Τον οδικό χάρτη για την αλλαγή υποδείγματος στη διαχείριση των απορριμμάτων της Ελλάδας ώστε να περάσουμε από την «πεπατημένη» της ταφής (που αφορά σε πάνω από 80% των απορριμμάτων της χώρας) σε ένα βιώσιμο μοντέλο κυκλικής οικονομίας με βασικό πυλώνα την ανακύκλωση -όπου η το ποσοστό 17% είναι πολύ κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ- παρουσίασε ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής αξιοποίησης (ΣΕΠΑΝ). Πρόκειται για τον θεσμικό φορέα που εκπροσωπεί τις βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στον εν λόγω τομέα, στον οποίο συμμετέχουν -μεταξύ άλλων- η Motor Oil, οι τσιμεντοβιομηχανίες ΤΙΤΑΝ και ΑΓΕΤ Ηρακλής, η ΣΙΔΕΝΟΡ, η Χαλυβουργία Ελλάδος, η Sunlight Recycling κ.α.
Όπως τόνισε σε ειδική ενημερωτική εκδήλωση η Λένα Μπέλση, Πρόεδρος του ΣΕΠΑΝ (και CEO της θυγατρικής της ΑΓΕΤ Ηρακλής Geocycle), απαιτείται η ανάληψη δράσης σε τέσσερις άξονες (ενίσχυση της ανακύκλωσης, υλοποίηση των απαραίτητων υποδομών διαχείρισης αποβλήτων, στελέχη των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών και προώθηση της ενεργειακής αξιοποίησης υπό προϋποθέσεις) για να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος που έχουν θέσει οι Βρυξέλλες να πέσει το ποσοστό της ταφής απορριμμάτων από το 80% στο 10% έως το 2035. «Απαιτείται να περάσουμε άμεσα από τα λόγια στις πράξεις και η Πολιτεία να μην αντιμετωπίζει τα θέματα της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας μ ως πάρεργο, αλλά να δώσει ολιστικές και αποτελεσματικές λύσεις χωρίς να υπολογίζει κανένα πρόσκαιρο πολιτικό κόστος», τόνισε η κ. Μπέλση. Η ίδια υπογράμμισε επίσης ότι δεν επιτρέπεται η Ελλάδα να παραμένει παγιδευμένη στο παρωχημένο και περιβαλλοντικά επιβλαβές μοντέλο της ταφής απορριμμάτων κινούμενη κόντρα στο ευρωπαϊκό «ρεύμα» που επιτάσσει επενδύσεις στην ανακύκλωση.
Οι προϋποθέσεις για ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων
Αναφερόμενη στη θέση της ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων στον όλο σχεδιασμό -με φόντο τη δημόσιας διαβούλευσης για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που προβλέπει τη χωροθέτηση έξι μονάδων και τις έντονες αντιδράσεις φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης-, η κ. Μπέλση τόνισε ότι αποτελεί μεν προαπαιτούμενο για να μειωθεί δραστικά η ταφή, πρέπει όμως να προωθηθεί με αυστηρές προϋποθέσεις: Πιο συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός να λάβει υπόψη του τις υφιστάμενες υποδομές (ΚΔΑΥ), να επικεντρωθεί στην αύξηση της ανακύκλωσης και της ολοκλήρωσης μονάδων ανάκτησης υλικών (με ταχύτερη υλοποίηση των μετατροπών Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων σε Μονάδες Ανάκτησης) που προηγούνται της διαχείρισης του υπολείμματος. «Ναι στην ενεργειακή αξιοποίηση, αλλά με τη σωστή σειρά» ήταν το μήνυμα της διοίκησης του ΣΕΠΑΝ που δήλωσε απόλυτα αντίθετη σε τυχόν υιοθέτηση «μεταβατικών» λύσεων όπως η καύση σύμμεικτων απορριμμάτων. Κάτι που δεν συνάδει μεν την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, πλην όμως έχει προβλεφθεί με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου από το 2023 και εκτιμάται ότι ανοίγει «Κερκόπορτα» για εμπροσθοβαρή προώθηση της καύσης, σε βάρος της ανακύκλωσης που προηγείται στην ιεραρχία της διαχείρισης αποβλήτων, με την ταφή -που στην Ελλάδα είναι η κυρίαρχη μέθοδος- να αποτελεί την έσχατη λύση.
«Ταφή στρωμένη με ροδοπέταλα»
Η κ. Μπέλση έκανε λόγο για «ταφή στρωμένη με ροδοπέταλα» και ζήτησε την αύξηση του σχετικού τέλους που παραμένει από τα πιο χαμηλά στην Ευρώπη, καθώς κινείται στα επίπεδα των 35-40 ευρώ/τόνο, ενώ σε χώρες όπως η Ιταλία και η Γερμανία βρίσκεται στα 120-130 ευρώ/τόνο, αποτελώντας σοβαρό αντικίνητρο για την ταφή και ουσιαστικό κίνητρο για ανακύκλωση.
Κατά τη χθεσινή παρουσίαση τονίστηκε ότι, εκτός από την αύξηση του τέλους ταφής, για την ενίσχυση της ανακύκλωσης απαιτείται -μεταξύ άλλων- η αναπροσαρμογή των εισφορών των υπόχρεων παραγωγών, η αυστηροποίηση των ελέγχων και των ποινών για παραβιάσεις της κείμενης νομοθεσίας και η ταχύτερη εφαρμογή του συστήματος εγγυοδοσίας για το αλουμίνιο και το πλαστικό (Deposit Return Scheme- DRS). Εδώ να σημειωθεί ότι στις αρχές Οκτωβρίου ανακοινώθηκε η σύσταση της «Ελληνικό Σύστημα Εγγυοδοτικής Ανακύκλωσης» με την επωνυμία DRS Hellas, με συμμετοχή 12 εταιρειών από τον χώρο του λιανεμπορίου, των αναψυκτικών, της ζυθοποιίας και του εμφιαλωμένου νερού. Στόχος του νέου φορέα είναι να προωθήσει την ανακύκλωση πλαστικών φιαλών (PET) και αλουμινένιων κουτιών μέσω της επιστροφής εγγύησης στους καταναλωτές.
Σήμα κινδύνου για την Αττική
Όσον αφορά στον τομέα των Υποδομών Διαχείρισης Αποβλήτων, αναδείχθηκε η ανάγκη για επανεκκίνηση των διαγωνισμών για τα απαραίτητα έργα στην Αττική, όπου παράγεται το 50% των απορριμμάτων της χώρας, χωρίς να έχει δοθεί μέχρι στιγμής ρεαλιστική λύση για το πρόβλημα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Ειδική μνεία έγινε, επίσης, στην επιτάχυνση περιβαλλοντικής αδειοδότησης και στην άμεση ολοκλήρωση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) με παράλληλη ολοκλήρωση σχεδίων που θα εστιάζουν στη βελτίωση της διαλογής στην πηγή των υλικών.
Το αγκάθι της εισφοροδιαφυγής
Μεταξύ άλλων αναδείχθηκε και το οξύ πρόβλημα της εισφοροδιαφυγής από παραγωγούς που αποφεύγουν τη συμμετοχή τους στα συστήματα ανακύκλωσης και χαρακτηρίστηκαν “free riders” από τον ΣΕΠΑΝ. Ο Σύνδεσμος εκτιμά ότι η εισφοροδιαφυγή στο σύστημα των μπλε κάδων ανέρχεται στα 20 εκατ. ευρώ ετησίως και θεωρεί αναγκαίες τις διασταυρώσεις από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) για την πάταξη του φαινομένου. Τέλος, ως αγκάθια αναφέρθηκαν αφενός η υποστελέχωση κρίσιμων υπηρεσιών και οργανισμών για τη λειτουργία της αγοράς όπως ο ΕΟΑΝ και οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΝ, αφετέρου η έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στους δήμους, την κεντρική διοίκηση και τον ΕΟΑΝ. Γι’ αυτό και η κ. Μπέλση υπογράμμισε την ανάγκη για στενότερη συνεργασία μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης, ΟΤΑ και επιχειρήσεων, προς την κατεύθυνση ενός ενιαίου, διαφανούς και αποδοτικού συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων.
Γιατί τα ΚΔΑΥ είναι…εύφλεκτα
Τέλος, στο προσκήνιο ήρθαν και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) λόγω της χαμηλής ποιότητας των υλικών που φτάνουν από τους μπλε κάδους. Και τούτο διότι οι πολίτες, συνήθως από άγνοια, ρίχνουν στους κάδους αντικείμενα που δεν ανήκουν εκεί από αεροζόλ, μπαταρίες και γκαζάκια μέχρι απορρίμματα τροφών. Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε, σε αρκετά ΚΔΑΥ έχουν σημειωθεί πυρκαγιές εξαιτίας της παρουσίας εύφλεκτων ή επικίνδυνων υλικών, Η κ. Μπέλση αναφέρθηκε σε συγκεκριμένο ΚΔΑΥ το οποίο έχει πάρει 35 φορές φωτιά μέσα σε ένα χρόνο. Σύμφωνα με τον ΣΕΠΑΝ, η πρόληψη τέτοιων κρουσμάτων απαιτεί εκπαίδευση των πολιτών, ενημέρωση για τη σωστή χρήση των κάδων και αυστηρούς ελέγχους.
Διαβάστε ακόμη
