Μετά την έγκριση που έδωσε η Επιτροπή Ανταγωνισμού την προηγούμενη εβδομάδα, η εταιρεία Ηλέκτωρ περνά πλέον οριστικά στο χαρτοφυλάκιο της Motor Oil. Η συμφωνία αυτή σηματοδοτεί την ολοκλήρωση ενός στρατηγικού κύκλου εξαγορών που ξεκίνησε πριν από περίπου δύο χρόνια, με επίκεντρο την αγορά διαχείρισης απορριμμάτων. Οι μετοχικές ανακατατάξεις και οι εξαγορές διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο στον κλάδο, με τους ελληνικούς ομίλους να επιδίδονται σε έντονο ανταγωνισμό για την ανάληψη των μεγάλων έργων. Tο επίκεντρο της δράσης αναμένεται να είναι η Αττική, η οποία εξακολουθεί να υστερεί σημαντικά στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων. Το χρόνιο ζήτημα της χωματερής στη Φυλή παραμένει μια ανοικτή πληγή για το Λεκανοπέδιο που απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.
Στη διαδικασία διεκδίκησης των έργων έχουν ήδη τοποθετηθεί ισχυροί παίκτες της αγοράς, όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ο όμιλος Motor Oil, η Μεσόγειος, ενώ σημαντικό ενδιαφέρον εκδηλώνεται και από τις τσιμεντοβιομηχανίες Ηρακλής και ΤΙΤΑΝ, που διεκδικούν τον δικό τους ρόλο στις εξελίξεις. Οι νέες υποδομές και τα εργοστάσια διαχείρισης αποβλήτων αναμένεται να κινητοποιήσουν συνολικές επενδύσεις που εκτιμώνται σε περίπου 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Από το ποσό αυτό, περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ προβλέπεται να κατευθυνθεί στις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης, ενώ περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ θα απαιτηθεί για τις αναγκαίες μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων της Αττικής. Το υπόλοιπο ποσό θα διατεθεί για την ανάπτυξη άλλων σχετικών μονάδων.
Η πίτα τώρα είναι έτοιμη να μοιραστεί. Υπενθυμίζεται πως στις 22 Ιανουαρίου, η Επιτροπή Ανταγωνισμού ενέκρινε την απόκτηση αποκλειστικού ελέγχου της εταιρείας Ηλέκτωρ από τη Manetial Limited, θυγατρική της Motor Oil. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, η Manetial Limited προχώρησε στην εξαγορά του 94,44% της Ηλέκτωρ, έναντι συνολικού τιμήματος 114,73 εκατομμυρίων ευρώ. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού έκρινε πως η εν λόγω συγκέντρωση (δεδομένου ότι η Motor Oil έχει αποκτήσει και την εταιρεία Θαλής που δραστηριοποιείται στον ίδιο τομέα) δεν δύναται να περιορίσει σημαντικά τη λειτουργία του ανταγωνισμού στις σχετικές αγορές στον κλάδο των αποβλήτων. Ο όμιλος Motor Oil, μέσα σε μια διετία, έχει αποκτήσει τους δύο από τους τέσσερις μεγαλύτερους «παίκτες» στον κλάδο διαχείρισης απορριμμάτων, με αποτέλεσμα να καθίσταται εκ των leader στον τομέα αυτό, διεκδικώντας δεκάδες από τα σημαντικά έργα ΣΔΙΤ που είναι προς υλοποίηση.
Η Ηλέκτωρ διαθέτει σε λειτουργία τέσσερις μονάδες επεξεργασίας αστικών απορριμμάτων ετήσιας δυναμικότητας άνω των 700.000 τόνων, δύο μονάδες επεξεργασίας ιατρικών αποβλήτων, καθώς και τέσσερα έργα παραγωγής ενέργειας από βιοαέριο που παράγεται σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος άνω των 33 MW. Πλέον, το ανεκτέλεστο έργων έχει ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ.
Ανατροπές έρχονται και στον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Μετά την εξαγορά της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή από τη Masdar, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θα αποκτήσει τον βραχίονα διαχείρισης απορριμμάτων της πρώτης. Έτσι ο όμιλος θα συνεχίσει να λειτουργεί, με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) τις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων στις περιφέρεις Ηπείρου και Πελοποννήσου. Πρόσφατα επικράτησε και στους δύο διαγωνισμούς του ΦΟΣΔΑ Κεντρικής Μακεδονίας για δύο μονάδες επεξεργασίας και ανακύκλωσης απορριμμάτων, η μία από τις οποίες θα υλοποιηθεί με ΣΔΙΤ.
Αντίστοιχα, ο όμιλος Ηρακλής, μέλος της Holcim, προχώρησε πριν έναν χρόνο στην εξαγορά της W.A.T.T. Recycling του Θανάση Κατρή, ενισχύοντας τη δραστηριότητά του στον τομέα της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας. Η W.A.T.T. Recycling, που προέκυψε από τη μερική διάσπαση της W.A.T.T. ΑΕ, διαθέτει δύο σύγχρονα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) στη Φυλή και το Κορωπί με δυναμικότητα επεξεργασίας 150.000 τόνων αστικών αποβλήτων ετησίως. Η εξαγορά υποστηρίζει τον στρατηγικό στόχο του Ηρακλή για βιώσιμες λύσεις, αξιοποιώντας την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών και την παραγωγή δευτερογενών καυσίμων, ενώ η W.A.T.T. ενισχύει την οικονομική της θέση για νέες επενδύσεις σε εξειδικευμένους τομείς διαχείρισης αποβλήτων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι τσιμεντοβιομηχανίες ρίχνονται με τη σειρά τους στη μάχη της διαχείρισης αποβλήτων, στην προσπάθειά τους να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και να βελτιώσουν την ενεργειακή τους απόδοση. Μάλιστα χρησιμοποιούν καύσιμα και πρώτες ύλες προερχόμενα από βιομηχανικά, εμπορικά και αστικά απόβλητα.
Η τελευταία διετία είχε και άλλες μετοχικές ανακατατάξεις. Ο Διονύσης Γεωργόπουλος και η σύζυγός του, Αγγελική Κάτσιου, απέκτησαν το μειοψηφικό πακέτο μετοχών (50%) που κατείχε η οικογένεια Λασκαρίδη στην Μεσόγειος ΑΕ. Η αποεπένδυση της οικογένειας Λασκαρίδη ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2023. Η Μεσόγειος Α.Ε. επενδύει στην ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών διαχείρισης νερού και στην κατασκευή νέας γενιάς εργοστασίων αποβλήτων. Στο πλαίσιο της δέσμευσής της για την κυκλική οικονομία, έχει θέσει ως στόχο την αύξηση της ανακύκλωσης και την ανάκτηση πόρων σε ποσοστό 80% μέχρι το 2030. Η εταιρεία έχει αναλάβει σημαντικά έργα, όπως η μονάδα διαχείρισης αποβλήτων στην Αλεξανδρούπολη, η οποία τέθηκε σε λειτουργία το 2022 και επεξεργάζεται 90.000 τόνους αστικών απορριμμάτων ετησίως. Επιπλέον, το 2022, σε συνεργασία με την ΑΒΑΞ, η Μεσόγειος Α.Ε. λειτούργησε μια μονάδα διαχείρισης αποβλήτων στην Ηλεία, η οποία επεξεργάζεται 80.000 τόνους αποβλήτων ετησίως.
Αναφορικά με την κατασκευή υποδομών, ο γενικός γραμματέας αποβλήτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτης Γραφάκος, ανέφερε -από το βήμα της ημερίδας που συνδιοργάνωσε το ΕΜΠ και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) για τη διαχείριση των αποβλήτων- ότι τα τελευταία χρόνια έγιναν σημαντικά βήματα, καθώς λειτουργούν 12 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, ενώ 23 κατασκευάζονται και τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να προχωρήσουν οι μονάδες στη Λάρισα, την Καβάλα, οι δύο στη Θεσσαλονίκη, στο Αγρίνιο και την Κέρκυρα, ενώ σε επόμενες διυπουργικές θα εγκριθούν τα ΣΔΙΤ Κω – Καλύμνου, Νοτίου Αιγαίου (Μύκονος – Σύρος), Βορείου Αιγαίου (Λέσβος – Σάμος) και Στερεάς Ελλάδας (Λαμία – Χαλκίδα).
Πάντως παρά τα τεράστια ποσά που έχουν δαπανηθεί στο παρελθόν, η χώρα μας εξακολουθεί να οδηγεί σε ταφή περίπου το 80% των αποβλήτων, ποσοστό που την κατατάσσει σε μία από τις τελευταίες θέσεις μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν επιπλέον 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ για την κατασκευή μονάδων καύσης στην Ελλάδα, οι οποίες θα διαχειρίζονται τα υπολείμματα από τα εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων. Βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, μόνο το 10% των απορριμμάτων επιτρέπεται πλέον να καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) βρίσκεται στη διαδικασία κατάρτισης και αναθεώρησης ενός σχεδίου για την ανάπτυξη μονάδων καύσης που θα επεξεργάζονται τα υπολείμματα (SRF/RDF) με στόχο την παραγωγή ενέργειας. Ωστόσο, παραμένει ασαφής τόσο ο αριθμός των απαιτούμενων μονάδων καύσης όσο και το μοντέλο υλοποίησης των έργων
Για τη συνέχιση της χρηματοδότησης των έργων κατασκευής μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως προϋπόθεση τη μετατροπή τους σε Μονάδες Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (ΜΑΑ), με στόχο την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας. Ειδικότερα, η Κομισιόν ζήτησε τη μετατροπή σε ΜΑΑ των τεσσάρων μονάδων που λειτουργούν μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στα Ιωάννινα (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή), στην Κοζάνη (ΗΛΕΚΤΩΡ), στις Σέρρες (Intrakat – Archirodon – Envitec) και στην Ηλεία (ΑΒΑΞ – Μεσόγειος). Παράλληλα, δρομολογείται η αναβάθμιση των μονάδων σε Χανιά και Αλεξανδρούπολη, οι οποίες κατασκευάστηκαν ως δημόσια έργα.
Οι υπάρχουσες μονάδες επεξεργάζονται κυρίως σύμμεικτα απορρίμματα και μικρό μέρος των βιοαποβλήτων που συλλέγονται χωριστά. Με την αναβάθμιση σε ΜΑΑ, θα μπορούν να επεξεργάζονται κυρίως αστικά απορρίμματα που συλλέγονται χωριστά, ενισχύοντας το ποσοστό ανάκτησης και ανακύκλωσης μέσω μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας. Ωστόσο, για την υλοποίηση των έργων αναβάθμισης, απαιτείται η αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων, ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες απαιτήσεις.
Διαβάστε ακόμη