Στις ξηρές περιοχές της βόρειας Κίνας, εργαζόμενοι στο Νινγκσιά περιποιούνται θάμνους γκότζι που αναπτύσσονται κάτω από τη σκιά χιλιάδων φωτοβολταϊκών πάνελ. Το έργο των 1 γιγαβάτ (GW) αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου δικτύου σε βόρειες και δυτικές περιοχές της χώρας, όπου η ηλιακή ενέργεια αξιοποιείται ταυτόχρονα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και καταπολέμηση της ερημοποίησης.

Η Ningxia Baofeng, εταιρεία με σημαντική παρουσία στη βιομηχανία άνθρακα και χημικών, σχεδιάζει να κατασκευάσει 30 GW φωτοβολταϊκών, με τμήμα τους να χρησιμοποιείται ειδικά για την αναστροφή της διάβρωσης της γης. Ένα παρόμοιο έργο 1 GW στη γειτονική περιοχή Majiatan είναι ήδη σε λειτουργία. «Όλα τα πάνελ λειτουργούν σαν μικρές ομπρέλες», δήλωσε ο Liu Yuanguan, αντιπρόεδρος της εταιρείας, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στις εγκαταστάσεις. «Η σκιά που δημιουργούν μειώνει την εξάτμιση της υγρασίας από το έδαφος και τα φυτά».

Στην Κίνα, περίπου το ένα τέταρτο της χώρας χαρακτηρίζεται ως «ερημοποιημένο», και οι προσπάθειες ανάσχεσης της εξάπλωσης της ερήμου ξεκινούν από τη δεκαετία του 1970. Η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών πάνω σε ξερό, ηλιόλουστο έδαφος αποτελεί πλέον ένα σύγχρονο εργαλείο στον αγώνα αυτό. Σύμφωνα με το πρόγραμμα «Three Norths», που ξεκίνησε το 1978 και θα διαρκέσει μέχρι το 2050, η χρήση φωτοβολταϊκών εντάχθηκε επίσημα στην στρατηγική καταπολέμησης της ερήμου τον Σεπτέμβριο του 2023, αν και οι σχετικές αναφορές εμφανίζονταν ήδη από το 2021.

Η μέθοδος βασίζεται στη δημιουργία σκιάς για σπόρους και θάμνους ανθεκτικούς στην ξηρασία, ενώ φράγματα γύρω από τις περιοχές μειώνουν την ταχύτητα του ανέμου και σταθεροποιούν την άμμο. Η επίδραση μπορεί να χρειαστεί έως πέντε χρόνια για να γίνει εμφανής, σύμφωνα με την κυβέρνηση του Νινγκσιά. Παρά το γεγονός ότι έργα όπως της Baofeng αποτελούν μικρό μόνο ποσοστό των εκατοντάδων γιγαβάτ φωτοβολταϊκών που εγκαθιστά η Κίνα κάθε χρόνο, η κυβέρνηση στο Πεκίνο σκοπεύει να πολλαπλασιάσει τέτοιες πρωτοβουλίες.

Η κατασκευή φωτοβολταϊκών στις ερήμους προστατεύει παράλληλα και γεωργική γη. Το 2023, η Κίνα απαγόρευσε την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις, ενώ τα μέσα ενημέρωσης επέκριναν την τοποθέτηση πάνελ σε γόνιμες περιοχές. Μεταξύ 2025 και 2030, η χώρα σχεδιάζει να εγκαταστήσει 253 GW φωτοβολταϊκών για την αναγέννηση περίπου 7.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων ερήμου, περιοχή τέσσερις φορές μεγαλύτερη από το Λονδίνο.

Η προσπάθεια παραμένει δύσκολη και μακρόχρονη. Παρά τη φύτευση δέντρων και άλλες πρωτοβουλίες, το 2024 περίπου το 26,8% της χώρας παραμένει ερημοποιημένο, μικρή μείωση σε σχέση με 27,2% πριν από μια δεκαετία. Όπως εξηγεί ο Wang Xiaoling, διευθυντής του καταφυγίου Baijitan, «δεν στοχεύουμε στην πλήρη εξάλειψη της ερήμου, αλλά στη μείωση της βλάβης. Είναι ένας παρατεταμένος αγώνας».

Με συνδυασμό φωτοβολταϊκών και αναδάσωσης, η Κίνα προωθεί μια καινοτόμο προσέγγιση, όπου η βιώσιμη ενέργεια συνεργάζεται με την προστασία του περιβάλλοντος, ανοίγοντας δρόμους για μελλοντικές λύσεις στην καταπολέμηση της ερημοποίησης.

Διαβάστε ακόμη