Σαφήνεια, συνεργασία και στοχευμένη επικοινωνία: Αυτό χαρακτηρίζει το μοντέλο εργασίας της Κύπρου αναφορικά με τον ενεργειακό σχεδιασμό της σύμφωνα με τη μελέτη της IRENA «Participatory Processes for Strategic Energy Planning» (2025), όπου η Κύπρος παρουσιάζεται ως case study.

Η IRENA υπογραμμίζει ότι η παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση προς καθαρή ενέργεια απαιτεί συντονισμένη δράση, διαφάνεια και συμμετοχή όλων των κοινωνικών φορέων. Τα μακροπρόθεσμα ενεργειακά σενάρια (LTES) βοηθούν τις κυβερνήσεις να προβλέπουν ανάγκες, να σχεδιάζουν πολιτικές και να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις. Η μελέτη παρουσιάζει πρακτικά παραδείγματα χωρών — ανάμεσά τους και την Κύπρο — που εφαρμόζουν συμμετοχικές διαδικασίες με επιτυχία.

Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής η Κύπρος παρουσιάζεται ως παράδειγμα χώρας που έχει επιλέξει την απλότητα και τη συνεργασία για να κάνει τον ενεργειακό σχεδιασμό πιο αποτελεσματικό. Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη διαδικασία συμμετοχής ενδιαφερομένων και διάχυσης πληροφοριών, με έμφαση στις πτυχές της ενεργειακής μετάβασης και της χρηματοδότησης.

Συντονισμός

Τα Υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος συντονίζουν τη διαδικασία ανάπτυξης σεναρίων, ενώ το Ινστιτούτο Κύπρου αναλαμβάνει την ανάλυση, την επικοινωνία και τη διάχυση των αποτελεσμάτων. Συμμετέχουν επίσης το Υπουργείο Ενέργειας, το Υπουργείο Μεταφορών και άλλες αρμόδιες αρχές. Η προσπάθεια είναι εθνικής εμβέλειας και πλήρως ευθυγραμμισμένη με τους στόχους της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση.

Το Ινστιτούτο Κύπρου εκπονεί σύντομες και περιεκτικές εκθέσεις που παρέχουν μοντελοποιημένες πληροφορίες σχετικά με τις προτεινόμενες πολιτικές και μέτρα, συχνά στοχεύοντας σε συγκεκριμένους τομείς που περιλαμβάνονται στα σενάρια του. Για παράδειγμα, ανέλυσε την επίδραση της αύξησης των βιοκαυσίμων στις τιμές καυσίμων αυτοκινήτων, παρέχοντας στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής συγκεκριμένα δεδομένα για τις αποφάσεις τους.

Στόχοι

  • Επικοινωνία των ενεργειακών σεναρίων και των επενδυτικών αναγκών με σαφή και κατανοητό τρόπο.
  • Ενίσχυση της τεκμηριωμένης λήψης αποφάσεων από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Δράσεις και εργαλεία

  • Σύντομα policy briefs με σαφή δεδομένα και προσαρμογή ανά φορέα.
  • Γραφήματα και οπτικοποιήσεις για σύνθετα ενεργειακά σενάρια.
  • Ενημέρωση του κοινού για οικονομικά αποδοτικά μέτρα και στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών.

Αποτελέσματα

  • Βελτίωση της κατανόησης και της ικανότητας λήψης αποφάσεων μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των ενδιαφερόμενων μερών μέσω σαφούς, συνοπτικής και στοχευμένης επικοινωνίας.
  • Επιτυχής ευθυγράμμιση των χρηματοοικονομικών στρατηγικών με τις ενεργειακές πολιτικές, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική αξιοποίηση τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών επενδύσεων.
  • Ισχυρή συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών που καταργεί τα στεγανά μεταξύ των κρατικών υπηρεσιών.

Διδάγματα

  • Η συμμετοχή των βασικών κυβερνητικών φορέων, όπως το Υπουργείο Οικονομικών, διασφαλίζει ενσωμάτωση των οικονομικών παραμέτρων.
  • Τα σαφή εργαλεία επικοινωνίας (πχ policy briefs) είναι κρίσιμα για τη μετάδοση σύνθετων πληροφοριών.
  • Η ενεργός συμμετοχή ενδιαφερομένων ενισχύει τον προληπτικό σχεδιασμό και τη συνοχή πολιτικών.

Συμπεράσματα μελέτης

Η IRENA καταλήγει ότι οι χώρες που ενσωματώνουν συμμετοχικές διαδικασίες:

  • Χτίζουν εμπιστοσύνη και κοινωνική αποδοχή.
  • Βελτιώνουν την ποιότητα των ενεργειακών σεναρίων.
  • Ενισχύουν την ενεργειακή παιδεία και τη διαφάνεια.

Η ενεργειακή μετάβαση, όπως τονίζεται, δεν είναι μόνο τεχνικό ή οικονομικό ζήτημα, είναι κοινωνική διαδικασία που προϋποθέτει συνεργασία, συναίνεση και δικαιοσύνη.

Διαβάστε ακόμη