Η Τουρκία θα μπορούσε να καλύπτει πάνω από το ήμισυ των αναγκών της σε φυσικό αέριο έως το τέλος του 2028, αυξάνοντας την εγχώρια παραγωγή και ενισχύοντας τις εισαγωγές από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εξέλιξη αυτή ενδέχεται να περιορίσει δραστικά τον τελευταίο μεγάλο ευρωπαϊκό προορισμό για τους Ρώσους και Ιρανούς προμηθευτές φυσικού αερίου.
Όπως αναφέρει το Reuters, η Ουάσιγκτον έχει ασκήσει δημόσια πίεση στους συμμάχους της —μεταξύ των οποίων και η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ— να μειώσουν τους ενεργειακούς δεσμούς τους με τη Μόσχα και την Τεχεράνη. Στη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο στις 25 Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να περιορίσει τις αγορές ρωσικής ενέργειας.
Η διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού θα ενίσχυε, παράλληλα, την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας και θα υποστήριζε τις φιλοδοξίες της να εξελιχθεί σε περιφερειακό κόμβο φυσικού αερίου. Όπως εκτιμούν αναλυτές, η Άγκυρα σκοπεύει να επανεξάγει το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που εισάγει, καθώς και τη δική της παραγωγή, προς την Ευρώπη, ενώ θα καταναλώνει ρωσικό και ιρανικό αέριο για εσωτερική χρήση. «Η Τουρκία έχει δείξει ότι σκοπεύει να επωφεληθεί από την παγκόσμια αφθονία LNG», δήλωσε ο Σόχμπετ Καρμπούζ, μέλος της Μεσογειακής Οργάνωσης Ενέργειας και Κλίματος, με έδρα το Παρίσι.
Η Ρωσία παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Τουρκίας
Η Ρωσία παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Τουρκίας, ωστόσο το μερίδιό της έχει μειωθεί σημαντικά —από πάνω από 60% πριν από δύο δεκαετίες, σε μόλις 37% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες σταμάτησαν τις εισαγωγές μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022.
Τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια της Ρωσίας με την Τουρκία για την προμήθεια 22 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) ετησίως μέσω των αγωγών Blue Stream και TurkStream πλησιάζουν στο τέλος τους. Το ιρανικό συμβόλαιο των 10 bcm λήγει στα μέσα του επόμενου έτους, ενώ οι συμφωνίες με το Αζερμπαϊτζάν, συνολικής ποσότητας 9,5 bcm, ισχύουν έως το 2030 και το 2033.
Σύμφωνα με τον Καρμπούζ, η Τουρκία πιθανότατα θα ανανεώσει ορισμένα από τα συμβόλαια αυτά, επιδιώκοντας ωστόσο πιο ευέλικτους όρους και μικρότερες ποσότητες, ώστε να αυξήσει τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού της.
Την ίδια ώρα, η Άγκυρα επεκτείνει ραγδαία τις εναλλακτικές πηγές. Η κρατική εταιρεία TPAO αυξάνει την παραγωγή από τα εγχώρια κοιτάσματα, ενώ κρατικοί και ιδιωτικοί φορείς έχουν ενισχύσει τις υποδομές εισαγωγής LNG από τις ΗΠΑ και την Αλγερία. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters, η εγχώρια παραγωγή και οι συμφωνημένες εισαγωγές LNG αναμένεται να ξεπεράσουν τα 26 bcm ετησίως από το 2028, έναντι 15 bcm φέτος.
Οι εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ αναμένεται να διπλασιαστούν
Η εξέλιξη αυτή θα επέτρεπε στην Τουρκία να καλύπτει πάνω από το 50% της συνολικής ζήτησης φυσικού αερίου, η οποία ανέρχεται σε περίπου 53 bcm ετησίως. Έτσι, οι ανάγκες για εισαγωγές μέσω αγωγών θα μειώνονταν στα 26 bcm —πολύ κάτω από τα 41 bcm των σημερινών συμβολαίων με Ρωσία, Ιράν και Αζερμπαϊτζάν.
Για να υποστηρίξει αυτή τη μετάβαση, η Τουρκία έχει υπογράψει σειρά συμφωνιών LNG με αμερικανικές εταιρείες, συνολικής αξίας 43 δισ. δολαρίων, μεταξύ των οποίων και μία 20ετούς διάρκειας με την Mercuria τον Σεπτέμβριο. Η χώρα διαθέτει πλέον υποδομές εισαγωγής LNG ισχύος 58 bcm ετησίως —αρκετές για να καλύψουν το σύνολο της ζήτησής της, σύμφωνα με το τουρκικό ενεργειακό χρηματιστήριο. Παρά την προοπτική αυτή, το ρωσικό αέριο εξακολουθεί να ρέει σε πλήρη δυναμικότητα, με το Κρεμλίνο να τονίζει ότι η ενεργειακή συνεργασία με την Άγκυρα παραμένει ισχυρή.
Ο Αλεξέι Μπελογκόριεφ, του Ινστιτούτου Ενέργειας και Οικονομικών στη Μόσχα, δήλωσε ότι θεωρητικά η κρατική εταιρεία BOTAS θα μπορούσε να σταματήσει τις ρωσικές εισαγωγές μέσα σε δύο ή τρία χρόνια, «όμως δεν θα το κάνει, καθώς το ρωσικό αέριο παραμένει ανταγωνιστικό σε τιμή και δίνει στην BOTAS περιθώριο πίεσης προς άλλους προμηθευτές».
Ο τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπασλάν Μπαϊρακτάρ ανέφερε σε τηλεοπτική συνέντευξη τον Οκτώβριο ότι η Τουρκία πρέπει να αντλεί φυσικό αέριο «από όλους τους διαθέσιμους προμηθευτές» —συμπεριλαμβανομένων Ρωσίας, Ιράν και Αζερμπαϊτζάν— αλλά αναγνώρισε πως το αμερικανικό LNG προσφέρει φθηνότερες επιλογές. Ο ίδιος απέφυγε να σχολιάσει μελλοντικές συμφωνίες ή τιμολογήσεις, ενώ και η Gazprom δεν απάντησε σε σχετικό αίτημα.
Σύμφωνα με τον Καρμπούζ, η Τουρκία θα μπορούσε να χρησιμοποιεί ρωσικό και ιρανικό αέριο για εγχώρια κατανάλωση, εξάγοντας ταυτόχρονα το δικό της και το εισαγόμενο LNG προς την Ευρώπη, όταν τεθεί σε ισχύ η απαγόρευση ρωσικών ενεργειακών εισαγωγών έως το 2028. Ήδη, η BOTAS έχει συνάψει συμφωνίες προμήθειας με την Ουγγαρία και τη Ρουμανία, ενισχύοντας τη στρατηγική της να αναδειχθεί σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο.
Πέρα από το φυσικό αέριο, οι ενεργειακοί δεσμοί Άγκυρας–Μόσχας παραμένουν στενοί: η ρωσική Rosatom κατασκευάζει τον πρώτο πυρηνικό σταθμό της Τουρκίας, ενώ η Ρωσία εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικό προμηθευτή της σε αργό πετρέλαιο και ντίζελ.
