Σε τεντωμένο σχοινί βρίσκεται η παγκόσμια βιομηχανία ηλεκτρικών αυτοκινήτων, η οποία φαίνεται να ακροβατεί ανάμεσα σε δύο σοβαρές προκλήσεις στον τομέα των μπαταριών. Από τη μία, στην Ευρώπη, οι κατασκευαστές βρίσκονται αντιμέτωποι με τη στρατηγική εκβιασμού που έχει υιοθετήσει το τελευταίο διάστημα η Κίνα, η οποία ελέγχει κρίσιμα υλικά όπως το λίθιο και ο συνθετικός γραφίτης, καθιστώντας τις ευρωπαϊκές εταιρείες εξαρτημένες και ευάλωτες. Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, στο Κεμπέκ του Καναδά, μεγάλα και φιλόδοξα έργα παραγωγής μπαταριών έχουν ναυαγήσει (όπως η πτώχευση της Northvolt ή η αναστολή επενδύσεων της Ultium Cam και της Vale) φέρνοντας στο προσκήνιο τη δυσκολία δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος μπαταριών.

Η εξάρτηση της Ευρώπης από τα κινεζικά κρίσιμα μέταλλα

Στην Ευρώπη, η Κίνα έχει θέσει στο στόχαστρο όχι μόνο τις σπάνιες γαίες αλλά και προϊόντα απαραίτητα για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Ο έλεγχος των εξαγωγών, που είχε προγραμματιστεί να τεθεί σε εφαρμογή στις 8 Νοεμβρίου, αναβλήθηκε προσωρινά, αφήνοντας, όμως, ανοιχτό το ενδεχόμενο να ενεργοποιηθεί εντός ενός έτους. Το Πεκίνο κυριαρχεί σε όλο τον κλάδο, από την εξόρυξη λιθίου έως τον σχεδιασμό των μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται στα gigafactories. Αυτό σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες παραμένουν «αγκιστρωμένες», εξαρτώμενες από κινεζικά υλικά όπως ο συνθετικός γραφίτης, ο οποίος κατασκευάζεται σχεδόν αποκλειστικά στην Κίνα λόγω των υψηλών κόστους που θα έχει αν παραχθεί αλλού.

Τι θα σήμαιναν οι περιορισμοί στις εξαγωγές

Σύμφωνα με τη Les Echos, οι περιορισμοί εξαγωγών θα απαιτούν τη λήψη αδειών εισαγωγής για κάθε προϊόν, με αποτέλεσμα σοβαρές καθυστερήσεις στην παραγωγή, οι οποίες θα μπορούσαν να αποθαρρύνουν πιθανούς επενδυτές.  Οι δυτικοί εισαγωγείς βρίσκονται έτσι αντιμέτωποι με ένα «φαουστικό δίλημμα»: ή αποδέχονται την κινεζική κυριαρχία και τις ευνοϊκές τιμές, ή επενδύουν σε τοπική παραγωγή, με υψηλό κόστος και τεχνολογικά εμπόδια.

Οι «χαμένες» επενδύσεις

Στο Κεμπέκ, η κατάσταση είναι εξίσου ανησυχητική. Το 2022, ο πρωθυπουργός François Legault παρουσίασε ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος μπαταριών, από το ορυχείο έως την ανακύκλωση, με στόχο να μετατραπεί η επαρχία σε κόμβο καθαρής ενέργειας για τη Βόρεια Αμερική. Τρία χρόνια αργότερα, όμως, το σχέδιο «κόλλησε»: η Northvolt, σουηδός κατασκευαστής μπαταριών, ανακοίνωσε πτώχευση την άνοιξη του 2025, οδηγώντας σε απώλεια περίπου 435 εκατομμυρίων δολαρίων δημόσιων επενδύσεων, σχεδόν το 30% του συνολικού κεφαλαίου που είχε διατεθεί. Επιπλέον, η Ultium Cam, κοινοπραξία μεταξύ GM και Posco, υποστηριζόμενη με 150 εκατομμύρια από την κυβέρνηση του Κεμπέκ και επιπλέον 150 εκατομμύρια από την Οττάβα, ανέστειλε τη δεύτερη φάση του έργου της, αξίας 600 εκατομμυρίων δολαρίων. Παράλληλα, ο βραζιλιάνικος κολοσσός Vale τερμάτισε το εργοστάσιο θειικού νικελίου ύψους 325 εκατομμυρίων δολαρίων, που προοριζόταν για την Ultium Cam. Τα έργα στο Bécancour, όπου απασχολούνται πάνω από 3.000 εργαζόμενοι, παραμένουν ημιτελή ή επιβραδύνουν την κατασκευή τους, ενώ το Nemaska Lithium, έργο αξίας 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων με συμμετοχή 50% του κράτους, συσσωρεύει καθυστερήσεις και σε πολλές περιπτώσεις, υπερβάσεις στο κόστος.

Οι επενδύσεις που έχουν γίνει από το 2018 ξεπερνούν τα 965 εκατομμύρια δολάρια, χωρίς όμως να εξασφαλίζουν την ανεξαρτησία της επαρχίας από τις μεταβολές της αγοράς των ΗΠΑ και τους εμπορικούς περιορισμούς.  Συνολικά, η ευρωπαϊκή και η βορειοαμερικανική βιομηχανία μπαταριών βρίσκονται σε ένα σημείο καμπής: η Κίνα διατηρεί το στρατηγικό μονοπώλιο σε κρίσιμα υλικά, ενώ οι τοπικές προσπάθειες δημιουργίας ολοκληρωμένων οικοσυστημάτων πλήττονται από συνεχείς καθυστερήσεις, πτωχεύσεις και γεωπολιτικούς περιορισμούς. Το μήνυμα είναι σαφές: χωρίς αποφασιστική δράση, επενδύσεις και στρατηγικό σχεδιασμό, η εξάρτηση θα παραμείνει η μόνη «σταθερά» στην αγορά.

Διαβάστε ακόμη