Από τη Νορβηγία έως την Ιταλία, η Ευρώπη δείχνει πώς οι μεγάλες υποδομές υλοποιούνται όταν η πολιτική βούληση συμβαδίζει με την αγορά. Παράδειγμα το έργο Northern Lights στη Νορβηγία που αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη αλυσίδα δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης CO₂ στην Ευρώπη. Οι πρώτοι τόνοι διοξειδίου του άνθρακα έχουν ήδη τοποθετηθεί σε υπόγειο ταμιευτήρα, 2.600 μέτρα κάτω από τη θάλασσα. Δεν πρόκειται μόνο για ένα τεχνολογικό κατόρθωμα – αλλά για μία απόδειξη ότι όταν υπάρχει σχέδιο και αποφασιστικότητα, τα πράγματα γίνονται. Παρόμοιο παράδειγμα δίνει και η Ιταλία με το έργο στη Ραβένα. Η τεχνολογία CCS (Carbon Capture & Storage) δεν είναι πια θεωρία – είναι πράξη, με αυστηρά χρονοδιαγράμματα.

Αυτά στην Ευρώπη, γιατί στην Ελλάδα το έργο Prinos CO₂ Storage που τρέχει η EnEarth Greece, θυγατρική της Energean, και αφορά τη μετατροπή εξαντλημένου κοιτάσματος στον Πρίνο σε γεωλογική αποθήκη CO₂ – παραμένει στην αναμονή της γνωστής γραφειοκρατίας. Παρά τις γενναίες ενισχύσεις (έχει χαρακτηριστεί Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος, έχει εξασφαλίσει επιπλέον 120 εκατ. ευρώ από το Connecting Europe Facility και 150 εκατ. ευρώ μόνο από το Ταμείο Ανάκαμψης μόνο για την πρώτη φάση του) και παρά το ισχυρό ενδιαφέρον της αγοράς (15 βιομηχανίες έχουν ήδη υπογράψει μνημόνια συνεργασίας), η πρόοδος είναι αργή.

Τι λείπει; Οι αποφάσεις:

  1. Ήδη έχει ολοκληρωθεί η δημόσια διαβούλευση για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με θετικά σχόλια με την εταιρεία να αναμένει την έκδοση της ΑΕΠΟ από το ΥΠΕΝ καθώς και την άδεια αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ μέσα στους επόμενους μήνες, ενδεχομένως εντός Οκτωβρίου, προκειμένου να ληφθεί και η τελική επενδυτική απόφαση για το έργο που εκτιμάται ότι θα συμβεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2026. Εντός αυτού του διαστήματος προγραμματίζεται και η αποστολή γεωτρύπανου για τις 4 γεωτρήσεις που απαιτεί το έργο.
  2. Κυρίως όμως λείπει το ρυθμιστικό πλαίσιο που θα διέπει τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς αποθήκευσης CO2 στη χώρα: χωρίς σαφείς κανόνες αγοράς, καμία επένδυση δεν «κλειδώνει». Παρά το γεγονός πως το ρυθμιστικό πλαίσιο ήταν ένα από τα προαπαιτούμενα για να ανοίξει η αγορά, από τον Ιανουάριο συζητιέται αν η χωρητικότητα θα κατανέμεται μέσω διαγωνισμού ή με υπουργική απόφαση – χωρίς να έχει βγει λευκός καπνός. Η στασιμότητα αυτή εντείνει τον προβληματισμό στην αγορά, ιδίως ενόψει της έναρξης του Market Test που θα προχωρήσει το φθινόπωρο. Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο νόμου που είχε παρουσιαστεί στις αρχές του έτους είχε δημιουργήσει επιφυλάξεις στους εμπλεκόμενους φορείς. Οι αντιδράσεις επικεντρώνονταν στη μεθοδολογία διαμόρφωσης των τιμολογήσεων, καθώς και στην πρόβλεψη πως η μισή αποθηκευτική δυναμικότητα θα καθορίζεται μέσω συμβάσεων, ενώ η υπόλοιπη θα ρυθμίζεται με υπουργικές αποφάσεις. Το νομοσχέδιο είχε χαρακτηριστεί γραφειοκρατικό και ανέθετε σε υπουργικές αποφάσεις την επίλυση σειράς κρίσιμων θεμάτων. Έκτοτε, δεν υπήρξε νέο κείμενο και οι διαβουλεύσεις ουσιαστικά «πάγωσαν».
  3. Τρίτο και κρίσιμο βήμα αποτελεί η έκδοση άδειας λειτουργίας έως το καλοκαίρι του 2026, προκειμένου να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης. Το αποτέλεσμα είναι κρίσιμο: αν χαθεί το χρονοδιάγραμμα, δεν θα χαθούν μόνο οι επενδύσεις· θα χαθεί και η αξιοπιστία της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή ενεργειακή σκακιέρα. Το έργο πρέπει, βάσει του ΤΑΑ, να έχει ολοκληρωθεί ως τον Ιούνιο του 2026 ώστε να λειτουργήσει στις αρχές του 2027.

Η αγορά πιέζει – το κράτος αργεί

Την ίδια ώρα, οι βιομηχανίες ήδη ετοιμάζουν δικά τους έργα δέσμευσης CO₂ ενώ το ενδιαφέρον για αποθήκευση ήδη ξεπερνά τα 6 εκατ. τόνους CO₂ ετησίως – πολύ πάνω από τη διαθέσιμη χωρητικότητα της πρώτης φάσης (1 εκατ. τόνος/έτος). Το ενδιαφέρον είναι υπαρκτό, αλλά η απουσία θεσμικού πλαισίου αφήνει τους επενδυτές να κινούνται στα τυφλά.

Διαβάστε ακόμη