Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια, η ανθρωπότητα. Ωστόσο, η δημόσια συζήτηση και η δράση συχνά επικεντρώνονται αποκλειστικά στη μείωση των εκπομπών άνθρακα, παραβλέποντας τις ζωές των ανθρώπων που πλήττονται περισσότερο. Αυτό είναι το μήνυμα που θέλει να περάσει ο Μπιλ Γκέιτς ενόψει της COP30, της παγκόσμιας συνόδου για το κλίμα στη Βραζιλία. Σε πρόσφατο άρθρο του, ο Γκέιτς υπογραμμίζει ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής πρέπει να συνδυαστεί με βελτιώσεις στην υγεία, τη γεωργία και την ανάπτυξη των πιο φτωχών περιοχών του πλανήτη.

Τρεις βασικές αλήθειες για το μέλλον του πλανήτη

Ο Γκέιτς ξεκινά επισημαίνοντας τρεις βασικές αλήθειες που πρέπει να κατανοήσει η διεθνής κοινότητα, σύμφωνα με τον ίδιο. Πρώτον, ακόμη και με μέτρια δράση, η παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 2–3°C μέχρι το 2100, ξεπερνώντας τον στόχο των 1,5°C που είχε συμφωνηθεί στο Παρίσι το 2015. Δεύτερον, η ζήτηση για ενέργεια αυξάνεται ραγδαία, ενώ η πρόσβαση σε αυτή συνδέεται άμεσα με την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Τρίτον, η καινοτομία είναι το κλειδί για την επίτευξη καθαρών τεχνολογιών χωρίς πρόσθετο κόστος, το λεγόμενο “Green Premium”.

Ο ιδρυτής της Microsoft, που έχει επενδύσει δισεκατομμύρια μέσω της πλατφόρμας Breakthrough Energy για την προώθηση καθαρών τεχνολογιών, επισημαίνει ότι η πρόοδος τα τελευταία δέκα χρόνια είναι αξιοσημείωτη, ενώ η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ηλιακή και αιολική ενέργεια, η χρήση μπαταριών για αποθήκευση και τα ηλεκτρικά οχήματα έχουν ήδη μειώσει τις εκπομπές. Σύμφωνα με τον Γκέιτς, οι προβλέψεις για τις εκπομπές το 2040 έχουν μειωθεί κατά 40% μέσα σε μια δεκαετία, χάρη στην τεχνολογική καινοτομία.

Πέντε τομείς-κλειδιά για μηδενικές εκπομπές

Ωστόσο, για να φτάσουμε σε μηδενικές εκπομπές, απαιτούνται περαιτέρω καινοτομίες σε πέντε βασικούς τομείς: ηλεκτρισμός, βιομηχανία, γεωργία, μεταφορές και κτίρια. Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών αιολικής και γεωθερμικής ενέργειας, η χρήση υπερ-αποτελεσματικών γραμμών μεταφοράς και η πρόοδος στη πυρηνική ενέργεια -συμπεριλαμβανομένων της σχάσης και της τεχνολογίας σύντηξης- μπορούν να προσφέρουν καθαρή και προσιτή ενέργεια για όλους.

Η βιομηχανία, που ευθύνεται για το 30% των παγκόσμιων εκπομπών, χρειάζεται καθαρό ατσάλι και τσιμέντο, καθώς και τεχνολογίες σύλληψης και αποθήκευσης άνθρακα. Ο Γκέιτς αναφέρει εταιρείες που ήδη παράγουν μηδενικές εκπομπές ατσάλι και τσιμέντο, ενώ η ανακάλυψη του γεωλογικού υδρογόνου προσφέρει μελλοντικές δυνατότητες για καθαρή παραγωγή.

Καινοτομίες στη γεωργία και την τεχνολογία για τους αγρότες

Στον αγροτικό τομέα, οι εκπομπές προέρχονται κυρίως από λιπάσματα και ζώα που εκπέμπουν μεθάνιο. Οι λύσεις περιλαμβάνουν βιολιπάσματα χωρίς εκπομπές, πρόσθετα ζωοτροφών που μειώνουν το μεθάνιο και νέες ποικιλίες καλλιεργειών ανθεκτικές σε ακραίες καιρικές συνθήκες. Ο Γκέιτς επισημαίνει ότι η τεχνολογία, όπως τα κινητά τηλέφωνα και η τεχνητή νοημοσύνη, επιτρέπει στους φτωχούς αγρότες να προσαρμόζονται γρήγορα, αυξάνοντας τις αποδόσεις και τα εισοδήματα.

Παραδείγματα από την πράξη δείχνουν την αποτελεσματικότητα αυτών των λύσεων. Στην Κένυα, νέες ποικιλίες καλαμποκιού αύξησαν τη συγκομιδή κατά 66%, ενώ στην Ινδία, η αποστολή SMS σε αγρότες για την πρόβλεψη βροχοπτώσεων βοήθησε να σωθούν εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργειών. Παράλληλα, η τεχνητή νοημοσύνη (AI) υποστηρίζει την υγεία, επιτρέποντας υπερηχογραφήματα σε εγκύους σε απομακρυσμένες περιοχές και επιταχύνοντας την ανάπτυξη νέων εμβολίων.

Μεταφορές και κτίρια

Στον τομέα των μεταφορών, η ηλεκτροκίνηση προχωρά γρήγορα, καθώς η τεχνολογική πρόοδος στις μπαταρίες καθιστά τα ηλεκτρικά οχήματα πιο προσιτά, αλλά η παραγωγή καθαρών καυσίμων για αεροπλάνα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο.

Στα κτίρια, η χρήση αντλιών θερμότητας, μονωτικών υλικών και ενεργειακά αποδοτικών παραθύρων μπορεί να μειώσει τις εκπομπές που προκαλούνται από θέρμανση και ψύξη. Ο Γκέιτς σημειώνει όμως ότι χρειάζονται περισσότεροι εξειδικευμένοι τεχνίτες για την εγκατάσταση αυτών των τεχνολογιών και ταχεία διάδοση σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ανθρώπινη ευημερία και κλιματική δράση

Ένα από τα βασικά μηνύματα του Γκέιτς είναι ότι η επιτυχία των πολιτικών για το κλίμα δεν πρέπει να μετριέται μόνο με βάση τη θερμοκρασία ή τις εκπομπές, αλλά κυρίως με την ανθρώπινη ευημερία. Οι φτωχότερες χώρες πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή, αλλά οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι παραμένουν η φτώχεια και οι ασθένειες. Επομένως, η βελτίωση της υγείας, η γεωργία, η πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας είναι απαραίτητα για να μειωθεί ο αντίκτυπος στις ζωές των ανθρώπων.

Ο Γκέιτς προτείνει δύο κύριες προτεραιότητες για την COP30 και τη στρατηγική για το κλίμα: πρώτον, τη μείωση του Green Premium σε όλες τις τεχνολογίες, ώστε οι καθαρές λύσεις να γίνουν οικονομικά προσιτές και πρακτικές. Δεύτερον, την αυστηρή μέτρηση της επίδρασης κάθε δράσης με βάση το κόστος ανά ζωή που σώζεται ή βελτιώνεται. Τα εμβόλια, σύμφωνα με τον ίδιο, αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα, καθώς σώζουν ζωές με το χαμηλότερο κόστος ανά άνθρωπο, ενώ η επένδυση στην ενέργεια και τη γεωργία παρέχει μακροπρόθεσμα τεράστια οφέλη.

Τέλος, ο Γκέιτς τονίζει ότι η στρατηγική για το κλίμα πρέπει να βάζει την ανθρώπινη ευημερία στο επίκεντρο. Όπως η Microsoft έκανε pivot στην εποχή του διαδικτύου, έτσι και η παγκόσμια κοινότητα για το κλίμα χρειάζεται ένα στρατηγικό pivot: να επικεντρωθεί σε μέτρα που σώζουν ζωές, μειώνουν τη φτώχεια και ενισχύουν την ανθεκτικότητα των ανθρώπων απέναντι στην κλιματική αλλαγή.

Οι απόψεις του Μπιλ Γκέιτς υπενθυμίζουν ότι η κλιματική δράση δεν είναι μόνο ζήτημα περιβάλλοντος αλλά και κοινωνικής δικαιοσύνης. Καινοτομία, καθαρή ενέργεια, βελτίωση της γεωργίας και της υγείας και προτεραιοποίηση της ανθρώπινης ευημερίας αποτελούν τον πυρήνα μιας αποτελεσματικής στρατηγικής για τον πλανήτη. Όπως σημειώνει ο ίδιος, ανάπτυξη σημαίνει προσαρμογή: η βελτίωση των συνθηκών ζωής στις φτωχότερες χώρες είναι η πιο αποτελεσματική μορφή προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Διαβάστε ακόμη