Μία εύθραυστη αλλά κρίσιμη πολιτική συμφωνία επιτεύχθηκε αργά το βράδυ της Τετάρτης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τις μεγαλύτερες ομάδες ευρωβουλευτών να δίνουν τα χέρια για σημαντική αναθεώρηση του ευρωπαϊκού νόμου περί εταιρικής βιωσιμότητας. Πρόκειται για την Οδηγία περί Εταιρικής Δέουσας Επιμέλειας στη Βιωσιμότητα (Corporate Sustainability Due Diligence Directive – CSDDD), έναν από τους πλέον φιλόδοξους αλλά και αμφιλεγόμενους πυλώνες της «πράσινης ατζέντας» της ΕΕ, σύμφωνα με το Reuters.
Ο νόμος, που εγκρίθηκε πέρυσι, θέτει αυστηρές υποχρεώσεις στις μεγάλες επιχειρήσεις: να εντοπίζουν και να διορθώνουν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντικές επιπτώσεις στις εφοδιαστικές τους αλυσίδες, με το ενδεχόμενο προστίμων που φτάνουν έως και το 5% του παγκόσμιου τζίρου τους. Η εφαρμογή του προβλέπεται για το 2027, όμως οι διαφωνίες γύρω από το εύρος και τις συνέπειές του έχουν προκαλέσει ισχυρούς κραδασμούς στο πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης.
Συμφωνία ΕΛΚ, Σοσιαλιστών και Φιλελευθέρων
Την Τετάρτη, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη του Κοινοβουλίου, κατέληξε σε συμβιβασμό με τις ομάδες των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων (Renew Europe). Η συμφωνία προβλέπει σημαντική χαλάρωση των κριτηρίων που καθορίζουν ποιες εταιρείες υπάγονται στις διατάξεις του νόμου.
Σύμφωνα με τον Γιόργκεν Γουόρμπορν, ευρωβουλευτή του ΕΛΚ που ηγείται των διαπραγματεύσεων, το νέο όριο θα αφορά επιχειρήσεις με τουλάχιστον 5.000 εργαζόμενους και κύκλο εργασιών άνω των 1,5 δισ. ευρώ. Σήμερα, ο νόμος καλύπτει εταιρείες με περισσότερους από 1.000 εργαζόμενους και έσοδα άνω των 450 εκατ. ευρώ.
«Στόχος μου είναι να διασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη θα επιστρέψει στην ανάπτυξη, ώστε να δημιουργήσουμε περισσότερες θέσεις εργασίας και μακροπρόθεσμη ευημερία», τόνισε ο Γουόρμπορν, υπερασπιζόμενος την ανάγκη για λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερη ευελιξία για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Η πίεση Γερμανίας και Γαλλίας – Οι αντιδράσεις
Η πρωτοβουλία για την αναθεώρηση του νόμου ενισχύθηκε από τις πιέσεις ισχυρών κρατών-μελών, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, αλλά και από τρίτες χώρες, μεταξύ αυτών οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ. Μεγάλες πολυεθνικές, όπως η Exxon Mobil, είχαν εκφράσει επίσης έντονες ανησυχίες ότι οι απαιτήσεις της οδηγίας θα δημιουργήσουν υπερβολικό διοικητικό βάρος και θα περιορίσουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Ωστόσο, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αλλά και ορισμένες εταιρείες έχουν προειδοποιήσει ότι η ΕΕ διακινδυνεύει να «αποδυναμώσει» πλήρως τον νόμο, υπονομεύοντας τον στόχο της για αυξημένη εταιρική υπευθυνότητα σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβάλλοντος.
Η ομάδα των Σοσιαλιστών είχε αρχικά αντιταχθεί στην περικοπή των ορίων, όμως τελικά συναίνεσε, αφού –όπως εξήγησε εκπρόσωπός της– η εναλλακτική θα ήταν μια πιο σκληρή συμφωνία του ΕΛΚ με την άκρα δεξιά, που θα αποδυνάμωνε περαιτέρω τη νομοθεσία. Παρά ταύτα, η Ολλανδή ευρωβουλευτής των Σοσιαλιστών, Λάρα Βόλτερς, υπέβαλε την παραίτησή της από διαπραγματεύτρια του κόμματος σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Τι ακολουθεί
Με τη στήριξη του ΕΛΚ, των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων, η τροποποιημένη πρόταση συγκεντρώνει πλέον την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η ψηφοφορία αναμένεται να διεξαχθεί εντός του μήνα, ανοίγοντας τον δρόμο για τελικές διαπραγματεύσεις με τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Οι υποστηρικτές της αναθεώρησης θεωρούν ότι οι αλλαγές είναι αναγκαίες για να αποφευχθεί η υπερβολική επιβάρυνση των επιχειρήσεων και να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή ανάπτυξη. Αντίθετα, οι επικριτές προειδοποιούν ότι η υπαναχώρηση αυτή στέλνει μήνυμα αδυναμίας σε μια περίοδο που η Ευρώπη φιλοδοξεί να ηγηθεί της παγκόσμιας μετάβασης σε μια βιώσιμη οικονομία.
Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας θα καθορίσει όχι μόνο την τελική μορφή του CSDDD, αλλά και το κατά πόσο η ΕΕ μπορεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη μια πλευρά και την ανάγκη για ανταγωνιστικές επιχειρήσεις από την άλλη.
Διαβάστε ακόμη
