ιδίως σε χώρες όπως η Ισπανία, οι υποδομές του δικτύου δεν έχουν συμβαδίσει. Μεγάλο μέρος του σημερινού δικτύου της ΕΕ χρονολογείται από τον περασμένο αιώνα, με περίπου τις μισές γραμμές μεταφοράς να είναι άνω των 40 ετών, σύμφωνα με το Reuters. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς εκσυγχρονισμό, η Ευρώπη κινδυνεύει με συχνότερες διακοπές ρεύματος, καθώς οι διαλείπουσες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κυριαρχούν όλο και περισσότερο στο ενεργειακό μείγμα. Η έλλειψη επαρκών διασυνδέσεων μεταξύ των χωρών, ιδίως στην Ιβηρική Χερσόνησο, επιδεινώνει το ζήτημα περιορίζοντας τη διασυνοριακή υποστήριξη της ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια κρίσεων.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) εκτιμά ότι οι παγκόσμιες επενδύσεις στο δίκτυο πρέπει να διπλασιαστούν από τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια που είναι σήμερα σε περισσότερα από 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2030. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι θα απαιτηθούν 2,0-2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2050. Αν και οι επενδύσεις στο δίκτυο της ΕΕ αυξήθηκαν στα 80 δισ. ευρώ το 2024, οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να φτάσουν τα 100 δισ. ευρώ ετησίως για να αντιμετωπιστούν οι επερχόμενες προκλήσεις.
Η εξάρτηση της Ισπανίας από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έφθασε το 2024 σε ποσοστό ρεκόρ 56%, εν μέρει λόγω των προσπαθειών να μειωθεί η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ωστόσο, η ταχύτητα με την οποία αναπτύσσονται τα ηλιακά και αιολικά έργα υπερβαίνει κατά πολύ τον χρόνο που απαιτείται για την κατασκευή νέων γραμμών μεταφοράς, η οποία μπορεί να διαρκέσει πάνω από μια δεκαετία.
Μια άλλη ανησυχία είναι η έλλειψη εφεδρικών συστημάτων. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παράγουν συνεχές ρεύμα (DC) που πρέπει να μετατραπεί σε εναλλασσόμενο ρεύμα (AC) για να ταιριάζει με τα πρότυπα του δικτύου. Η ξαφνική πτώση της παραγωγής μπορεί να αποσταθεροποιήσει τη συχνότητα του δικτύου, προκαλώντας αυτόματη διακοπή λειτουργίας. Χώρες όπως η Πορτογαλία και η Ιρλανδία επενδύουν σε ευέλικτες λύσεις όπως μονάδες φυσικού αερίου, υδροηλεκτρική ενέργεια, αποθήκευση μπαταριών, ακόμη και μεγάλους σφόνδυλους για να διατηρήσουν τη σταθερότητα.
Σε απάντηση, η ΕΕ στοχεύει να αυξήσει τα επίπεδα διασύνδεσης στο 15% έως το 2030 και χώρες όπως η Ισπανία ενισχύουν τις συνδέσεις δικτύου με τη Γαλλία. Παρόλα αυτά, οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι χωρίς σημαντικές και συντονισμένες επενδύσεις, οι φιλοδοξίες της Ευρώπης για καθαρή ενέργεια θα μπορούσαν να υπονομευθούν από τις ευπάθειες του δικτύου.
Διαβάστε ακόμη
