«Ραντεβού» για τους πρώτους μήνες του 2026 δίνουν οι εμπλεκόμενοι στον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου προκειμένου το έργο να δείξει τη δυναμική του και να ξεπεράσει τις «παιδικές ασθένειες» που ακόμα τον ταλανίζουν και που θα συνοψίζονται στο τρίπτυχο «υψηλές -ακόμα- χρεώσεις διαμετακόμισης (παρά τις μειώσεις που έχουν εφαρμοστεί), ρυθμιστική αβεβαιότητα και επαμφοτερίζουσα στάση κάποιων εκ των εμπλεκομένων χωρών», με τους καλά γνωρίζοντες να δείχνουν προς την κατεύθυνση της Ρουμανίας. Εάν σε αυτό το «κοκτέιλ» προστεθεί και το γεγονός ότι αφενός οι ανάγκες της Ουκρανίας για το ορατό μέλλον μοιάζουν μικρότερες από ότι αναμενόταν (επομένως εξέλιπε το αγοραστικό ενδιαφέρον που είχε προεξοφληθεί), αφετέρου τα επίπεδα τιμών στις αγορές αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας από τη μια και Ουκρανίας από την άλλη διαμορφώθηκε σε επίπεδα που να καθίσταται ασύμφορη η μεταφορά του αερίου στην Ουκρανία και πιο ελκυστική η πώλησή του στη Βουλγαρία, τότε ερμηνεύεται και το αποτέλεσμα των χθεσινών «ενισχυμένων» -από πλευράς της δυναμικότητας που προσφέρθηκε και των πυλών εισόδου του αερίου-, που αποδείχθηκε κατώτερο των προσδοκιών, αφού εκδηλώθηκε μηδενικό ενδιαφέρον.

Πιο συγκεκριμένα, στη διαδρομή του LNG προς Ουκρανία με αφετηρία τη Ρεβυθούσα (Route 1) που «ενεργοποιήθηκε» στα τέλη Μαΐου, στην ένατη κατά σειρά μηνιαία δημοπρασία, η προσφερόμενη δυναμικότητα στον Κάθετο Διάδρομο ήταν 23,9 Γιγαβατώρες και έμεινε όλη «στα αζήτητα». Είναι γεγονός ότι δεν πρόκειται για την πρώτη φορά που παρατηρείται αυτή η εικόνα, καθώς άκαρπη είχε αποδειχθεί η πρώτη δημοπρασία, αλλά και αυτές για τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο.

Πλην όμως η έκβαση της αμέσως προηγούμενης δημοπρασίας του Νοεμβρίου (για δέσμευση δυναμικότητας το Δεκέμβριο) κατά την οποία είχε δεσμευθεί το 60% του capacity που είχε προσφερθεί -εν πολλοίς χάρη στο ηχηρό παρών που είχε δώσει η ΔΕΠΑ Εμπορίας- είχε ανεβάσει τον πήχη των προσδοκιών για τη δημοπρασία του Δεκεμβρίου, με «φόντο» το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τo project και την υπογραφή της Δήλωσης Προθέσεων για προμήθεια μη ρωσικού αερίου (κατά κύριο λόγο αμερικανικού LNG) μεταξύ ΔΕΠΑ και της κρατικής εταιρίας της Ουκρανίας Naftogaz για την περίοδο Δεκεμβρίου 2025-Μαρτίου 2026.

Το ότι δεν εμφανίστηκε κανένας «παίκτης» στη δημοπρασία του Δεκεμβρίου είναι κατά πάσα πιθανότητα αντανάκλαση της έλλειψης ενδιαφέροντος για αγορά LNG από τη Naftogaz για τον Ιανουάριο και γι’ αυτό και η εικόνα άλλαξε άρδην. Όπως σχολίασε trader μιλώντας στο Montel, «Η απουσία δραστηριότητας στις τελευταίες δημοπρασίες σημαίνει ότι η Ουκρανία πιθανότατα προσανατολίζεται να εισάγει για τον Ιανουάριο μικρότερες ποσότητες από ότι αναμενόταν αρχικά, έχοντας ήδη προμηθευτεί τουλάχιστον 1,8 δισ. κυβικά μέτρα αερίου την περίοδο από τον Οκτώβριο έως τα μέσα του μήνα». Ο υφυπουργός ενέργειας της χώρας Μίκολα Κολίσνικ εξάλλου είχε δηλώσει πρόσφατα ότι το Κίεβο είχε εξασφαλίσει επαρκείς ενεργειακούς πόρους για να καλύψει τις ανάγκες του για αυτόν τον χειμώνα, έχοντας -μεταξύ άλλων- αποθηκεύσει πάνω από 13 bcm στις σχετικές υποδομές.

Σε αυτή τη συγκυρία της περιορισμένης ζήτησης από την Ουκρανία, η οποία ούτως ή άλλως ικανοποιείται από ροές μέσω Ουγγαρίας (έστω και αν το αέριο που προέρχεται από εκεί είναι αμφισβητούμενης προέλευσης..) και μέσω Πολωνίας και Λιθουανίας, σε κάθε περίπτωση με πιο ανταγωνιστική τιμολόγηση, ήρθε η ενεργοποίηση των δυο νέων προϊόντων στον Κάθετο Διάδρομο για μεταφορά αμερικανικού LNG από το FSRU Αλεξανδρούπολης (Route 2) και αζέρικου αερίου μέσω TAP από την Κομοτηνή (Route 3). Πλην όμως, αυτά εγκρίθηκαν από τις ρυθμιστικές αρχές κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή (την Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου), εν μέσω και ενστάσεων που διατυπώθηκαν από τις Βρυξέλλες για το κατά πόσο ευθυγραμμίζονται με το ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ, όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές.

Ως αποτέλεσμα, η αγορά δεν έδειξε διάθεση να τα δοκιμάσει στην παρούσα φάση και έτσι η προσφερόμενη δυναμικότητα και σε αυτά (51,8 Γιγαβατώρες) έμεινε αναξιοποίητη. Πέραν όμως της έλλειψης επαρκούς χρόνου για ενημέρωση και προετοιμασία, γεγονός παραμένει ότι «τα προσφερόμενα προϊόντα παραμένουν πολύ ακριβά», όπως το έθεσαν αρκετοί traders. Την ίδια στιγμή, η προσφορά αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι σχετικά «σφιχτή» (καθώς οι θερμοκρασίες πέφτουν και η ζήτηση αυξάνεται) και οι spot τιμές σχετικά υψηλές, κάτι που καθιστά πιο ελκυστική την πώληση στις γειτονικές της Ελλάδας αγορές (π.χ. στη Βουλγαρία), παρά την δέσμευση δυναμικότητας για μεταφορά στην Ουκρανία. Όπως παρατηρούν παράγοντες της αγοράς «όταν το κέρδος που βγάζει κάποιος πουλώντας αέριο από την Ελλάδα στην Ουκρανία είναι 4 ευρώ/MWh ενώ το κόστος της μεταφοράς υπερβαίνει τα 7 ευρώ, είναι προφανές ότι η άσκηση δεν βγαίνει…»

Όπως πάντως τονίζεται αρμοδίως, η έκβαση των δημοπρασιών του Δεκεμβρίου δεν προσφέρεται για εξαγωγή μακροπρόθεσμων συμπερασμάτων, ούτε υπονομεύει τη «μεγάλη εικόνα» για τον Κάθετο Διάδρομο. «Η στρατηγική αξία της διαδρομής είναι αδιαμφισβήτητη και η πρόοδος που έχει σημειωθεί για τα θέματα που άπτονται τόσο των φυσικών υποδομών όσο και του ρυθμιστικού πλαισίου τους τελευταίους μήνες είναι πολύ μεγάλη και σύντομα θα φανεί», δηλώνει στο energygame.gr πηγή πολύ κοντά στις διεργασίες. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλα θέματα προς επίλυση και σε αυτό ακριβώς παραπέμπει η σύσταση της Ομάδας Εργασίας με τη συμμετοχή κυβερνητικών στελεχών των χωρών του Κάθετου Διαδρόμου.

Μετά την «πιλοτική λειτουργία» της υποδομής το 2025, το στοίχημα είναι να «πατήσει γκάζι» μέσα στο 2026, κάτι το οποίο πάντως απαιτεί την προσφορά πιο μακροπρόθεσμων προϊόντων σε σχέση με αυτά που διατίθενται τώρα (μηνιαία) για να υπάρχει μεγάλη ορατότητα της αγοράς. Πάντως, οι ΗΠΑ έστειλαν για ακόμα μια φορά μήνυμα στήριξης του Κάθετου Διαδρόμου όπως διαμήνυσε και η πρέσβης Κίμπερλι Γκιλφόιλ στην χθεσινή επίσκεψή της στο ΥΠΕΝ, η οποία προέβλεψε ότι «Ο ρόλος της Ελλάδας ως περιφερειακού ενεργειακού κόμβου θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο το 2026 και ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να στηρίξουν το ρόλο της χώρας ως πύλης για διαφοροποιημένες και ασφαλείς ενεργειακές διαδρομές προς την Ευρώπη.»

Διαβάστε ακόμη