Έντονη κινητικότητα αναμένεται να υπάρχει την επόμενη διετία στην Ανατολική Μεσόγειο για έρευνες και παραγωγή υδρογονανθράκων, με τα γεωτρύπανα και τους αναγκαίους υποστηρικτικούς εξοπλισμούς να παίρνουν σιγά σιγά τις θέσεις τους. Πέρα από τη χώρα μας, η οποία αναμένεται σύντομα να επανέλθει στον χάρτη των ερευνητικών γεωτρήσεων μετά από δεκαετίες, η Κύπρος αναμένεται να παράξει τις πρώτες ποσότητες φυσικού αερίου μέσα στο 2027, η Αίγυπτος «παίζει τα ρέστα» της προκειμένου να μειώσει τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και να εξισορροπήσει την αυξανόμενη ενεργειακή ζήτηση στο εσωτερικό της, ενώ το Ισραήλ θέλει να αυξήσει την παραγωγή του. Έντονη κινητικότητα θα υπάρχει και στη Λιβύη το επόμενο διάστημα, ενώ γεωπολιτικό ενδιαφέρον θα έχει η στάση της Τουρκίας, η οποία προετοιμάζει συνεργασία με τη Λιβύη και προμηθεύεται επιπλέον γεωτρύπανα τα οποία θα μπορεί να επιλέξει στρατηγικά που θα χρησιμοποιήσει.

Ξεκινώντας από τα ελληνικά δρώμενα, στις αρχές Νοεμβρίου ανακοινώθηκε η είσοδος του αμερικανικού κολοσσού ExxonMobil στο Block 2, που βρίσκεται στο Ιόνιο πέλαγος, αποκτώντας μερίδιο 60% σε κοινοπραξία με την Energean (30%) και τη Helleniq Energy (10%). Το συγκεκριμένο θαλάσσιο οικόπεδο είναι το πιο ώριμο στη χώρα μας και, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, αναμένεται να υπάρξει μια ερευνητική γεώτρηση στο τέλος του 2026 ή στις αρχές του 2027. Υπενθυμίζεται πως η τελευταία φορά που εκτελέστηκε εξερευνητική γεώτρηση στον θαλάσσιο ελληνικό χώρο για την ανακάλυψη νέου κοιτάσματος ήταν οι δύο γεωτρήσεις Νηρέας-1 και Ολυμπία-1 στα ανοικτά του Θερμαϊκού κόλπου το 1986.

Πέραν του Block 2, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2026 αναμένεται να ληφθεί η επενδυτική απόφαση από την ExxonMobil για τα θαλάσσια οικόπεδα νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται να υπάρξει αναβολή για το 2027. Αν οι εξελίξεις είναι θετικές, τότε ανοίγει το πεδίο για ερευνητικές γεωτρήσεις και σε αυτά τα οικόπεδα.

Κύπρος: Ετοιμάζεται για παραγωγή φυσικού αερίου το πρώτο εξάμηνο του 2027

Όσον αφορά την Κύπρο, η επόμενη διετία θα είναι πολύ κρίσιμη, αφού η ιταλική Eni, που διαχειρίζεται το κοίτασμα «Κρόνος» (Block 6), στοχεύει σε Τελική Επενδυτική Απόφαση (FID) εντός του 2026 και έναρξη παραγωγής ήδη από το πρώτο εξάμηνο του 2027. Το υφιστάμενο σχέδιο προβλέπει πως το φυσικό αέριο που θα παράγεται από το κοίτασμα «Κρόνος» θα μεταφέρεται μέσω υποθαλάσσιου αγωγού στις υφιστάμενες υπεράκτιες εγκαταστάσεις του αιγυπτιακού κοιτάσματος “Zohr” (το οποίο διαχειρίζεται επίσης η Eni) και στη συνέχεια θα υγροποιείται στον αιγυπτιακό τερματικό σταθμό της Damietta με στόχο την εξαγωγή του. Σημειώνεται πως στο κοίτασμα «Κρόνος» δραστηριοποιείται η κοινοπραξία της Eni με την TotalEnergies, με αμφότερες τις εταιρείες να κατέχουν μερίδιο 50%, ωστόσο η Eni είναι ο Operator.

Εξελίξεις αναμένονται και στο κοίτασμα «Αφροδίτη», αν και δεν θα υπάρξουν γεωτρήσεις εντός διετίας. Η κοινοπραξία που το αναπτύσσει, με επικεφαλής τη Chevron (και εταίρους τις BG/Shell και NewMed Energy), έχει αναλάβει την υποχρέωση να λάβει Τελική Επενδυτική Απόφαση εντός του 2027. Το σχέδιο αξιοποίησης του κοιτάσματος «Αφροδίτη» περιλαμβάνει την κατασκευή μιας νέας, αυτόνομης Πλωτής Μονάδας Παραγωγής (FPU) πάνω από το κοίτασμα και την εξαγωγή του αερίου μέσω ενός νέου υποθαλάσσιου αγωγού προς την Αίγυπτο. Είναι ένα έργο μεγάλης κλίμακας, εκτιμώμενου κόστους 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με ορίζοντα έναρξης παραγωγής το 2031.

Αναφορικά με τα υπόλοιπα θαλάσσια οικόπεδα που έχει παραχωρήσει η Κύπρος προς εκμετάλλευση, ιδιαίτερα θετικά ήταν αποτελέσματα από τις ερευνητικές γεωτρήσεις στο Block 10 (κοιτάσματα «Πήγασος», «Γλαύκος»), με τη συνολική διαθέσιμη ποσότητα φυσικού αερίου να εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 8 και 9 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών (226 με 255 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ή bcm). Ωστόσο, τα πρώτα αποτελέσματα από τις έρευνες στο Block 5 και στον στόχο «Ηλέκτρα» έδειξαν ότι δεν υπάρχουν εμπορικά αξιοποιήσιμες ποσότητες φυσικού αερίου. Πάντως, σε συνολικό επίπεδο, είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν νέες ερευνητικές γεωτρήσεις την περίοδο 2026-2027 εντός της ΑΟΖ της Κύπρου.

Αυξάνει την παραγωγή του το Ισραήλ

Ως προς το Ισραήλ, εστιάζει στην αύξηση της παραγωγής του σε φυσικό αέριο και στην εκτέλεση έργων ανάπτυξης των υπαρχόντων κοιτασμάτων που διαθέτει. Σε αυτό το πλαίσιο, η Energean έχει δρομολογήσει μια εκστρατεία γεωτρήσεων σε περιοχές του κοιτάσματος “Katlan” εντός του 2026, με στόχο την έναρξη παραγωγής το πρώτο εξάμηνο του 2027. Παράλληλα, υπάρχουν προγραμματισμένες επεκτάσεις των giga κοιτασμάτων “Tamar” και “Leviathan”, με την πραγματοποίηση γεωτρήσεων ανάπτυξης μέσα στο 2026.

Επιπλέον, τον Οκτώβριο του 2023 το Ισραήλ χορήγησε νέες άδειες έρευνας σε δύο νέες κοινοπραξίες: Στην κοινοπραξία των Eni, Dana Petroleum, Ratio Energies για την περιοχή “Zone G” και στην κοινοπραξία SOCAR, BP, NewMed Energy για την περιοχή “Zone I”. Οι κοινοπραξίες έχουν αρχική άδεια τριών ετών. Για να εξασφαλίσουν παράταση, είναι συμβατικά υποχρεωμένες να υποβάλουν ένα σχέδιο εργασίας έως τον Οκτώβριο του 2026. Αυτό το σχέδιο πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνει τη δέσμευση για διενέργεια γεώτρησης σε τουλάχιστον μία από τις άδειες. Συνεπώς, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα υπάρξουν ερευνητικές γεωτρήσεις στις συγκεκριμένες περιοχές μέσα στο 2027.

“All in” από την Αίγυπτο για υδρογονάνθρακες

Σε κρίσιμο σημείο βρίσκεται η Αίγυπτος, η οποία αν και κάποτε αποτελούσε καθαρός εξαγωγικός παίκτης στον τομέα του φυσικού αερίου, πλέον έχει μετατραπεί σε καθαρός εισαγωγέας, καθώς η παραγωγή της μειώνεται και η ενεργειακή ζήτηση στο εσωτερικό της αυξάνεται. Για να ανταπεξέλθει σε αυτήν την κατάσταση, υλοποιεί μια μαζική εκστρατεία γεωτρήσεων, που σκοπό έχουν να καλυφθεί η εγχώρια ζήτηση.

Η BP έχει επιβεβαιώσει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα γεωτρήσεων που θα ξεκινήσουν το 2026, ενώ η αιγυπτιακή κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ένα πενταετές σχέδιο που περιλαμβάνει 480 ερευνητικές γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου σε όλη τη χώρα. Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει πως μέσα στο 2026 θα πρέπει να γίνουν 101 γεωτρήσεις, εκ των οποίων περίπου 20 πρόκειται να γίνουν στη Μεσόγειο και στο Δέλτα του Νείλου. Πέραν αυτών, έχουν ήδη ξεκινήσει και θα συνεχιστούν αδιάκοπα καθ’ όλη την επόμενη διετία οι γεωτρήσεις ανάπτυξης και συντήρησης του γιγαντιαίου κοιτάσματος “Zohr”, σε μια προσπάθεια να αντισταθμιστεί η πτώση της παραγωγής του.

Η στάση της Τουρκίας και τα νέα γεωτρύπανα

Η Τουρκία δεν έχει ανακοινώσει επισήμως γεωτρήσεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου το διάστημα 2026-2027. Ο υφιστάμενος στόλος γεωτρύπανων της κρατικής TPAO (Fatih, Yavuz, Kanuni, Abdulhamid Han) επικεντρώνεται πλήρως στις επιχειρήσεις ανάπτυξης του κοιτάσματος Sakarya στη Μαύρη Θάλασσα. Ωστόσο, κρίσιμο γεγονός είναι η απόκτηση δύο νέων υπερσύγχρονων γεωτρύπανων από την TPAO, τα οποία αναμένεται να είναι έτοιμα για χρήση στις αρχές του 2026. Αυτή η εξέλιξη δημιουργεί ένα στρατηγικό πλεόνασμα, αφού η TPAO θα διαθέτει περισσότερα γεωτρύπανα από όσα χρειάζεται για τις τρέχουσες επιχειρήσεις της στη Μαύρη Θάλασσα.

Αυτό το πλεόνασμα παρέχει στην Άγκυρα την ικανότητα να διεξάγει «στρατηγικές» γεωτρήσεις σε αμφισβητούμενες θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου (π.χ., στα ανοικτά της Κύπρου ή βάσει συμφωνιών με τη Λιβύη) με ελάχιστη προειδοποίηση, δημιουργώντας γεωπολιτική ανασφάλεια στους γείτονές της. Αξίζει να αναφερθεί άλλωστε πως, σύμφωνα με την Cyprus Mail, την περασμένη άνοιξη ο Muhammet Fatih Ayyildiz, επικεφαλής του τμήματος έρευνας και ανάπτυξης της TPAO, είχε δηλώσει πως η Τουρκία σχεδιάζει να ξεκινήσει δραστηριότητες στα Κατεχόμενα της Κύπρου και ανοικτά της Λιβύης «στο άμεσο μέλλον».

Το δυναμικό restart της Λιβύης και η κατάσταση στον Λίβανο

Σε δυναμική στήριξη του εγχώριου τομέα υδρογονανθράκων στοχεύει η Λιβύη, με την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της χώρας (NOC) να προωθεί μια συμφωνία 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Eni και την BP για την ανάπτυξη μεγάλων υπεράκτιων κοιτασμάτων. Η έναρξη παραγωγής αναμένεται μέσα στο 2027. Παράλληλα, έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας (MoU) με την τουρκική TPAO για σεισμικές έρευνες σε άλλες θαλάσσιες περιοχές, στη βάση του νομικά ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου. Στόχος της Λιβύης είναι η αύξηση της παραγωγής της στα 2 εκατομμύρια βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου ημερησίως έως το 2027.

Τέλος, σε αντίθεση με την έντονη δραστηριότητα στις γειτονικές χώρες, ο Λίβανος δεν έχει προγραμματισμένες γεωτρήσεις για το 2026 ή το 2027. Μετά την αποτυχημένη ερευνητική γεώτρηση στο Block 9 από την κοινοπραξία TotalEnergies, Eni και QatarEnergy (η οποία δεν εντόπισε εμπορικά εκμεταλλεύσιμες ποσότητες), η δραστηριότητα στη χώρα έχει ουσιαστικά παγώσει.

Διαβάστε ακόμη