Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η συζήτηση για τη διαμόρφωση του πρώτου ολοκληρωμένου ρυθμιστικού πλαισίου που θα διέπει τη δέσμευση, χρήση, μεταφορά και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα (CCUS) στην Ελλάδα. Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ενέργειας που βρισκόταν σε δημόσια διαβούλευση μέχρι την Τετάρτη, θεωρείται κομβικό βήμα για την ανάπτυξη εγχώριας αλυσίδας αξίας CCUS, η οποία θα στηρίξει την επίτευξη των εθνικών κλιματικών στόχων όπως περιγράφονται στο Εθνικό σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Κεντρικό στοιχείο του πλαισίου αποτελεί η ρύθμιση πρόσβασης στους τόπους αποθήκευσης CO₂. Οι χώροι αυτοί θα λειτουργούν μέσω δύο καναλιών πρόσβασης:
- Ρυθμιζόμενη πρόσβαση, βάσει του Κώδικα Κατανομής Χωρητικότητας: Η κατανομή διενεργείται σε τιμή αναφοράς που βασίζεται στο μεσοσταθμικό κόστος κεφαλαίου (WACC) του τόπου αποθήκευσης, αφού ληφθεί υπόψη το κεφαλαιουχικό και λειτουργικό κόστος της υποδομής. Οι συμβάσεις που προκύπτουν από αυτές τις διαδικασίες έχουν ελάχιστη διάρκεια 15 ετών.
- Διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες για την υπόλοιπη χωρητικότητα, μέσω συμβάσεων διάρκειας τουλάχιστον 5 ετών: Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ο τόπος αποθήκευσης διαθέτει μεγαλύτερη χωρητικότητα και δυνατότητα έγχυσης CO₂ από αυτήν που αναφέρεται στην αρχική αίτηση, το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί, κατόπιν εισήγησης της αρμόδιας αρχής CCS, να ζητήσει από τον φορέα εξερεύνησης την υποβολή αναθεωρημένων μελετών εντός συγκεκριμένης προθεσμίας
Παρεμβάσεις από την αγορά
Ο Όμιλος ΤΙΤΑΝ στο πλαίσιο της διαβούλευσης ανέφερε ότι η πρόσβαση στις υποδομές αποθήκευσης πρέπει να γίνεται μέσω ενιαίας, ρυθμιζόμενης, διεθνούς διαγωνιστικής διαδικασίας στηριγμένης αποκλειστικά σε ποιοτικά κριτήρια. Ο Όμιλος υπογραμμίζει επίσης ότι: «Η κατανομή πρέπει να βασίζεται στον μέγιστο ετήσιο ρυθμό έγχυσης CO₂ ανά τόπο αποθήκευσης, όπως αυτός ορίζεται στην άδεια. Διαφορετικοί τρόποι καθορισμού πρόσβασης μπορεί να οδηγήσουν σε διαφοροποιημένη τιμολόγηση για την ίδια υπηρεσία, δημιουργώντας ασυμβατότητες με την ευρωπαϊκή νομοθεσία ανταγωνισμού. Οι βραχυπρόθεσμες συμβάσεις αποθήκευσης δεν είναι κατάλληλες λόγω της τεχνικής ανελαστικότητας των έργων δέσμευσης CO₂. Είναι απαραίτητες μακροχρόνιες συμβάσεις μεταφοράς και αποθήκευσης για την απόσβεση των υψηλών επενδυτικών κεφαλαίων».
Προτάσεις από την ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ
Για το άρθρο 27 που αφορά την πρόσβαση στα δίκτυα μεταφοράς και τους τόπους αποθήκευσης, ο όμιλος ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ καταθέτει τρεις βασικές προτάσεις:
- «Ο τρόπος ανάπτυξης της δραστηριότητας αποθήκευσης ενός Τόπου Αποθήκευσης δεν πρέπει να διαφοροποιείται ανά τμήμα της χωρητικότητας αυτού
- Ο τρόπος ανάπτυξης της δραστηριότητας δεν πρέπει να οδηγεί σε δεσμευτική κατανομή της δυναμικότητας του Τόπου Αποθήκευσης πριν τη διασφάλιση συγκεκριμένων συνθηκών
- Η δυναμικότητα του Τόπου Αποθήκευσης δεν πρέπει να κατανέμεται με τρόπο που να ωφελεί τον Φορέα Εκμετάλλευσης εις βάρος της οικονομικότητας της αλυσίδας αξίας CCS. Σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης: Κατά την άποψή της εταιρείας ο ορθός τρόπος ανάπτυξης της δραστηριότητας αποθήκευσης ενός Τόπου Αποθήκευσης που βρίσκεται στην γεωγραφική περιοχή της Νότιας Ευρώπης είναι ως ενιαία δραστηριότητα.
Για το άρθρο 37, «Ενίσχυση χρηστών δικτύων μεταφοράς και εγκαταστάσεων αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα», τονίζεται η ανάγκη ενός αποτελεσματικού μηχανισμού ενίσχυσης που θα καλύπτει τους κινδύνους από διακυμάνσεις της τιμής CO₂ στο EU ETS, αλλά και επιπλέον κινδύνους όπως καθυστερήσεις έργων ή τεχνικές βλάβες. Η εταιρεία ζητά την άμεση κοινοποίησή του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Παρατηρήσεις από το Green Tank
Το Green Tank επισημαίνει ότι το νομοσχέδιο καθυστέρησε σημαντικά, παρά το γεγονός ότι τρία έργα CCUS έχουν εγκριθεί για χρηματοδότηση από το Ταμείο Καινοτομίας εδώ και πάνω από δύο χρόνια. Όπως σημειώνει: «Η βιωσιμότητα έργων όπως τα Apollo CO2 και Prinos εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που δεν καθορίζονται στο νομοσχέδιο, το οποίο παραπέμπει σε πλήθος μελλοντικών υπουργικών αποφάσεων. Δεν προβλέπεται ανώτατο όριο στη χωρητικότητα αποθήκευσης που μπορεί να επιδοτηθεί, κάτι που δημιουργεί τον κίνδυνο υπερ-ενίσχυσης των τεχνολογιών CCS εις βάρος άλλων λύσεων μείωσης εκπομπών. Υποστηρίζει ότι πρακτικές όπως αυτές της Ολλανδίας θα πρέπει να εξεταστούν. Δεν έχουν αποσαφηνιστεί οι πηγές χρηματοδότησης και το μέγιστο ύψος ενισχύσεων, παρότι οι διαθέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι».
Η δημόσια διαβούλευση αναδεικνύει ένα κοινό σημείο: η επιτυχία του πλαισίου CCUS θα εξαρτηθεί από την ύπαρξη σαφών κανόνων, επαρκών κινήτρων και ισορροπίας μεταξύ επενδυτικής ασφάλειας και προστασίας του ανταγωνισμού. Οι εταιρείες ζητούν σταθερότητα και μακροχρόνιες συμβάσεις, ώστε να μπορούν να υλοποιηθούν οι απαιτητικές επενδύσεις των έργων CCUS.Το κράτος καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη ταχείας ανάπτυξης του κλάδου και στην υποχρέωση διασφάλισης ίσων όρων ανταγωνισμού.
Το υπό επεξεργασία πλαίσιο αποτελεί μια κρίσιμη ευκαιρία για την Ελλάδα να αναπτύξει έναν νέο, στρατηγικής σημασίας τομέα για τη βιομηχανία και την κλιματική πολιτική, όμως η αρτιότητα των τελικών ρυθμίσεων θα καθορίσει την ταχύτητα και το εύρος της υλοποίησης. Αν εξασφαλιστεί επενδυτική προβλεψιμότητα, διαφάνεια και επαρκής χρηματοδότηση, η χώρα μπορεί να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής αγοράς CCUS.
Διαβάστε ακόμη
