Μια ομάδα κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προτίθεται να καλέσει την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να αναβάλει την έναρξη του νέου και αμφιλεγόμενου συστήματος εμπορίας εκπομπών άνθρακα (ETS2), το οποίο έχει σχεδιαστεί για να περιορίσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές.

Σύμφωνα με προσχέδιο επιστολής που έχει στη διάθεσή του το Bloomberg News, η Κύπρος και μια ομάδα κρατών-μελών κυρίως από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη σχεδιάζουν να ζητήσουν τριετή καθυστέρηση στην εφαρμογή του συστήματος, μεταθέτοντας την έναρξή του από το 2027 στο 2030. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συναντηθούν στις Βρυξέλλες την επόμενη εβδομάδα, όπου θα συζητήσουν τους κλιματικούς στόχους της Ένωσης και την πορεία προς την επίτευξη των δεσμεύσεων για το 2040 και το 2050.

Η έναρξη του ETS2 το 2027 ενέχει σοβαρό κίνδυνο να προκαλέσει κοινωνικές αναταράξεις, αναφέρει η ομάδα κρατών μελών

Στο προσχέδιο της επιστολής, οι χώρες αυτές εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους σχετικά με το τρέχον σχέδιο εφαρμογής του ETS2 και το χρονοδιάγραμμα που έχει προτείνει η Επιτροπή. «Αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να μεταφέρουμε τη βαθιά μας ανησυχία για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος», αναφέρει το κείμενο. «Η έναρξη του ETS2 το 2027 ενέχει σοβαρό κίνδυνο να προκαλέσει απρόβλεπτες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αναταράξεις, ιδίως στα κράτη-μέλη που είναι περισσότερο εκτεθειμένα σε φαινόμενα ενεργειακής φτώχειας και διαθέτουν περιορισμένες εναλλακτικές λύσεις στις δημόσιες μεταφορές».

Η επιστολή αυτή αποτελεί το τελευταίο επεισόδιο σε μια σειρά προσπαθειών που καταβάλλουν ορισμένα κράτη-μέλη για να καθυστερήσουν ή να περιορίσουν το κόστος του νέου συστήματος εμπορίας εκπομπών. Το ETS2 θεωρείται ένα από τα πιο φιλόδοξα και ευαίσθητα μέτρα της ευρωπαϊκής πολιτικής για το κλίμα, καθώς επεκτείνει την τιμολόγηση του άνθρακα πέραν της βιομηχανίας και της ηλεκτροπαραγωγής, σε τομείς που επηρεάζουν άμεσα τα νοικοκυριά, όπως η θέρμανση και οι μεταφορές.

Η χρονική στιγμή της πρωτοβουλίας δεν είναι τυχαία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση να παρουσιάσει επικαιροποιημένη κλιματική δέσμευση στα Ηνωμένα Έθνη, ενόψει της διάσκεψης COP30 που θα πραγματοποιηθεί στη Βραζιλία, ενώ ο χρόνος για την υποβολή της δέσμευσης εξαντλείται. Ταυτόχρονα, οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις, όπως ο πληθωρισμός, το υψηλό ενεργειακό κόστος και η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, απειλούν να επιβραδύνουν την πρόοδο προς τους στόχους μείωσης των εκπομπών κατά 90% έως το 2040 και κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Ήδη από τον Ιούνιο, 19 κράτη-μέλη είχαν καλέσει την ΕΕ να επιβάλει ισχυρότερους μηχανισμούς ελέγχου τιμών στο νέο σύστημα εμπορίας εκπομπών, εκφράζοντας φόβους ότι η αγορά άνθρακα θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές αυξήσεις στο κόστος θέρμανσης και μεταφορών για τους πολίτες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του BloombergNEF, η τιμή εκπομπής ενός τόνου διοξειδίου του άνθρακα στο νέο σύστημα θα μπορούσε να φτάσει τα 149 ευρώ ανά τόνο έως το 2029, δηλαδή περισσότερο από 80% υψηλότερη σε σύγκριση με την τρέχουσα τιμή για τις εκπομπές από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και βιομηχανίες.

Το ETS2 θα συζητηθεί την επόμενη εβδομάδα εντός της ΕΕ

Την επόμενη εβδομάδα, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να συζητήσουν την πρόταση της Επιτροπής για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 90% έως το 2040 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων, το θέμα του ETS2 αναμένεται να βρίσκεται στο επίκεντρο, μαζί με τη σταδιακή κατάργηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

Το προσχέδιο της επιστολής δεν αναφέρεται ρητά στο μέλλον του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα (Social Climate Fund), το οποίο προβλέπεται να χρηματοδοτείται από τα έσοδα του ETS2 και έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει τη λειτουργία του εντός του επόμενου έτους. Το ταμείο αυτό είχε σχεδιαστεί για να αντισταθμίσει τις κοινωνικές επιπτώσεις του νέου μηχανισμού, προσφέροντας στήριξη στα ευάλωτα νοικοκυριά που θα επηρεαστούν από την αύξηση του κόστους ενέργειας.

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη εφαρμόζει τιμολόγηση εκπομπών CO₂ για τη βιομηχανία, την αεροπορία και τη ναυτιλία. Με την επέκταση του συστήματος στους τομείς των μεταφορών και των κτιρίων, το ETS2 φιλοδοξεί να καλύψει σχεδόν το 75% των συνολικών εκπομπών της ΕΕ — στόχος φιλόδοξος, αλλά και πολιτικά ευαίσθητος, καθώς αφορά άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών. Οι επόμενες εβδομάδες αναμένεται να είναι καθοριστικές για το αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιμείνει στο αρχικό της χρονοδιάγραμμα ή θα δεχθεί να επαναξιολογήσει την εφαρμογή του ETS2 υπό το βάρος των αντιδράσεων.

Διαβάστε ακόμη