Οι ενεργειακές κοινότητες και η αυτοπαραγωγή ξεχωρίζουν ως βασικά θεσμικά μέσα που επιτρέπουν στους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά και ουσιαστικά στην ενεργειακή μετάβαση. Στην 8η ανασκόπηση του Green Tank εξετάζονται τα πιο πρόσφατα στοιχεία από το ΓΕΜΗ και τον ΔΕΔΔΗΕ, ενώ καταγράφονται οι σημαντικότερες εξελίξεις στο θεσμικό πλαίσιο και στον κοινοβουλευτικό έλεγχο.

Τα βασικότερα ευρήματα της ανάλυσης συνοψίζονται ως εξής:

Ενεργειακές κοινότητες

  • Μικρή μεταβολή στο πλήθος των ενεργειακών κοινοτήτων: Στις 1,747 ανέρχονται πλέον οι ενεργειακές κοινότητες όλων των νομικών μορφών στην Ελλάδα. Μείωση κατά 6 στο πλήθος των δύο νεότερων νομικών μορφών που θεσπίστηκαν με τον ν. 5037/2023 (-7 στις ΚΑΕ και + 1 στις ΕΚΠ) συγκριτικά με την κατάσταση τον Απρίλιο 2025.
  • «Πάγωμα» στις αιτήσεις νέων έργων: Μόλις 18 νέες αιτήσεις έργων ενεργειακών κοινοτήτων από τον Μάρτιο 2025 και 76 από τον Ιανουάριο 2024, οι 62 εκ των οποίων για έργα αυτοπαραγωγής.
  • Μικρή πρόοδος στην ηλέκτριση έργων: Στα 1,465 MW έφτασε η ισχύς των έργων ενεργειακών κοινοτήτων που είναι σε λειτουργία (30% των συνολικών αιτήσεων), από 1,397.5 MW τον Μάρτιο 2025. Περισσότερη από τη μισή νέα ισχύ που συνδέθηκε αφορά έργα αυτοπαραγωγής, με την ηλεκτρισμένη ισχύ τους να ανέρχεται σε 101.4 MW.
  • Η ισχύς των ακυρωμένων έργων αυξήθηκε πολύ περισσότερο: Έφτασε τα 2,482.6 MW (50.8% των συνολικών αιτήσεων), μια αύξηση κατά 352 ΜW σε σχέση με την κατάσταση τον Μάρτιο 2025.
  • Πρωταθλήτρια η Κεντρική Μακεδονία: Έχει τις περισσότερες ενεργειακές κοινότητες (297) και τη μεγαλύτερη ισχύ ηλεκτρισμένων (354.5 MW) αλλά και ακυρωμένων έργων (682.6 MW).
  • Tα 2 αρνητικά ρεκόρ της Δυτικής Μακεδονίας: Για κάθε 1 MW που ηλεκτρίζεται περίπου 3.6 ΜW ακυρώνονται, ενώ το 88.7% της ακυρωμένης ισχύος αφορά έργα που προηγουμένως είχαν λάβει γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ.

Αυτοπαραγωγή

  • Έσπασε το «φράγμα» του 1 GW: Στα 1,072.6 MW η συνολική ισχύς έργων αυτοπαραγωγής σε λειτουργία, αυξημένη κατά 135 MW σε σχέση με τον Μάρτιο 2025.
  • Επιβράδυνση: 4,728 νέες αιτήσεις έργων αυτοπαραγωγής στο εννεάμηνο του 2025, ενώ την ίδια περίοδο του 2024 είχαν κατατεθεί σχεδόν τριπλάσιες (12,901).
  • Αργή η μετάβαση από το net metering στο net billing: Το 90% της ισχύος αιτήσεων νέων έργων αυτοπαραγωγής από τη θέσπιση των νέων μηχανισμών (2/10/2024) ως τον Σεπτέμβριο 2025 αφορούν έργα ταυτοχρονισμένου και εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού. Ωστόσο, η ισχύς των ηλεκτρισμένων έργων με τους νέους μηχανισμούς είναι μόνο 2 MW (7.7% της συνολικής ισχύος αυτοπαραγωγής), ενώ μόλις 16.5 ΜW από αυτά αφορούν αιτήσεις που έγιναν μετά την εφαρμοστική ΚΥΑ (2/10/2024).
  • Επιλέξιμα για χρηματοδότηση έργα στις περιοχές μετάβασης: Στις περιοχές που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021-2027 υπάρχουν 25 MW εκκρεμών έργων εικονικού ενεργειακού και εικονικού ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού με σύμβαση σύνδεσης, και άλλα 16.95 MW λιγότερο «ώριμων» έργων με τους ίδιους μηχανισμούς.
  • Σε αναζήτηση επιπλέον ηλεκτρικού χώρου για αυτοπαραγωγή: Το άθροισμα της ισχύος των εκκρεμών έργων αυτοπαραγωγής και αυτής των ηλεκτρισμένων έργων αγγίζει τα 1,844 MW, πλησιάζοντας έτσι τα 2 GW που είναι ο ηλεκτρικός χώρος για έργα αυτοπαραγωγής, ο οποίος προβλέπεται από τον ν.5037/2023.

«Τα στοιχεία δείχνουν καθαρά ότι η μετάβαση από το net metering στο net billing επιβράδυνε σημαντικά τις αιτήσεις έργων αυτοπαραγωγής, ειδικά από ενεργειακές κοινότητες. Η Πολιτεία καλείται να αναστρέψει αυτή την αρνητική δυναμική, που περιορίζει την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση, αυξάνοντας τον διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο στα 3 GW και κατευθύνοντας εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους –όπως το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα– στη στήριξη της αυτοπαραγωγής και των ενεργειακών κοινοτήτων.», δήλωσε ο Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής του Green Tank.

Διαβάστε ακόμη