Με διπλό ρεκόρ αρνητικών χονδρεμπορικών τιμών ενέργειας και περικοπών ΑΠΕ…”έπιασε τον Μάη” η  ελληνική αγορά ενέργειας, σε μια ακόμα ένδειξη των παρενεργειών που προκαλεί ο συνδυασμός της χαμηλής ζήτησης για ηλεκτρισμό με την υπερπαραγωγή πράσινης ενέργειας σε όλη την Ευρώπη. Το ορόσημο της αρνητικής τιμής -50 ευρώ/MWh τις μεσημεριανές ώρες σήμερα (Πέμπτη 1 Μαΐου) που συνοδεύεται και από προβλέψεις για περίσσεια πράσινης ενέργειας άνω των 50 Γιγαβατωρών έρχεται μάλιστα στον απόηχο του μεγάλου μπλακάουτ σε Ισπανία και Πορτογαλία, το οποίο ορισμένοι συνδέουν με τους κινδύνους που εγκυμονεί για την ευστάθεια των ηλεκτρικών συστημάτων η ταχεία διείσδυση των ΑΠΕ σε περιβάλλον χαμηλής ζήτησης και δικτύων που είχαν κατασκευαστεί για να εξυπηρετούν τη «συγκεντρωμένη» ηλεκτροπαραγωγή από μεγάλες θερμικές μονάδες και τώρα καλούνται να διαχειριστούν την διεσπαρμένη και στοχαστική παραγωγή των ΑΠΕ.

Πιο συγκεκριμένα, για τις ώρες 11.00-17.00 στη Αγορά Επόμενης Ημέρας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας διαμορφώνονται αρνητικές τιμές -με  κλιμάκωση του φαινομένου το δίωρο 14.00-16.00 το μεσημέρι- υπό την επήρεια της αργίας της Πρωτομαγιάς (που συνεπάγεται περιορισμένη ζήτηση) και των ισχυρών ανέμων που ευνοούν την ταυτόχρονη παραγωγή αιολικών και φωτοβολταϊκών. Όπως επισημαίνουν πηγές της αγοράς που μίλησαν στο energygame.gr, το φαινόμενο αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις «επίμαχες» ώρες  -που εκτιμώνται σε περίπου 1 GW σε ωριαία βάση. Και τούτο διότι ακόμα πιο αρνητικές χονδρεμπορικές τιμές διαμορφώθηκαν στον «άξονα» Βουλγαρίας-Ρουμανίας-Ουγγαρίας. Ειδικότερα, κατά την ώρα 14.00-15.00 οπότε η ελληνική αγορά «έγραψε» το ρεκόρ των -50 ευρώ/MWh, η ελάχιστη τιμή στην αγορά της Βουλγαρίας (με την οποία η Ελλάδα είναι συζευγμένη) και της Ρουμανίας (που είναι συζευγμένη με τη Βουλγαρία) διαμορφώθηκε σε -100,59 ευρώ/MWh, στην Ουγγαρία το «κοντέρ» έγραψε -129,07 ευρώ/MWh και στην Τσεχία -128,47 ευρώ/MWh. Σημειώνεται ότι οι τιμές που καταγράφονται σήμερα τις μεσημεριανές ώρες στην ελληνική αγορά είναι μακράν οι χαμηλότερες που έχουν παρατηρηθεί από την έναρξη του target model (φθινόπωρο του 2020) καθώς το αμέσως προηγούμενο ρεκόρ αρνητικής τιμής ήταν -1,02 ευρώ/MWh και είχε σημειωθεί στις 28 Απριλίου 2024, ενδεικτικό της όξυνσης του προβλήματος. Υπό την πίεση του μεγάλου σερί των αρνητικών τιμών, η μέση χονδρεμπορική τιμή διαμορφώνεται στα 40,98 ευρώ/MWh -που είναι και η χαμηλότερη ημερήσια τιμή για φέτος-, με τη συνεισφορά των ΑΠΕ στο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής να αγγίζει το 62% και τις εισαγωγές λίγο πάνω από το 10% (με το ύψος τους να προσεγγίζει το 30% κατά τις ώρες των αρνητικών τιμών).

Τι σημαίνουν οι αρνητικές τιμές για τους παραγωγούς ΑΠΕ

Αν και όπως έχει γράψει το energygame.gr ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται σε επιφυλακή και έχει δώσει εντολή στους παραγωγούς της λεγόμενης «Ομάδας Β» που αφορά φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος 3,5 GW περίπου που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ να είναι έτοιμοι να «κατεβάσουν τους διακόπτες» των έργων τους κατά τις ώρες του μεσημεριού, είναι ορατό το ενδεχόμενο πολλά πάρκα να βγουν σήμερα αυτοβούλως εκτός αγοράς, ακόμα και αν δεν λάβουν τη σχετική εντολή. Ο λόγος είναι ότι στην αντίθετη περίπτωση, κατά τις ώρες των αρνητικών τιμών θα κληθούν να πληρώσουν αντί να πληρωθούν για να απαλλαγούν από την περίσσεια ενέργεια, όπως προβλέπεται από το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο που έχει ενσωματώσει αυτό το αντικίνητρο για λόγους προστασίας των συστημάτων από την υπερφόρτωση.

Είναι χαρακτηριστική η σύσταση που έστειλε ο κ. Στέλιος Λουμάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ) στα μέλη του συνδέσμου, όπου σημειώνει ότι «Τα έργα των μη καθετοποιημένων παραγωγών με Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης  (ΣΕΔΠ) είναι απολύτως εκτεθειμένα στο φαινόμενο των αρνητικών τιμών, αφού κατά τις ώρες αυτές για την όποια ενέργεια εγχύσουν θα χρειαστεί να πληρώσουν την αρνητική τιμή αυτή στον Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ)  επί τις μεγαβατώρες που έγχυσαν και αυτός με την σειρά του στο ΕΧΕ.  Η καταβολή λειτουργικής ενίσχυσης από τον ΔΑΠΕΕΠ επίσης αναστέλλεται». Για την προστασία των έργων αυτών ο ΣΠΕΦ προτείνει στους παραγωγούς να ζητήσουν από τον ΦοΣΕ τους να τους κατατάσσει στο εξής σε καθημερινή βάση σε χωριστό χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ με προσφορά μη αρνητικής τιμής στην Προημερήσια Αγορά, έτσι ώστε για οποιαδήποτε χρονομονάδα (σ.σ. ώρα) προκύπτει αρνητική τιμή, τα έργα να μην συμμετέχουν στην αγορά κατά τη χρονομονάδα αυτή. «Εξυπακούεται ότι το πάρκο πρέπει να μην εγχύσει ενέργεια κατά τη χρονομονάδα αυτή, ειδάλλως το τίμημα στην αγορά εξισορρόπησης για την απόκλιση ενδέχεται να είναι ακόμη υψηλότερο», καταλήγει ο ΣΠΕΦ.

Περικοπές

Εκτιμάται ότι η σημερινή ημέρα εκτός από αρνητικές τιμές θα χαρακτηριστεί και από βαθιές περικοπές, με βάση τις προβλέψεις του ΑΔΜΗΕ για μέγιστο πλεόνασμα ενέργειας πάνω από 7 GWh μεταξύ 10.30-12.30 και συνολική περίσσεια ενέργειας της τάξης των 54 GWh. Περίσσεια που δεν μπορεί να διοχετευθεί εκτός συνόρων μέσω εξαγωγών, καθώς η Πρωτομαγιά είναι αργία για όλη την Ευρώπη (που σημαίνει χαμηλή ζήτηση σε όλη την Γηραιά Ήπειρο), ενώ οι καιρικές συνθήκες που προκαλούν πράσινη υπερπαραγωγή εν Ελλάδι εμφανίζονται τις ημέρες αυτές και σε άλλες χώρες. Γι’ αυτό και το -50 ευρώ/MWh μπορεί να είναι πρωτοφανές για την Ελλάδα, ωστόσο σε άλλες χώρες το «κόκκινο» των αρνητικών τιμών είναι ακόμα πιο βαθύ. Πρωταθλήτρια αρνητικής χονδρεμπορικής τιμής είναι η Ολλανδία (-142,42 ευρώ/MWh), ενώ αρνητικές τιμές πάνω από -100 ευρώ/MWh διαμορφώθηκαν κατά τις μεσημεριανές ώρες στις περισσότερες αγορές όχι μόνο της Νοτιοανατολικής, αλλά και της Κεντρικής Ευρώπης, με εξαίρεση την Ιταλία, η οποία ενδεχομένως να μην είχε κινηθεί «κόντρα στο ρεύμα» αν λειτουργούσε η ηλεκτρική διασύνδεση με την Ελλάδα…

Εν αναμονή των επόμενων επεισοδίων

Πηγές της αγοράς εκτιμούν ότι το κεφάλαιο των αρνητικών τιμών ανοίγει πλέον με ένταση και στην Ελλάδα και ότι η σημερινή ημέρα είναι «πρόβα τζενεράλε» -όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν- για τα επόμενα επεισόδια που ίσως να μην συμβούν στο ορατό μέλλον (καθώς από τον Μάιο μπαίνουμε σταδιακά στην καλοκαιρινή σεζόν όπου τα φορτία αυξάνονται ακολουθώντας την άνοδο του υδραργύρου και της τουριστικής κίνησης), αλλά είναι πολύ πιθανό να τα δούμε σε αργίες, Κυριακές κλπ. το φθινόπωρο. Και  τα επεισόδια αρνητικών τιμών και περικοπών θα επαναλαμβάνονται έως ότου εγκατασταθεί σημαντική αποθηκευτική ισχύς στο ελληνικό σύστημα και καταστεί πιο ευέλικτη και η ζήτηση για ηλεκτρισμό, με τη θέσπιση σχετικών μηχανισμών.

Διαβάστε ακόμη