Η Αίγυπτος και η σχέση της με το Ισραήλ έχουν εξελιχθεί σε παράγοντες «κλειδιά» για την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου. Η αυξανόμενη ζήτηση για κατανάλωση φυσικού αερίου στο εσωτερικό της Αιγύπτου έχει αναγκάσει τη χώρα της Βόρειας Αφρικής αφενός να μειώσει δραματικά τις εξαγωγές LNG της, αφού η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου χρησιμοποιείται για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες, αφετέρου να εξαρτάται από το Ισραήλ για εισαγωγές φυσικού αερίου, καθώς και από τις διεθνείς αγορές LNG. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως αναφέρει το ΙΕΝΕ σε νέα μελέτη που δημοσίευσε, αν συνεχιστεί ο πόλεμος στη Γάζα, θα μπορούσε να περιπλέξει τις πολιτικές, και κατ’ επέκταση τις ενεργειακές, σχέσεις Αιγύπτου – Ισραήλ, ενώ οι πρόσφατες αναταραχές στη Μέση Ανατολή, που έθεσαν σε κίνδυνο τη μεταφορά πετρελαίου και LNG προς τη Μεσόγειο, έδειξαν την κρισιμότητα του γεωπολιτικού παράγοντα για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής.
Όπως αναφέρει η μελέτη, οι άμεσες επιπτώσεις του πολέμου στη Γάζα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου ήταν ελάχιστες. Ωστόσο, προκάλεσε «αλυσιδωτές» εντάσεις στον Περσικό Κόλπο και την Ερυθρά Θάλασσα, οι οποίες δυσκόλεψαν την ενεργειακή τροφοδοσία της περιοχής, με πολλά δεξαμενόπλοια να αναγκάζονται να κάνουν τον γύρο της Αφρικής για να φτάσουν στη Μεσόγειο και την Ευρώπη, εξέλιξη που οδήγησε σε αυξημένα κόστη. Σύμφωνα με το ΙΕΝΕ, «εκτιμάται ότι αυτό προσθέτει περίπου 930.000 δολάρια σε κάθε ταξίδι, κυρίως λόγω του κόστους των καυσίμων, ενώ διπλασιάζει τον χρόνο διέλευσης από περίπου 16 σε 32 ημέρες».
Όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, η μελέτη του ΙΕΝΕ αναφέρει πως ο αντίκτυπός του είναι περιορισμένος αυτή τη στιγμή στην ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου. Ωστόσο, σε περίπτωση που διακόπτονταν οι εξαγωγές ρωσικού LNG προς τις ευρωπαϊκές αγορές, θα αυξανόταν η ζήτηση στην Ανατολική Μεσόγειο για εναλλακτικές προμήθειες. «Ορισμένες θα συνεχίσουν να προέρχονται από το Κατάρ, αλλά με επιπλέον κόστος λόγω της ανάγκης διέλευσης από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Συνεπώς, το μεγαλύτερο μέρος θα πρέπει αναμφίβολα να προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες», επισημαίνει το ΙΕΝΕ.
Η σχέση Αιγύπτου – Ισραήλ και η ενεργειακή ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο
Επιστρέφοντας στην Αίγυπτο, τονίζεται πως η σχέση της με το Ισραήλ αποτελεί βασικό άξονα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου. Οι δύο χώρες είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί φυσικού αερίου της περιοχής, ενώ η Αίγυπτος είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής. Η χώρα της Βόρειας Αφρικής, με τις μονάδες υγροποίησης LNG στο Idku και στη Δαμιέττη, διαθέτει τη φυσική ικανότητα να εξάγει φυσικό αέριο προς την Ευρώπη. Ωστόσο, υπάρχουν ολοένα αυξανόμενοι περιορισμοί όσον αφορά αυτές τις εξαγωγές, υπογραμμίζει το ΙΕΝΕ. Αυτοί αντανακλούν τη σχετικά χαμηλή απόδοση των αιγυπτιακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδιαίτερα του γιγαντιαίου κοιτάσματος Zohr, καθώς και την αδυναμία ή απροθυμία της αιγυπτιακής κυβέρνησης να χαλαρώσει το καθεστώς επιδοτήσεων που ενισχύει τη σταθερή αύξηση της εγχώριας ζήτησης φυσικού αερίου.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η Αίγυπτος διαθέτει μόνο αυστηρά περιορισμένη δυνατότητα εξαγωγής του δικού της φυσικού αερίου και επομένως πρέπει να βασίζεται σε εισαγόμενο ισραηλινό αέριο – και ενδεχομένως σε μελλοντικές εισαγωγές από την Κύπρο – προκειμένου να καλύψει τη ζήτηση στο εσωτερικό και να διατηρήσει έστω και έναν μέτριο ρυθμό εξαγωγών LNG.
Αν ο πόλεμος στη Γάζα συνεχιστεί, είναι πολύ πιθανό να αρχίσει να επιβαρύνει τις πολιτικές σχέσεις Ισραήλ–Αιγύπτου και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε επανεξέταση της υφιστάμενης συμβιωτικής τους σχέσης στον τομέα του φυσικού αερίου, είτε από τη μία είτε και από τις δύο πλευρές. Σε μια τέτοια περίπτωση, το Ισραήλ θα μπορούσε να περιορίσει τις εξαγωγές του προς την Αίγυπτο, δημιουργώντας έλλειψη στη χώρα της Βόρειας Αφρικής, η οποία θα προσπαθούσε να εξασφαλίσει επιπλέον ποσότητες LNG από τις διεθνείς αγορές, επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο και την Ευρώπη, αφού αυτό θα αύξανε τον διεθνή ανταγωνισμό. Παράλληλα, σε ένα τέτοιο σενάριο θα εκμηδενίζονταν οι εξαγωγές LNG της Αιγύπτου και θα αύξανε τη ζήτηση για αμερικανικό LNG στην περιοχή.
«Η Αίγυπτος αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή μια δεινή ενεργειακή κατάσταση. Η χώρα δυσκολεύεται να καλύψει τις ανάγκες της σε κατανάλωση φυσικού αερίου και οι πρόσφατες εξελίξεις δεν είναι ενθαρρυντικές», αναφέρει το ΙΕΝΕ. Στην παρούσα φάση, το Ισραήλ παρέχει κάποια υποστήριξη στην Αίγυπτο με εξαγωγές φυσικού αερίου, αλλά εντός κάποιων ορίων. Τέλος, το ΙΕΝΕ σχολιάζει πως παρόλο που ο εν εξελίξει πόλεμος στη Γάζα δεν επηρεάζει άμεσα τον τομέα φυσικού αερίου στο Ισραήλ ή στην ευρύτερη περιοχή, οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου εμφανίζονται ολοένα και πιο προσεκτικές και αξιολογούν τους κινδύνους. Υπενθυμίζεται πως κατά τον πρόσφατο σύντομο πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, η Energean είχε αναγκαστεί να σταματήσει τις εργασίες της στο ισραηλινό κοίτασμα Karish.
Διαβάστε ακόμη
