Η αγορά φυσικού αερίου τοποθετεί πλέον τον Κάθετο Διάδρομο πολύ ψηλά στις προτεραιότητές της, βλέποντάς τον ως τη σταθερότερη και πιο αποδοτική ενεργειακή «γέφυρα» Νότου – Βορρά, το ενδιαφέρον των αμερικανικών εταιρειών LNG αυξάνεται συνεχώς και οι διαθέσιμες χωρητικότητες στη Ρεβυθούσα εξαντλούνται με πρωτοφανή ταχύτητα: Αυτό σημειώθηκε στο πλαίσιο της Διατλαντικής Διάσκεψης για την Ενέργεια (P-TEC) ενώ οι πληροφορίες θέλουν τη σημερινή ημέρα να γίνονται και τα πρώτα βήματα για το νέο προϊόν μεταφοράς Route 2.

Πέφτουν σήμερα οι υπογραφές για το Route 2

Οι διαχειριστές Ελλάδας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας ετοιμάζουν, σύμφωνα με πληροφορίες, από κοινού αίτημα προς τις αρμόδιες εθνικές ρυθμιστικές αρχές για να εγκριθεί ένα νέο προϊόν μεταφοράς, Route 2 που θα ξεκινά από το σημείο λήψης Αμφιτρίτη —την πύλη του FSRU στην Αλεξανδρούπολη— θα συνδέεται με τον IGB και στη συνέχεια θα ενσωματώνεται στον Κάθετο Διάδρομο. Πληροφορίες, αναφέρουν, επίσης, πως εργάζονται πυρετωδώς, επίσης, για την προετοιμασία και διάθεση και νέου προϊόντος, του Route 3, που προβλέπει τη μεταφορά αζέρικου αερίου το οποίο εισέρχεται στην Ελλάδα μέσω του TAP, με αφετηρία την περιοχή της Κομοτηνής. Εφόσον εξασφαλιστούν οι απαραίτητες εγκρίσεις, οι πρώτες δημοπρασίες για αυτά τα προϊόντα αναμένονται να διεξαχθούν εντός του 2025.

Υπενθυμίζεται πως στις αρχές του περασμένου μήνα, στο πλαίσιο του Athens Riviera Summit 2025, συναντήθηκαν στην Αθήνα οι CEOs των TSOs μαζί με τον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας, κ. Σταύρο Παπασταύρου, υπέγραψαν κοινή επιστολή προς τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, ζητώντας την άμεση παράταση του προϊόντος δυναμικότητας Route 1 για την περίοδο αερίου 2025/2026. Τόνισαν, δε, ότι αυτή η επέκταση είναι κρίσιμη για να εξασφαλιστούν οι ροές προς την Ουκρανία κατά τον προσεχή χειμώνα, εξασφαλίζοντας διαφοροποιημένες και αξιόπιστες πηγές προμήθειας.

«Φουλ» η Ρεβυθούσα ως το 2031

Μιλώντας σε πάνελ αναφορικά με το πώς το φυσικό αέριο αναδιαμορφώνει τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης στο πλαίσιο του συνεδρίου, η CEO του ΔΕΣΦΑ, κ. Maria Rita Galli ανέφερε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν υλοποιηθεί σημαντικά βήματα προόδου στον Κάθετο Διάδρομο ως αποτέλεσμα των επενδύσεων από Ελλάδα και Βουλγαρία για την αύξηση της διαμετακομιστικής ικανότητας. Όπως είπε, στην Ελλάδα τα έργα ολοκληρώνονται εντός του τρέχοντος έτους, και επιτρέπουν στην Ελλάδα να αυξήσει την εξαγωγική ικανότητα από 2 δισ. κυβ. μέτρα (που ήταν το μέγιστο το 2022, εξαιρουμένου του TAP) σε 8,5 δισ. κυβ. μέτρα φέτος.

Εντούτοις, υπογράμμισε πως πέραν των υποδομών το κλειδί για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι η παροχή των απαραίτητων εμπορικών λύσεων που εξασφαλίζουν ότι οι παίκτες της αγοράς μπορούν να δεσμεύσουν χωρητικότητα και να μεταφέρουν ενέργεια από Νότο προς Βορρά. Αυτό όπως είπε υλοποιήθηκε με το Route 1 που εισήχθη πριν από λίγους μήνες και θα επεκταθεί μέσα στο έτος.

Επισημαίνοντας το αυξημένο ενδιαφέρον της αγοράς για τη συγκεκριμένη διαδρομή η CEO του ΔΕΣΦΑ σημείωσε πως στην αρχή της εβδομάδας στο πλαίσιο της δημοπρασίας για τη χωρητικότητα του FSRU της Ρεβυθούσας για το 2031, (ως το 2030 το FSRU ήταν ήδη πλήρως δεσμευμένο) όλη η χωρητικότητα πουλήθηκε σε μεγάλο premium, καθώς η ζήτηση ξεπέρασε κατά πολύ την προσφορά. «Αυτό δείχνει πως οι αγοραστές παίρνουν θέση και πιστεύουν ότι θα εισάγουν μεγάλες ποσότητες LNG μέσω Ελλάδας στις αρχές της επόμενης δεκαετίας, όχι απλώς για την ελληνική αγορά (που και αυτή αναπτύσσεται) αλλά κυρίως για επαναεξαγωγή μέσω Ελλάδας» ανέφερε. Πρόσθεσε, δε, πως το LNG αποτελεί περίπου 45% των συνολικών εισαγωγών, εκ των οποίων 80% προέρχεται από τις ΗΠΑ — ένα σαφές σημάδι του σημαντικού ρόλου του αμερικανικού LNG στο ενεργειακό μείγμα και της αναπτυσσόμενης σημασίας της διέλευσης.

Ισχυρό ενδιαφέρον από ΗΠΑ

Ως αμερικανική εταιρεία βλέπουμε τεράστια ευκαιρία να συνεργαστούμε και να αναπτυχθούμε με τις χώρες που συμμετέχουν στον κάθετο διάδρομο σημείωσε ο κ. Khary Cauthen, VP of Federal Government Affairs της Cheniere που αποτελεί τον μεγαλύτερος εξαγωγέα LNG των ΗΠΑ, με παραγωγή 45 εκατ. τόνων και εξαγωγές σε 45 αγορές. Όπως υπογράμμισε, υπάρχει ενεργή στήριξη από την αμερικανική κυβέρνηση και τους διπλωματικούς εκπροσώπους μας προκειμένου να έρθει περισσότερο LNG στην Ευρώπη ενώ πρόσθεσε πως «είμαστε πρόθυμοι να συνεργαστούμε με την Ευρώπη σε θέματα κανονισμών, όπως για τις εκπομπές, ώστε οι προμήθειες να γίνουν αποδεκτές και βιώσιμες.»

Στόχος τα μακροχρόνια συμβόλαια

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος και CΕO της συμμαχίας υποστήριξης του αμερικανικού φυσικού αερίου LNG Allies Fred H. Hutchison σημείωσε πως στόχος του οργανισμού είναι να διευρύνει τα μακροχρόνια συμβόλαια καθώς όπως είπε μέχρι στιγμής έχουν υπογραφεί 127 συμβόλαια με 67 counterparties σε 25 χώρες. Δυστυχώς, στην Ανατολική Ευρώπη μόνον η Πολωνία έχει συνάψει μακροχρόνια συμβόλαια. «Θέλουμε ελληνικές, βουλγαρικές και άλλες εταιρείες να βρουν τρόπους να ενταχθούν σε μακροπρόθεσμες συμφωνίες ώστε να εξασφαλίσουν αέριο σε καλύτερη τιμή. Μπορείς να αγοράσεις spot, αλλά το καλύτερο είναι οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις γιατί δίνουν σταθερότητα και στηρίζουν την ανάπτυξη των υποδομών» ανέφερε. Σημειώνεται ότι οι ΗΠΑ έχουν τώρα 8 μεγάλα τερματικά LNG σε λειτουργία και 5 ακόμη υπό κατασκευή, η μέγιστη χωρητικότητα είναι περίπου 200 δισ. κυβ. μέτρα/έτος και με τα έργα υπό κατασκευή αυτή η χωρητικότητα θα σχεδόν διπλασιαστεί.

Make Energy Great Again

Ο Κάθετος Διάδρομος είναι ίσως η μόνη υποδομή που μπορεί να φέρει αμερικανικό LNG σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις διασφαλίζοντας αξιόπιστες τιμές ανέφερε ο κ. Vladimir Malinov, Executive Director της Bulgartransgaz. Στο πλαίσιο αυτό τόνισε πως οδηγός του πρότζεκτ είναι οι ΗΠΑ και οι εταιρείες LNG της χώρας. «Δεν προετοιμάζουμε μόνο τις υποδομές, αλλά και το trading environment: έναν χώρο όπου οι Αμερικανοί προμηθευτές και οι off-takers θα βρουν ελκυστικούς όρους (συμπεριλαμβανομένων και των tariff incentives), θα συναντηθούν, θα διαπραγματευτούν και θα κλείσουν συμφωνίες. Χωρίς αυτό το εργαλείο, η σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο θα είναι πολύ δύσκολη. Έχουμε εργαστεί πολύ και στην Βουλγαρία, επενδύουμε πολύ και μπορώ να δεσμευτώ ότι μέχρι το 2026 η αναβαθμισμένη υποδομή και η αυξημένη χωρητικότητα θα είναι έτοιμη» σημείωσε τονίζοντας πως για να υπάρξει πλήρης απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, πρέπει να καταστεί το αμερικανικό LNG πιο ελκυστικό από πλευράς τιμής και διαθεσιμότητας σε όλη την περιοχή. Έτσι θα μπορούν να συνδυαστούν οι καταναλώσεις, να κλείσουν μακροχρόνια συμβόλαια και να μειωθούν τα κόστη μεταφορά σημείωσε και έδωσε το σήμα για να μετατραπεί ο Κάθετος Διάδρομος από «Highway to Hell» σε «Highway to Heaven» — και από MAGA σε MEGA (Make Energy Great Again): να κάνουμε την ενέργεια μεγάλη ξανά — με τρόπο που ωφελεί όλους.

Στοπ στις ρωσικές ροές

Στο γεωπολιτικό ρόλο του Κάθετου Διαδρόμου για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης στάθηκε ο κ. Maxim Timchenko, CEO της DTEK υπογραμμίζοντας ότι και προ του πολέμου στην Ουκρανία η Ρωσία χρησιμοποίησε την ενέργεια ως όπλο πίεσης, παρά ως εμπορικό αγαθό. Όπως σημείωσε τόσο η ενεργειακή όσο και η εθνική ασφάλεια απειλείται ακόμη καθώς περίπου 16 δισ. κ.μ. ρωσικού αερίου εξακολουθούν να φτάνουν στην Ευρώπη. Όπως είπε, η Ουκρανία, με αποθηκευτική ικανότητα άνω των 30 δισ. κ.μ., μπορεί να αποτελέσει ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης, εάν συνδεθούν οι νότιοι και βόρειοι διάδρομοι (Ελλάδα, Πολωνία, Κροατία, Λιθουανία).

Τόνισε, επίσης, την κρισιμότητα συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Όπως είπε, υπάρχουν ήδη συμφωνίες και σημαντική στήριξη από την Ελλάδα, που προμηθεύει και καύσιμα στην Ουκρανία. Ωστόσο, χρειάζεται, ανέφερε, ενιαία ευρωπαϊκή πολιτική και χαμηλότερα «διόδια» μεταφοράς, ώστε ο κάθετος διάδρομος να γίνει πραγματικά ανταγωνιστικός. «Παράλληλα, με τη βοήθεια του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ και ευρωπαϊκών εταίρων, εργαζόμαστε για να κατευθυνθούν περισσότερες ροές LNG στις ουκρανικές αποθήκες, που ήδη λειτουργούν ως ζωτικός πυλώνας και για χώρες όπως η Μολδαβία» πρόσθεσε.

Από την πλευρά της η κ. Galli σημείωσε πως είναι απαραίτητο να υπάρξουν κανονισμοί που θα εξασφαλίζουν ότι δε θα μεταφέρεται ρωσικό αέριο στον Διάδρομο. Όπως είπε, σήμερα δεν έχουμε αυτόν τον ξεκάθαρο κανόνα και υπάρχει κίνδυνος ότι οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις (όπως η πρόσβαση τρίτων και η αρχή της μη διάκρισης) μπορεί να μας κάνουν θύματα των δικών μας κανονισμών. Όπως υπογράμμισε έχουμε ένα μεγάλο τεχνικό / ρυθμιστικό πρόβλημα να λύσουμε: θα υπάρξει πολύ αέριο που μπορεί να περνά από διαφορετικές δρομολόγια (και πηγές όπως η Τουρκία) και δεν θα είναι πάντα ξεκάθαρο από πού ακριβώς προέρχεται. Οι ΗΠΑ μπορούν να βοηθήσουν και με χρηματοδότηση υποδομών — π.χ. μέσω της Export-Import Bank που μπορεί να εγγυάται την πιστοληπτική ικανότητα των off-takers προκειμένου να αποτραπούν οι ρωσικές ροές τόνισε, τέλος, ο κ. Hutchison.

Διαβάστε ακόμη