Σε μια περίοδο που η αποδοτικότητα, η ταχύτητα υλοποίησης και η χαμηλή τεχνική πολυπλοκότητα αποκτούν αυξανόμενη σημασία στον τομέα της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, το έργο ανάπτυξης του κοιτάσματος Irena στην Κροατία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα τεχνικά ώριμου έργου. Όπως επισημαίνουν πηγές με γνώση του θέματος στο energygame.gr το κοίτασμα είχε εντοπιστεί ήδη από το 2006, ωστόσο ουδέποτε είχε τεθεί σε παραγωγή. Η απόφαση της Energean και της κροατικής INA να προχωρήσουν σήμερα στην αξιοποίησή του βασίζεται στην ύπαρξη έτοιμων υποδομών στην παραχώρηση Izabela, στη χαμηλή πολυπλοκότητα των εργασιών και στην απουσία τεχνικών εμποδίων που θα απαιτούσαν ανάπτυξη από μηδενική βάση.
«Δεν υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες», περιγράφουν χαρακτηριστικά άνθρωποι με άμεση εικόνα του έργου, προσθέτοντας ότι πρόκειται για μια απλή και γρήγορη υλοποίηση, που επιτρέπει την έναρξη παραγωγής μέσα σε μόλις δύο χρόνια. Η επενδυτική απόφαση ελήφθη το 2025 και η παραγωγή προγραμματίζεται για το πρώτο εξάμηνο του 2027 – ένα χρονοδιάγραμμα που θεωρείται σύντομο για τα δεδομένα της βιομηχανίας, ακριβώς λόγω της τεχνικής ωριμότητας του έργου.
Το Irena δεν αποτελεί νέα ανακάλυψη, αλλά μια παλαιότερη ευκαιρία που ενεργοποιείται τώρα, ακριβώς επειδή συγκεντρώνονται όλες οι προϋποθέσεις: υπάρχει διαθέσιμη υποδομή, τεχνική ετοιμότητα και εξασφαλισμένος αγοραστής – η κρατική INA. Συνδυάζοντας αυτά τα στοιχεία, η επένδυση στο Irena αποκτά στρατηγικό χαρακτήρα και λειτουργεί ως πρότυπο ταχείας, αποδοτικής και χαμηλού ρίσκου ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή της Αδριατικής.
Σύμφωνα με την Energean το κοίτασμα φυσικού αερίου Irena βρίσκεται στην παραχώρηση Izabela, σε θαλάσσια περιοχή ρηχών νερών (περίπου 45 μέτρα βάθος), και αναπτύσσεται από την Edina d.o.o., κοινοπραξία της Energean και της INA σε ποσοστό 50%-50%. Η Energean διατηρεί συμμετοχή 70% στην παραχώρηση και καλύπτει αναλογικά και το 70% της συνολικής επένδυσης, η οποία εκτιμάται σε 71 εκατομμύρια ευρώ – ποσό που χαρακτηρίζεται ως «οικονομικά αποδοτικό» από πηγές της αγοράς λόγω της απουσίας μεγάλων τεχνικών απαιτήσεων. Τα αποθέματα του κοιτάσματος αξιολογούνται σε περίπου 30,5 δισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου (ή 5,4 εκατ. βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου), ενώ η αναμενόμενη αιχμή παραγωγής φτάνει τα 8 έως 10 εκατ. κυβικά πόδια την ημέρα, δηλαδή 1.400 έως 1.700 βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου ημερησίως.
Η Energean έχει ήδη εξασφαλίσει την εμπορική διάθεση του φυσικού αερίου μέσω μακροπρόθεσμης σύμβασης πώλησης στην INA, ένα στοιχείο που διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του έργου σε περιβάλλον υψηλής μεταβλητότητας των αγορών. Όπως σχολιάζουν στελέχη της εταιρείας, το γεγονός ότι υπάρχει «κρατικός αγοραστής με έτοιμο δίκτυο διάθεσης» λειτούργησε ως σημαντικό κίνητρο για την ενεργοποίηση του έργου. Πρόκειται, όπως σημειώνεται, για μια επένδυση χαμηλού ρίσκου και υψηλής προβλεψιμότητας σε μια αγορά που αναζητά πλέον σταθερές και εξασφαλισμένες ροές, ιδιαίτερα για το εγχώριο ενεργειακό ισοζύγιο της Κροατίας.
Την ίδια στιγμή, η εικόνα είναι διαφορετική στην Ιταλία, όπου η Energean παραμένει παρούσα διατηρώντας ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο μικρών και παλαιών παραχωρήσεων – περίπου 50 συνολικά. Ωστόσο, όπως αναφέρουν πηγές με γνώση των εξελίξεων, οι στρατηγικές αποφάσεις για νέες αναπτύξεις παραμένουν στάσιμες, καθώς η ιταλική κυβέρνηση κινείται με βραδύτητα και χωρίς σταθερό προσανατολισμό. «Ένα βήμα μπρος, ένα πίσω», σχολιάζουν χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας την ανάγκη αποσαφήνισης των προθέσεων της Ρώμης σχετικά με το εάν και πόσο γρήγορα προτίθεται να προχωρήσει σε νέες άδειες και αναπτύξεις. Σημειώνεται ότι το κοίτασμα «Κασσιόπεια» βρίσκεται στη θαλάσσια περιοχή της Ιταλίας και αναπτύσσεται από τις Eni (60% και operator) και την Energean που κατέχει το 40%. Τα αποθέματά του υπολογίζονται σε 10 bcm φυσικού αερίου με την ετήσια παραγωγή να φτάνει στην κορύφωσή της τα 1,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Η σημερινή παραγωγή υδρογονανθράκων της Ιταλίας εκτιμάται στα περίπου 80 εκατομμύρια βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου, περιλαμβάνοντας τόσο πετρέλαιο όσο και φυσικό αέριο. Στο πλαίσιο αυτό, η συμβολή της Energean είναι ουσιαστική, καθώς οι περίπου 50 παραχωρήσεις που διαθέτει στη χώρα αποδίδουν συνολικά περί τα 40.000 βαρέλια ημερησίως. Αν και πρόκειται για μεγάλο αριθμό παραχωρήσεων, το μέγεθός τους είναι περιορισμένο, θυμίζοντας σε κλίμακα το κοίτασμα του Πρίνου. Πρόκειται δηλαδή για μικρά κοιτάσματα, διάσπαρτα σε διαφορετικές περιοχές, με αρκετά εξ αυτών να έχουν φτάσει σε στάδιο τεχνικής ωριμότητας και να μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις.
Ο ίδιος ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας Μαθιός Ρήγας είχε δηλώσει πριν λίγους μήνες πως η εμπειρία της Energean από το Ισραήλ αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα για το τι μπορεί να επιτευχθεί όταν ένα κράτος υιοθετεί ξεκάθαρη στρατηγική και σταθερή πολιτική στήριξης της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Όπως ανέφερε, η εταιρεία επένδυσε στο Ισραήλ 1,7 δισ. δολάρια την περίοδο 2018–2022, φτάνοντας να παράγει 7 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως – ποσότητα που καλύπτει πάνω από το 50% των ενεργειακών αναγκών της χώρας.
«Το Ισραήλ, που παλαιότερα ήταν εισαγωγέας φυσικού αερίου και άνθρακα, έλαβε τη στρατηγική απόφαση να επενδύσει στους δικούς του φυσικούς πόρους. Τώρα παράγει το δικό του φυσικό αέριο, έχει μειώσει την κατανάλωση άνθρακα και διαθέτει σταθερή και αξιόπιστη ενέργεια, με μια από τις πιο χαμηλές τιμές στην περιοχή», είχε τονίσει χαρακτηριστικά ο Διευθύνων Σύμβουλος της Energean. Υπογράμμισε δε ότι η κυβέρνηση της χώρας υιοθέτησε μια ξεκάθαρα φιλική πολιτική προς τους επενδυτές στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου – μια πολιτική που η Energean αξιοποίησε και, όπως είπε, «τώρα είμαστε εγγυητές της ενεργειακής ασφάλειας του Ισραήλ». Στο ίδιο πνεύμα, είχε προσθέσει ότι και η Ιταλία «μπορεί να κάνει το ίδιο», αρκεί να θεσπίσει σαφές πλαίσιο και πολιτικές που θα προσελκύσουν όχι μόνο επενδυτικά κεφάλαια, αλλά και ουσιαστική τεχνογνωσία για την ανάπτυξη των έργων.
Πάντως, ο διάλογος για την ευρύτερη στρατηγική της Energean στον χώρο της Μεσογείου αναδεικνύει μια σιωπηρή αλλά σημαντική πρόκληση: την έλλειψη κατάλληλων λιμενικών υποδομών για τη στήριξη του ανεφοδιασμού, της μεταφοράς εξοπλισμού και της εξυπηρέτησης των εγχώριων έργων. Η περίπτωση της Πάτρας, που έχει προχωρήσει περισσότερο από άλλες περιοχές, παρουσιάζεται ως ενδεικτικό παράδειγμα του χρόνου που απαιτείται για να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες διαδικασίες.
Αν και το λιμάνι της Πάτρας έχει ήδη λάβει έγκριση από την Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων του Υπουργείου Ναυτιλίας από το καλοκαίρι του 2024, το σχετικό masterplan, που είχε κατατεθεί από το 2022, παραμένει σε εκκρεμότητα, καθώς εκκρεμεί η έκδοση του απαιτούμενου Προεδρικού Διατάγματος. Η καθυστέρηση αυτή συνιστά κρίσιμο εμπόδιο για το σύνολο των ενεργειακών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην έρευνα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, καθώς τόσο η Helleniq Energy όσο και η ExxonMobil και η Energean αναμένουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την ολοκλήρωση της διαδικασίας, δεδομένου ότι από αυτήν εξαρτάται άμεσα η δυνατότητα εκκίνησης των ερευνητικών γεωτρήσεων.
Η έλλειψη αυτών των λιμενικών υποδομών δημιουργεί ένα πρόσθετο αντικίνητρο για τις διεθνείς εταιρείες που εξετάζουν τη συμμετοχή τους σε ελληνικά project. Ειδικά στον τομέα των υδρογονανθράκων, όπου η τεχνική υποστήριξη και η προσβασιμότητα παίζουν κρίσιμο ρόλο στην οικονομική αποδοτικότητα ενός έργου, η μη διαθεσιμότητα βασικών υποδομών μειώνει τον βαθμό ελκυστικότητας των παραχωρήσεων. Όπως τονίστηκε στη συνομιλία, ακόμα και μεγάλοι κολοσσοί όπως η ExxonMobil εμφανίζονται επιφυλακτικοί – όχι μόνο λόγω πολιτικής αστάθειας ή καθυστερήσεων στις άδειες, αλλά και εξαιτίας των πρακτικών προβλημάτων που αφορούν τη λειτουργική υποστήριξη των έργων.
Η δυσκολία εύρεσης εταίρων σε περιοχές όπως το μπλοκ 2 στο βορειοδυτικό Ιόνιο αποδίδεται και στην απουσία ολοκληρωμένων λύσεων που άπτονται σε όλο το φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Πρόκειται, όπως λένε πηγές, για έναν φαύλο κύκλο: χωρίς εταίρους δεν προχωρά η ανάπτυξη, αλλά χωρίς βασικές υποδομές δεν έρχονται εταίροι.
Διαβάστε ακόμη
