«Ανεβάζει ταχύτητες» η αγορά δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) στην Ελλάδα που υπόσχεται να «ξεκλειδώσει» επενδύσεις άνω των 4 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια, με αιχμή του δόρατος το πιο ώριμο από τα project, την υπόγεια αποθήκη CO2 στον Πρίνο που μπαίνει σε κρίσιμη πίστα το αμέσως επόμενο διάστημα και «παίρνει θέση» για την λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης έως το τέλος του 2026. Η ψήφιση στη Βουλή (την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου) του νομοσχεδίου που θέτει τους βασικούς κανόνες του της αγοράς CCS ανοίγει τον δρόμο για να συμπληρωθούν τα επόμενα βήματα του ρυθμιστικού «παζλ», με την έκδοση τριών κρίσιμων αποφάσεων από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) πριν την εκπνοή του έτους. Αυτές με τη σειρά τους θα «ξεκλειδώσουν» το market test για το Prinos CO2 στις αρχές του 2026 που θα αποτυπώσει το ενδιαφέρον της αγοράς για την υποδομή, ενώ μέσα στο καλοκαίρι προγραμματίζονται οι πρώτες δυο γεωτρήσεις, μια για άντληση νερού και μια για εισπίεση CO2 που αποτελούν κρίσιμα τεχνικά ορόσημα για το έργο που λαμβάνει διπλή χρηματοδοτική στήριξη από την ΕΕ (Ταμείο Ανάκαμψης και CEF).

Οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις για τον κλάδο CCS στην Ελλάδα

H εικόνα και οι προοπτικές του κλάδου CCS στην Ελλάδα και ο «οδικός χάρτης» όχι μόνο για τον Πρίνο αλλά και τα τρία έργα δέσμευσης άνθρακα (από τις τσιμεντοβιομηχανίες ΤΙΤΑΝ και Ηρακλής και την Motor Oil) καθώς και το project Apollo CO2 του ΔΕΣΦΑ που αφορά στη μεταφορά του CO2 στους χώρους εναπόθεσης παρουσιάστηκαν κατά το 5ο Φόρουμ Βιομηχανικής Διαχείρισης Άνθρακα, το ετήσιο συνέδριο που διοργανώνει η Κομισιόν (και αποτελεί ορόσημο για τον κλάδο) που φιλοξενεί φέτος η Αθήνα, σε ένα ισχυρό «σήμα» επέκτασης της ευρωπαϊκής αγοράς από τον Βορρά (όπου βρίσκονται τα πιο ανεπτυγμένα έργα) προς τον Νότο. Ο επικεφαλής της ΕΔΕΥΕΠ Άρης Στεφάτος και ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Τσάφος ανέλυσαν ενώπιον κυβερνητικών αξιωματούχων και εκπροσώπων εταιρειών από τις χώρες της ΕΕ τις ευκαιρίες, αλλά και τις προκλήσεις για την ανάπτυξη της αγοράς CCS στην Ελλάδα, εστιάζοντας -μεταξύ άλλων- στην σπανιότητα των αποθηκευτικών χώρων και την ανάγκη συνεργασίας με άλλες χώρες, όχι μόνο ευρωπαϊκές για να καλυφθεί η διαφαινόμενη ζήτηση.

Τα επόμενα ορόσημα για το Prinos CO2 Storage, πότε αναμένεται το market test και η Τελική Επενδυτική Απόφαση

Από το βήμα της ίδιας εκδήλωσης, ο Νικόλας Ρήγας, επικεφαλής Αποθήκευσης Άνθρακα της EnEarth, της θυγατρικής της Energean που «τρέχει» το έργο της αποθήκης στον Πρίνο έδωσε το στίγμα του σχεδιασμού της εταιρείας, σε συνέχεια της έκδοσης των τριών αποφάσεων του Ρυθμιστή τις αμέσως επόμενες ημέρες (πριν τις γιορτές λένε οι πληροφορίες) που είναι ο Κανονισμός Τιμολόγησης, ο Κώδικας χωρητικότητας και οι Κατευθυντήριες Γραμμές για το market test. Με αυτές τις αποφάσεις θα ξεκαθαρίσει και το πόση από την αποθηκευτική δυναμικότητα του Πρίνο (περίπου 1 εκατ. τόνοι CO2  σε πρώτη φάση με προοπτική αύξηση στους 2,8 εκατ. τόνους σε δεύτερη φάση) θα διατεθεί μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας και πόση μέσω υπουργικών αποφάσεων. Το ΥΠΕΝ φαίνεται να προκρίνει ένα υβριδικό μοντέλο με ποσοστό 50-50%, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες (αν και είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο η κατανομή αυτή να αλλάξει υπέρ των διαγωνισμών), στη λογική του να «χωρέσουν όλοι», για το οποίο πάντως η αγορά έχει εκφράσει προβληματισμό.

Σε κάθε περίπτωση, αμέσως μετά τις κρίσιμες ρυθμιστικές αποφάσεις (και ενώ αναμένεται στο εγγύς μέλλον και η πλήρωση ενός ακόμα αδειοδοτικού οροσήμου με την έκδοση της Άδειας Αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ), θα εκκινήσει στις αρχές του 2026 η διαδικασία του market test για την αποθήκη του Πρίνου που θα διεξαχθεί σε δυο φάσεις και αναμένεται να διαρκέσει συνολικά περί τους εννέα μήνες: Πρώτα η μη δεσμευτική φάση και στη συνέχεια οι δεσμευτικές συμφωνίες με τους πελάτες (δηλαδή τους emitters), όπου και θα φανεί πόσα από τα 17 MoU που έχει υπογράψει η EnEarth θα μετουσιωθούν σε συμβόλαια. Παράλληλα με τη διαδικασία του market test θα διεξαχθούν (το καλοκαίρι όπως προαναφέρθηκε) οι πρώτες γεωτρήσεις στον Πρίνο. Μετά το κλείσιμο των πρώτων συμφωνιών θα ακολουθήσει η Τελική Επενδυτική Απόφαση που τοποθετείται καλώς εχόντων των πραγμάτων στο τέλος του 2026, με εκτιμώμενη ημερομηνία έναρξης του έργου τους πρώτους μήνες του 2030. Να σημειωθεί ότι η EnEarth έχει ήδη προκηρύξει διαγωνισμό για την επιλογή του γεωτρύπανου, ενώ προ ημερών κατέθεσε και την αίτηση τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων.

Η εικόνα για τα υπόλοιπα έργα 

Το διακύβευμα για τη νέα αυτή αγορά που έχει τα φόντα να μειώσει δραστικά το ανθρακικό αποτύπωμα μεγάλων επιχειρήσεων με προφανή οφέλη για την ανταγωνιστικότητά τους είναι να «ευθυγραμμιστούν» οι κρίκοι της αλυσίδας, δηλαδή να είναι «ετοιμοπόλεμες» οι μονάδες δέσμευσης CO2 των Ηρακλή (έργο Olympus στο Μηλάκι Αλιβερίου), Τιτάνα (έργο Ήφαιστος στο Καμάρι Βοιωτίας) και Motor Oil (project Iris στο διυλιστήριο των Αγίων Θεοδώρων), όταν μπει στην πρίζα και η αποθήκη στον Πρίνο, ενώ στο κάδρο μπαίνει και το θέμα της μεταφοράς του CO2 όπου δίνει το παρών ο ΔΕΣΦΑ με το Apollo CO2.

Πιο συγκεκριμένα, το «πανόραμα» των έργων που έχουν λάβει χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά ταμεία έχει ως εξής:

  • OLYMPUS του Ηρακλή (όμιλος Holcim) στο Μηλάκι Αλιβερίου, με χρηματοδότηση 124,5 εκατ. από το Ταμείο Καινοτομίας και στόχο την αποφυγή 7 εκατ. τόνων CO2 σε βάθος 10ετίας. Εκτιμώμενη λειτουργία το 1ο τρίμηνο του 2030.
  • IFESTOS της ΤΙΤΑΝ στο Καμάρι Βοιωτίας, με χρηματοδότηση 234 εκατ. από το Ταμείο Καινοτομίας και στόχο την αποφυγή 10 εκατ. τόνων CO2 σε βάθος 10ετίας. Εκτιμώμενη λειτουργία το 1ο τρίμηνο του 2030
  • IRIS της Motor Oil στους Αγ. Θεοδώρους στη Κόρινθο, με χρηματοδότηση 127 εκατ. από το Ταμείο Καινοτομίας και στόχο την αποφυγή 8,6 εκατ. τόνων CO2 σε βάθος 10ετίας. Εκτιμώμενη λειτουργία το 4ο τρίμηνο του 2029.
  • APOLLOCO2 του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα για τη δημιουργία μονάδας υγροποίησης, προσωρινής αποθήκευσης και εξαγωγής CO2, η οποία θα συνδέεται με τις ενεργοβόρες βιομηχανίες μέσω ενός αγωγού 35 χιλιομέτρων. Η χρηματοδότηση είναι 169,3 εκατ. από το Ταμείο Καινοτομίας  και κατά την α’ φάση θα μεταφέρονται 3 εκατ. τόνοι. Εκτιμώμενη λήψη της επενδυτικής απόφασης το 2ο τρίμηνο του 2026 και εκτιμώμενη λειτουργία το 1ο τρίμηνο του 2030.

Διαβάστε ακόμη