Παρά τη σταθερή πρόοδο των τελευταίων ετών, η ενεργειακή μετάβαση παγκοσμίως – και στην Ελλάδα – εξακολουθεί να «τρέχει» με ανισορροπία φύλων. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με την έκθεση «Gender Balance in the R&I field to Improve the Role of Women in the Energy Transition» (2024) θα χρειαστούν επιπλέον 200.000 γυναίκες στον κλάδο της ενέργειας στην ΕΕ έως το 2050 προκειμένου να επιτευχθεί μία ελάχιστη ισορροπία φύλων 40%. Σήμερα, μόλις το 24% του εργατικού δυναμικού είναι γυναίκες, από 19% το 2010, καθιστώντας την ενέργεια έναν από τους πιο ανδροκρατούμενους τομείς της οικονομίας της ΕΕ. Η εικόνα βελτιώνεται ελαφρώς στις διοικητικές βαθμίδες (γυναίκες σε 28% των θέσεων ευθύνης), ενώ η ικανοποίηση από τις συνθήκες εργασίας είναι υψηλή (73% των γυναικών δηλώνουν ότι τα ωράρια/μοτίβα εργασίας τους καλύπτουν).

Έκθεση του ομίλου ManpowerGroup σχετικά με την κατάσταση των γυναικών εργαζόμενων το 2024, μόνο το 46% των εργοδοτών από τον χώρο της ενέργειας δηλώνουν ότι «η ισότητα έχει ήδη επιτευχθεί» ενώ μόνο το 39% δηλώνουν ότι οι πρωτοβουλίες τους για ισότητα αμοιβών είναι εντός χρονοδιαγράμματος.

Όπως αναφέρει η Συνιδρύτρια του WHEN, ενός οργανισμού για την επαγγελματική και οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία, Στέλλα Κάσδαγλη «σε παγκόσμιο επίπεδο, τα στοιχεία σκιαγραφούν μια εικόνα που δείχνει ότι, παρά τα γυναικεία πρότυπα που τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια να αναδειχθούν, ο αριθμός των γυναικών που εργάζονται και αναδεικνύονται στον κλάδο παραμένει περιορισμένος: Με βάση δεδομένα του ΟΟΣΑ, του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας και της International Renewable Energy Agency (IRENA), στον παραδοσιακό τομέα της ενέργειας (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόνο το 22% του εργατικού δυναμικού, ενώ η παρουσία τους σε θέσεις ανώτερης διοίκησης παραμένει εξαιρετικά χαμηλή (μόλις 15%)». Όπως σημειώνει, βελτιωμένη είναι η κατάσταση στον τομέα των ΑΠΕ, με τις γυναίκες να αποτελούν το 40% του εργατικού δυναμικού στον τομέα των φωτοβολταϊκών, αν και οι ηγετικές θέσεις παραμένουν κατειλημμένες κυρίως από άνδρες, με τις γυναίκες να κατέχουν λιγότερο από 5% των θέσεων Προέδρων και Διευθυνόντων Συμβούλων. Το μέσο ποσοστό των γυναικών που απασχολούνται σε όλους τους κλάδους των ΑΠΕ είναι 32%. Επίσης, αντιπροσωπεύουν το 35% μη τεχνικών θέσεων, όπως είναι το μάρκετινγκ, οι πωλήσεις, η διανομή κ.ά.

Προκλήσεις

Οι γυναίκες στον τομέα της πράσινης ενέργειας αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις που σχετίζονται με τα έμφυλα στερεότυπα και τις περιορισμένες ευκαιρίες εκπαίδευσης και επαγγελματικής εξέλιξης που ακόμα χαρακτηρίζουν τον κλάδο σημειώνει η κ. Κάσδαγλη τονίζοντας πως οι παραδοσιακές αντιλήψεις για τους ρόλους των φύλων συχνά περιορίζουν την πρόσβαση των γυναικών σε τεχνικές θέσεις αλλά και σε θέσεις ευθύνης, ενώ η η έλλειψη δικτύων υποστήριξης και καθοδήγησης καθιστά πιο δύσκολη την εργασιακή τους εξέλιξη στον τομέα. «Αξίζει, επίσης, να σημειώσουμε, ότι οι ανισότητες δεν αφορούν μόνο την απόφαση ή την ένταξη μιας γυναίκας που θέλει να ασχοληθεί με τον κλάδο, αλλά διαπερνούν ακόμα και το περιεχόμενο ή τη δομή των σπουδών που καλείται να ακολουθήσει, καθώς σπάνια αυτό έχει σχεδιαστεί ή αναθεωρηθεί με βάση τη διάσταση του φύλου» αναφέρει.

Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνει πως για να ξεπεραστούν αυτές οι προκλήσεις, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν στρατηγικές και πολιτικές που θα προάγουν την ισότητα φύλων και θα ενισχύσουν την πρόσβαση των γυναικών σε εκπαίδευση και κατάρτιση στον τομέα της πράσινης ενέργειας. Η ανάπτυξη προγραμμάτων καθοδήγησης και mentoring, η ενίσχυση των ευκαιριών επαγγελματικής εξέλιξης και η δημιουργία ίσων ευκαιριών σε όλους τους τομείς του κλάδου αποτελούν κρίσιμα βήματα για την επίτευξη αυτού του στόχου. Επιπρόσθετα, όπως λέει, η εφαρμογή πολιτικών που ενισχύουν τη διαφάνεια, την ισότητα αμοιβών και τη συμμετοχή γυναικών σε ηγετικές θέσεις θα συμβάλει στην ουσιαστική ένταξή τους στον τομέα της πράσινης ενέργειας.

Έρευνα για την ελληνική πραγματικότητα

«Τα διαθέσιμα στοιχεία μας δίνουν κάποιες ενδείξεις για την κατάσταση των γυναικών σε έναν κλάδο, για τον οποίο όμως δεν διαθέτουμε δυστυχώς ακόμα στιβαρά στοιχεία. Αυτός είναι και ένας βασικός λόγος για τον οποίο οι διερευνητικές δράσεις του GatE είναι τόσο σημαντικές» σημειώνει η κ. Κάσδαγλη αναφερόμενη στην έρευνα που «τρέχει» αυτή την περίοδο με στόχο να αποτυπώσει τις συνθήκες που βιώνουν οι γυναίκες στην ενέργεια στη χώρα μας.

Πιο αναλυτικά το έργο GatE στοχεύει στην ενίσχυση της συμμετοχής και ηγεσίας των γυναικών στον τομέα της πράσινης ενέργειας, με έμφαση στην καταπολέμηση των συστημικών εμποδίων που περιορίζουν την είσοδο και την εξέλιξή τους σε αυτόν τον τομέα. Μέσω της προσαρμογής των εκπαιδευτικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης (VET), της δημιουργίας ευκαιριών καθοδήγησης και της ανάπτυξης δικτύων υποστήριξης, το έργο επιδιώκει να δημιουργήσει ένα υποστηρικτικό οικοσύστημα για γυναίκες, ενισχύοντας την ενεργό συμμετοχή τους στη μετάβαση προς τη πράσινη ενέργεια στην Ευρώπη.

Το GatE υλοποιείται από 11 εταίρους σε 4 χώρες (Ελλάδα, Ισπανία, Βέλγιο, Νορβηγία) και περιλαμβάνει φορείς όπως το Πανεπιστήμιο Πατρών, τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, το WHEN, το ReadLab, το Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα και άλλους διεθνείς εταίρους. Αυτή την περίοδο σε εξέλιξη βρίσκεται η συγκέντρωση των απαντήσεων στο σχετικό ερωτηματολόγιο και όπως σημειώνει η κ. Κάσδαγλη υπάρχει σημαντική ανταπόκριση από άτομα αλλά και από φορείς, όπως ιδιωτικές εταιρείες. Όπως εξηγεί, αυτό δείχνει πως η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στον χώρο των ΑΠΕ θεωρείται σημαντική από πολλούς stakeholders του κλάδου. «Από την άλλη, έχουμε δυσκολευτεί να βρούμε για τις συνεντεύξεις γυναίκες που να σπουδάζουν σε τεχνικές σχολές του κλάδου, γεγονός που δείχνει ότι η ΥΠΟ εκπροσώπηση είναι ακόμα μια πραγματικότητα» σχολιάζει.

Τα επόμενα βήματα του έργου

Αφού ολοκληρωθεί η βιβλιογραφική, ποσοτική και ποιοτική έρευνα που τρέχε αυτή την περίοδο σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν στο έργο προκειμένου να εντοπιστούν

  • τα κυριότερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες πριν αλλά και αφού μπουν στον χώρο των ΑΠΕ,
  • ποιες αλλαγές πολιτικών και προγραμμάτων σπουδών απαιτούνται για να υπάρξει μια θετική αλλαγή,
  • ποιες είναι οι ανάγκες των ίδιων των γυναικών που θέλουν να εισέλθουν και να εξελιχθούν σε αυτόν τον τομέα.

Τα ευρήματα θα συγκεντρωθούν και θα συντεθούν στο τέλος Σεπτεμβρίου και η έκθεση που θα προκύψει από αυτά θα αποτελέσει τη βάση για τις προτάσεις πολιτικής και τα υπόλοιπα εργαλεία που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του 2ετούς έργου.

Σύμφωνα με την κ. Κάσδαγλη, στόχος του GatE είναι η ενδυνάμωση γυναικών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από περιθωριοποιημένες ομάδες, μέσω στρατηγικών πλαισίων πολιτικής, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δράσεων υποστήριξης. Ειδικότερα, το έργο

  • θα αναπτύξει ένα Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων στη Μετάβαση στην Πράσινη Ενέργεια,
  • θα υλοποιήσει καμπάνιες ευαισθητοποίησης, προγράμματα mentoring,
  • θα προσφέρει κατάρτιση και ευκαιρίες κινητικότητας για επαγγελματίες του τομέα,
  • θα δημιουργήσει μία πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης για επαγγελματική συμβουλευτική και πρόσβαση σε θέσεις εργασίας.

Διαδικασία συμμετοχής

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με οποιονδήποτε από τους εταίρους του έργου στην Ελλάδα (το WHEN, το Πανεπιστήμιο Πατρών ή/και την ΡΑΕΕΥ) μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, προκειμένου να συνεισφέρουν, μέσα από στοχευμένες συνεντεύξεις, στοιχεία, εμπειρίες και απόψεις που θα βοηθήσουν να σκιαγραφηθεί το τοπίο στην Ελλάδα και να σχεδιασθούν αποτελεσματικά τα επόμενα βήματα.

Διαβάστε ακόμη