Η στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ για τους δασμούς έχει περιέλθει σε αναταραχή, μετά την έκδοση μιας σπάνιας απόφασης από δικαστήριο των ΗΠΑ, η οποία μπλοκάρει πολλούς από τους εισαγωγικούς φόρους που είχε απειλήσει ή επιβάλει σε άλλες χώρες. Σε απόφαση που εκδόθηκε αργά την Τετάρτη, ένα τριμελές δικαστικό σώμα του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου έκρινε ότι η κυβέρνηση Τραμπ επικαλέστηκε λανθασμένα έναν νόμο του 1977 για να επιβάλει τους λεγόμενους δασμούς της “Ημέρας Απελευθέρωσης” σε δεκάδες χώρες και ότι, επομένως, αυτοί ήταν παράνομοι. Σύμφωνα με το Bloomberg, η απόφαση αυτή επεκτάθηκε και σε προηγούμενους δασμούς που είχαν επιβληθεί στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα με το πρόσχημα της ασφάλειας των συνόρων των ΗΠΑ και της διακίνησης φαιντανύλης.

Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε αμέσως ότι θα ασκήσει έφεση, βάζοντας έτσι την τύχη των δασμών στα χέρια ενός εφετείου και πιθανώς του Ανώτατου Δικαστηρίου. Η απόφαση δεν επηρεάζει τους πρώτους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ σε κινεζικά προϊόντα ή σε συγκεκριμένους κλάδους, όπως ο χάλυβας, που στηρίχθηκαν σε διαφορετική νομική βάση — την οποία η κυβέρνηση ίσως χρειαστεί τώρα να αξιοποιήσει περισσότερο για να συνεχίσει την πολιτική της. Δεν είναι ξεκάθαρο πόσο γρήγορα θα τεθεί σε ισχύ η απόφαση, καθώς το δικαστήριο έδωσε προθεσμία έως 10 ημερών στην κυβέρνηση για να προβεί στις απαραίτητες διοικητικές ενέργειες για την άρση των δασμών. Αν όμως η απόφαση διατηρηθεί, θα καταργήσει άμεσα:

  • νέους δασμούς 30% σε εισαγωγές από την Κίνα,
  • δασμούς 25% σε προϊόντα από τον Καναδά και το Μεξικό,
  • και δασμούς 10% στα περισσότερα άλλα προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ.

Αυτοί οι δασμοί — και ο φόβος αντιποίνων — θεωρούνται βασικό εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και παγκοσμίως. Η κατάργησή τους, έστω και προσωρινή, θα μπορούσε να ενισχύσει τις προοπτικές των μεγαλύτερων οικονομιών.

Τα futures των αμερικανικών μετοχών σημείωσαν πτώση μετά την ανακοίνωση της απόφασης. Το Bloomberg Dollar Index αρχικά ενισχύθηκε κατά 0,4%, αλλά στη συνέχεια απώλεσε τα κέρδη. Οι αποδόσεις των 10ετών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν κατά 5 μονάδες βάσης στο 4,53%, ενώ τα διετή σημείωσαν άνοδο έως και 6 μονάδες βάσης, πριν υποχωρήσουν. Παρά την αισιοδοξία των επενδυτών, υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με το αν η απόφαση αποτελεί μόνιμη ανατροπή ή προσωρινό εμπόδιο στην εμπορική στρατηγική Τραμπ. Ο ίδιος και οι υποστηρικτές του έχουν επιτεθεί στους δικαστές ως μεροληπτικούς και η κυβέρνησή του έχει κατηγορηθεί ότι δεν συμμορφώθηκε πλήρως με προηγούμενες δικαστικές εντολές. Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου απέρριψε την απόφαση ως έργο «διορισμένων δικαστών» που, όπως δήλωσε, δεν θα έπρεπε να έχουν την εξουσία να αποφασίζουν «πώς να αντιμετωπίζεται σωστά μια εθνική έκτακτη ανάγκη». Ο Τραμπ έχει επικαλεστεί εθνικές κρίσεις — από το εμπορικό έλλειμμα μέχρι τους θανάτους από υπερβολική δόση — για να δικαιολογήσει πολλούς από τους δασμούς του.

Εάν η απόφαση δεν ανατραπεί ή παρακαμφθεί, μια πιθανή συνέπεια θα είναι η αύξηση των ανησυχιών για το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Τραμπ στηρίχθηκε στα έσοδα από δασμούς για να εξισορροπήσει τις φορολογικές περικοπές που περιλαμβάνονται σε νέο νομοσχέδιο ύψους 3,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την επόμενη δεκαετία. Οι αμερικανικές εισαγωγές κατέγραψαν ρεκόρ πληρωμών δασμών τον Απρίλιο, ύψους 16,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με προβλέψεις για περαιτέρω αύξηση. Τώρα, σημαντικοί εμπορικοί εταίροι όπως η Κίνα, η Ε.Ε., η Ινδία και η Ιαπωνία καλούνται να επανεκτιμήσουν τη στρατηγική τους, ενδεχομένως καθυστερώντας τις διαπραγματεύσεις, καθώς έχουν ενισχυθεί οι διαπραγματευτικές τους θέσεις.

Ο Τραμπ έχει και άλλες νομικές βάσεις στη διάθεσή του, όπως ο νόμος του 1974 που του επιτρέπει να επιβάλει δασμούς ώς 15% για 150 ημέρες, αλλά μόνο σε περίπτωση κρίσης στο ισοζύγιο πληρωμών — κάτι που δύσκολα θα κηρύξει, λόγω της ευαισθησίας των αγορών ομολόγων.

Διαβάστε ακόμη