Τις αντοχές, αλλά και τις σχέσεις Αθήνας – Λευκωσίας δοκιμάζει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, Great Sea Interconnector την ώρα που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυξάνει την πίεση προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Το έργο «παραμένει ύψιστης πολιτικής και στρατηγικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να διασφαλίσουμε την υλοποίησή του», δήλωσε χαρακτηριστικά χθες η εκπρόσωπος τύπου της Κομισιόν για θέματα ενέργειας, Άνα Κάισα Ιτκόνεν ως απάντηση σχετικά με τις εξελίξεις στο θέμα βιωσιμότητας του GSI, κατά την ενημέρωση του Τύπου στις Βρυξέλλες.
Το Great Sea Interconnector, με προϋπολογισμό σχεδόν 2 δισ. ευρώ και τη στήριξη των Βρυξελλών, βρίσκεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο παγώματος, καθώς η Λευκωσία επιμένει να θέτει ενστάσεις για τη βιωσιμότητά του και αρνείται να καταβάλει την πρώτη δόση συμμετοχής της. Η σπίθα που όξυνε την ένταση άναψε από την αναφορά του Μάκη Κεραυνού, ο οποίος τόνισε ότι «με τα σημερινά οικονομικά, τεχνικά και γεωπολιτικά δεδομένα, η καταβολή των 25 εκατ. ευρώ δεν αποτελεί απλή υπόθεση, αλλά προϋποθέτει τη διασφάλιση κρίσιμων παραμέτρων».
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν την άμεση αντίδραση της Αθήνας, με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη να υπενθυμίζει ότι «η ελληνική δέσμευση για την ηλεκτρική διασύνδεση παραμένει σταθερή», καλώντας την Κύπρο να τοποθετηθεί ξεκάθαρα. «Δεν πρόκειται για εθνικό έργο της Ελλάδας», σημείωσε, «αλλά για ευρωπαϊκή προτεραιότητα». Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, απέφυγε πάντως να σχολιάσει τις δηλώσεις του Υπουργού, αφήνοντας μετέωρο το πολιτικό στίγμα της κυπριακής ηγεσίας.
Υπενθυμίζεται πως και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου υπογράμμισε ότι οι τοποθετήσεις του κ. Κεραυνού αφήνουν θολή εικόνα και προκαλούν ερωτήματα, ειδικά από τη στιγμή που το έργο θεωρείται κομβικό για την Κύπρο και η ΡΑΕΚ έχει ήδη εγκρίνει από τις 31 Ιουλίου τα 25 εκατ. ευρώ για τον ΑΔΜΗΕ, συμμετέχοντας παράλληλα στις τακτικές διαβουλεύσεις με τις Βρυξέλλες. «Η συγκεκριμένη στάση κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση», τόνισε, ζητώντας από τη Λευκωσία να ξεκαθαρίσει χωρίς καθυστέρηση τη θέση της.
Σύμφωνα πάντως με την Κομισιόν, το έργο κατηγοριοποιείται ως «κοινού συμφέροντος», άρα δεν υφίσταται καταληκτική ημερομηνία, αφού για την Επιτροπή, σημασία έχει η ολοκλήρωση του. Η εκπρόσωπος ανέφερε πως πριν το έργο αυτό είναι επιλέξιμο για χρηματοδότηση από την ΕΕ πέρασε από έναν αρκετά διεξοδικό έλεγχο από την Επιτροπή, από τους φορείς υλοποίησης του έργου, επειδή πρέπει να αποδειχθεί η βιωσιμότητά του πριν την ανάληψη οποιασδήποτε δέσμευσης.
Απέναντι σε αυτή τη στάση, η ελληνική κυβέρνηση καλεί την Κύπρο να ξεκαθαρίσει τη θέση της. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης υπογράμμισε πως «είναι επιτακτική ανάγκη η κυπριακή πλευρά να ξεκαθαρίσει τις θέσεις της» για το αν τελικά στηρίζει το project ή όχι. Στην ίδια γραμμή και ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Τσάφος, ο οποίος, μιλώντας στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, τόνισε την αξία των διασυνδέσεων για την ενεργειακή μετάβαση, με ιδιαίτερη αναφορά στο Great Sea Interconnector. «Η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει απολύτως το έργο που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ και συγχρηματοδοτεί η ΕΕ», ανέφερε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας τον καθοριστικό ρόλο του καλωδίου για την Κύπρο.
Η ατμόσφαιρα βαραίνει ακόμη περισσότερο μετά τις αποκαλύψεις για εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO). Κυπριακά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι το μικροσκόπιο της Εισαγγελίας στρέφεται στην πρώτη περίοδο του έργου, όταν την ευθύνη είχε ο EuroAsia Interconnector, πριν περάσει η σκυτάλη στον ΑΔΜΗΕ. Στο επίκεντρο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, βρίσκονται υποψίες για κακή διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων και πιθανές χρηματιστικές πρακτικές σε πολιτικό επίπεδο – στοιχεία που μόνο αμηχανία μπορούν να προκαλέσουν στη Λευκωσία. Το energygame.gr επικοινώνησε με την EPPO, η οποία επιβεβαίωσε ότι η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη, αποφεύγοντας όμως να αποκαλύψει περαιτέρω λεπτομέρειες. «Δεν μπορούμε να πούμε περισσότερα, ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο το αποτέλεσμα», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι εκπρόσωποι της Εισαγγελίας, διευκρινίζοντας πως κάθε επίσημη ενημέρωση θα δίνεται αποκλειστικά από την ίδια όταν και εφόσον υπάρξουν νέα στοιχεία που μπορούν να δημοσιοποιηθούν.
Την ώρα που οι Βρυξέλλες ζητούν καθαρές δεσμεύσεις και ταχύτητα, η Κύπρος συνεχίζει να εγείρει ζητήματα βιωσιμότητας, ενώ η Αθήνα επιμένει πως το έργο δεν μπορεί να μείνει μετέωρο. Η αντιπαράθεση έχει ήδη πάρει τη μορφή ενός παρατεταμένου «blame game», με κάθε πλευρά να μεταθέτει τις ευθύνες για το αδιέξοδο. Και στο παρασκήνιο όλων αυτών των εξελίξεων βρίσκεται πάντα η γεωπολιτική διάσταση. Τυχόν ματαίωση του GSI θα ενίσχυε την εικόνα ότι κανένα μεγάλο ενεργειακό σχέδιο στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την έγκριση της Άγκυρας. Η Αθήνα είχε διαμηνύσει πως είναι έτοιμη να επανεκκινήσει τις έρευνες βυθού για την όδευση του καλωδίου, όμως χωρίς τη συγκατάθεση της Κύπρου δύσκολα θα προχωρήσει σε έκδοση Navtex και η πιθανότητα αντίδρασης της Τουρκίας δεν μπορεί να αγνοηθεί. Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το καλώδιο είναι κομμάτι ενός μεγαλύτερου παζλ που αγγίζει την ενεργειακή ασφάλεια, τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και τη σύσφιξη των περιφερειακών συνεργασιών. Αν προχωρήσει, η Κύπρος θα πάψει να αποτελεί τη μοναδική χώρα της ΕΕ χωρίς ηλεκτρική σύνδεση με γειτονικά κράτη και θα χαραχθεί ένας νέος άξονας ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Ελλάδα σε κεντρικό ρόλο.
Κι όμως, η πορεία παραμένει αβέβαιη. Η Λευκωσία δείχνει διστακτική, νέα πρωτοβουλία που να σπάει το αδιέξοδο δεν διαφαίνεται, και έτσι το έργο κινδυνεύει να παγιδευτεί ανάμεσα σε πολιτικούς υπολογισμούς, οικονομικές αντιρρήσεις και ανοιχτά ρυθμιστικά ζητήματα.
Διαβάστε ακόμη
