Μια νέα σελίδα στο ενεργειακό τοπίο της χώρας γράφτηκε με την έναρξη λειτουργίας της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης–Αττικής. Για πρώτη φορά, η Ελλάδα αποκτά γραμμή υπερυψηλής τάσης συνεχούς ρεύματος (HVDC), μέσω της οποίας η Κρήτη παύει να αποτελεί ενεργειακά απομονωμένη περιοχή και συνδέεται άμεσα με το ηπειρωτικό σύστημα. «Η χώρα διαθέτει πλέον διασύνδεση υπερυψηλής τάσης συνεχούς ρεύματος, μια τεχνολογία που επιτρέπει τη μεταφορά ενέργειας σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις σε σύγκριση με τις γραμμές εναλλασσόμενου ρεύματος», ανέφερε χαρακτηριστικά στο energygame.gr o Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Μάνος Μανουσάκης. Το έργο, συνολικού ύψους 1,1 δισ. ευρώ, που μπήκε σε ράγες υλοποίησης το 2020, θα βρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία, όπως ανακοίνωσε ο ΑΔΜΗΕ, κατά τους θερινούς μήνες.
Η νέα ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής–Κρήτης έρχεται να συμπληρώσει τον πρώτο ενεργειακό «κρίκο» που είχε δημιουργηθεί το 2021 με τη σύνδεση της Κρήτης με την Πελοπόννησο, μέσω γραμμής εναλλασσόμενου ρεύματος. Με τις δύο διασυνδέσεις να λειτουργούν πλέον σε πλήρη παράλληλη ανάπτυξη, η Κρήτη αποκτά μόνιμη και ισχυρή σύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα, αφήνοντας πίσω της την εποχή της ηλεκτρικής απομόνωσης. Ωστόσο, παρά το γεγονός πως η ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής–Κρήτης έχει τεθεί σε λειτουργία, η Κρήτη δεν έχει ακόμη ενταχθεί πλήρως στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς σε επίπεδο αγοράς. Μέχρι σήμερα, το νησί εξακολουθεί να λειτουργεί με υβριδικό καθεστώς, δηλαδή με ειδικές ρυθμίσεις που αποκλίνουν από τους κανόνες του Target Model που εφαρμόζονται στην ηπειρωτική χώρα. Η ένταξη στο μοντέλο στόχου θα πραγματοποιηθεί με την έναρξη της πλήρους εμπορικής λειτουργίας του Συστήματος.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΑΔΜΗΕ και των αρμόδιων αρχών, το ηλεκτρικό σύστημα της Κρήτης αναμένεται να ενταχθεί πλήρως στο Target Model 1η Ιανουαρίου του 2026, με την έναρξη της πλήρους εμπορικής λειτουργίας και τη συμμετοχή του νησιού στις αγορές ενέργειας. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς η απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΑΕΥ) για το αναθεωρημένο επιτρεπόμενο έσοδο του ΑΔΜΗΕ αναμένεται μέσα στον επόμενο μήνα, ανοίγοντας με αυτόν τρόπο τον δρόμο για την έναρξη της σταδιακής ανάκτησης των δαπανών που έχει καταβάλει ο Διαχειριστής για την υλοποίηση της μεγάλης διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης.
Σε δεύτερο επίπεδο σε εκκρεμότητα παραμένει και το ρυθμιστικό πλαίσιο για τις απαραίτητες εφεδρείες ισχύος στην Κρήτη, οι οποίες κρίνονται αναγκαίες για τη διασφάλιση της επάρκειας και της ευστάθειας του τοπικού συστήματος, ιδίως σε περιόδους υψηλής ζήτησης ή μειωμένης παραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Πρόκειται για ένα σύνθετο ζήτημα, ενώ οι σχετικές διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, με αντικείμενο τον προσδιορισμό του σχήματος μέσω του οποίου οι απαραίτητες εφεδρείες θα μπορούν να λειτουργούν.
Το όφελος του καλωδίου για τον καταναλωτή
«Για τους καταναλωτές της Κρήτης, το έργο συνεπάγεται μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια – ήδη κάτοικοι και επιχειρήσεις έχουν διαπιστώσει τη βελτίωση στην ποιότητα της ηλεκτροδότησης χάρη στη διασύνδεση Πελοποννήσου–Κρήτης. Για τους καταναλωτές σε όλη την Ελλάδα, το έργο σηματοδοτεί μείωση στο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς θα περιοριστεί η χρήση πετρελαίου στο ενεργειακό μείγμα», συμπληρώνει χαρακτηριστικά ο κ. Μανουσάκης.
Πράγματι, η άμεση συνέπεια της λειτουργίας της ηλεκτρικής διασύνδεσης θα είναι η σημαντική μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας στην Κρήτη, η οποία έως πρόσφατα εξυπηρετούσε τις ανάγκες της κυρίως μέσω των πετρελαϊκών μονάδων υψηλού κόστους της ΔΕΗ. Οι μονάδες αυτές πρόκειται σταδιακά να αποσυρθούν, με εξαίρεση όσες κριθεί απαραίτητο να παραμείνουν για την κάλυψη έκτακτων αναγκών του συστήματος. Επί του παρόντος βρίσκονται -σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr- σε προχωρημένο στάδιο οι συζητήσεις για την αναζήτηση ενός σχήματος εφεδρείας μέσω του οποίου οι απαραίτητες εφεδρείες θα μπορούν να λειτουργούν χωρίς να προκαλούν στρεβλώσεις στην αγορά ή υπερβολική επιβάρυνση για τους καταναλωτές. Σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr, αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο οι συζητήσεις για την κατάρτιση ενός «σχήματος εφεδρείας», μέσω του οποίου οι απαραίτητες μονάδες θα μπορούν να τίθενται σε λειτουργία σε περίπτωση αυξημένης ζήτησης, χαμηλής παραγωγής από ΑΠΕ ή απώλειας ισχύος λόγω βλάβης ή αστοχίας του συστήματος. Δηλαδή, πρόκειται για καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο την ευστάθεια ή την επάρκεια ισχύος.
Ο ηλεκτρικός χώρος ελευθερώνεται ξανά
Το επενδυτικό κίνητρο είναι τεράστιο για το 5ο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου που βγαίνει από την ενεργειακή απομόνωση, αφού η Κρήτη αποκτά πλέον τη δυνατότητα να αξιοποιήσει πλήρως το εξαιρετικά υψηλό δυναμικό της σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά. Το πλεονάζον ρεύμα που θα παράγεται από τις ΑΠΕ δεν θα μένει ανεκμετάλλευτο, αλλά θα διοχετεύεται στο ηπειρωτικό σύστημα, ενισχύοντας την εθνική παραγωγή καθαρής ενέργειας.
Όταν η ζήτηση στο νησί θα είναι χαμηλή, η πλεονάζουσα πράσινη ενέργεια θα πωλείται στην ηπειρωτική Ελλάδα. Και όταν το καλοκαίρι αυξάνονται οι ανάγκες, η Κρήτη θα τις καλύπτει μέσω του ηπειρωτικού συστήματος. Η ολοκλήρωση της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε νέα έργα ΑΠΕ στην Κρήτη, τα οποία μέχρι σήμερα παρέμεναν ανενεργά λόγω της απουσίας διασύνδεσης. Σύμφωνα με απόφαση της ΡΑΑΕΥ, το περιθώριο εγκατάστασης νέας ισχύος ΑΠΕ στο νησί, μετά την πλήρη ενεργοποίηση της διασύνδεσης, κυμαίνεται μεταξύ 2.150 και 2.500 MW, σηματοδοτώντας την αρχή μιας νέας ενεργειακής εποχής για την Κρήτη.
Στην πολλά υποσχόμενη – και ανεκμετάλλευτη – αγορά αιολικής ενέργειας της Κρήτης στρέφονται πλέον οι μεγάλοι ενεργειακοί παίκτες, βλέποντας το ισχυρό αιολικό δυναμικό του νησιού ως επενδυτική ευκαιρία πρώτης γραμμής. Σε αρκετές ορεινές περιοχές της Κρήτης καταγράφονται σταθερά υψηλές ταχύτητες ανέμου, που σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνουν τα 9 μέτρα ανά δευτερόλεπτο – τιμές που συγκαταλέγονται στις κορυφαίες της Ευρώπης για παραγωγή αιολικής ενέργειας.
Από τις μεγάλες επενδύσεις σε έργα καθαρής ενέργειας που βρίσκονται στο τραπέζι είναι εκείνη που προωθούν η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και ΔΕΗ για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων ισχύος περίπου 1.000 MW. Τα υπόλοιπα μεγαβάτ που ορίζει η απόφαση της ρυθμιστικής αρχής αναμένεται να χορηγηθούν μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας.
Υπενθυμίζεται πως πριν ακόμη ξεκινήσει η υλοποίηση της μεγάλης διασύνδεσης Κρήτης–Αττικής, οι όμιλοι Κοπελούζου και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή σχεδίαζαν ξεχωριστά έργα ΑΠΕ στο νησί, έκαστο με δυναμικότητα 1 GW και δική του διασύνδεση με την ηπειρωτική χώρα. Από το 2017 και μετά, οι δύο πλευρές προχώρησαν σε συγχώνευση των έργων, προκειμένου να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση και να ενισχυθεί η εφικτότητα υλοποίησης.
Με την απόφαση του ΑΔΜΗΕ να επενδύσει στο δημόσιο καλώδιο Αττικής–Κρήτης, οι παλιές άδειες ΑΠΕ που προέβλεπαν ιδιωτική διασύνδεση έπαψαν να ισχύουν. Η ΡΑΕ, κατόπιν εισήγησης του ΑΔΜΗΕ, όρισε το μέγιστο περιθώριο ΑΠΕ για την Κρήτη στα 2,5 GW, με συγκεκριμένες αναλογίες τεχνολογιών και αποθήκευσης. Το 2021, με νομοθετική ρύθμιση, προβλέφθηκε ότι από αυτόν τον ηλεκτρικό χώρο, το 1 GW κατοχυρώνεται στις παλιές άδειες των ομίλων Κοπελούζου και ΤΕΡΝΑ, ενώ ο υπόλοιπος θα διατεθεί στην αγορά. Από αυτό το 1 GW, το 50% αφορά πλέον έργα του Ομίλου Κοπελούζου που εξαγόρασε η ΔΕΗ, διασφαλίζοντας σύνδεση με το δίκτυο και πώληση στο ηπειρωτικό σύστημα – στοιχείο που αποτέλεσε κομβικό λόγο για τη μεταξύ τους συμφωνία.
Η ανάρτηση της ελληνικής κυβέρνησης στο Instagram για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής:
«Η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά έργα ενεργειακής υποδομής στην Ευρώπη. Με τη λειτουργία της, η Κρήτη παύει να είναι ηλεκτρικά απομονωμένη, με οφέλη τόσο για τους πολίτες και την κοινωνία, όσο και για το περιβάλλον». Αυτό το μήνυμα έδωσε η ελληνική κυβέρνηση μέσω ανάρτησης στο Instagram.
Σύμφωνα με την ανάρτηση, η Κρήτη δεν είναι πια απομονωμένη, το οποίο σημαίνει πως δεν θα παράγει μόνη της το ρεύμα μέσω αυτόνομων μονάδων. Με τη σύνδεσή της με την Αττική, θα παίρνει συνεχές ρεύμα από το δίκτυο όλης της χώρας. Η ανάρτηση αναφέρει επίσης τα εξής: «Μέχρι σήμερα, όλοι οι πολίτες πλήρωναν για την ηλεκτροδότηση της Κρήτης μέσω των χρεώσεων Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ). Με τη διασύνδεση αυτή, αναμένεται εξοικονόμηση 300 εκατ. ευρώ για όλους τους καταναλωτές της χώρας. Σε συνδυασμό με τη διασύνδεση Κρήτης – Πελοποννήσου, η εξοικονόμηση αναμένεται να φτάσει τα 550 εκατ. ετησίως». Επιπλέον, αποτέλεσμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης θα είναι η βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της Κρήτης, αφού θα μειωθούν οι εκπομπές ρύπων CO2.
Διαβάστε ακόμη
