Τα τελευταία χρόνια, η Κεντρική Ευρώπη – Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία – έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία, καταγράφοντας διπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης της ηλιακής ενέργειας σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2019, σύμφωνα με νέα έκθεση του ανεξάρτητου think tank Ember. Οι χώρες αυτές, άλλοτε εξαρτημένες από τον άνθρακα, μετατρέπονται πλέον σε ηλιακή δύναμη και σε κόμβους παραγωγής μπαταριών.

Η έκθεση Turning to the Sun: Solar Rise in Central Europe καταγράφει ότι η σωρευτική παραγωγή ηλιακής ενέργειας στην περιοχή εκτοξεύτηκε σχεδόν εξαπλάσια, από 5 τεραβατώρες (TWh) το 2019 σε 29 TWh το 2024. Την ίδια περίοδο, η συνολική αύξηση στην Ε.Ε. ήταν 2,5 φορές, από 125 TWh σε 308 TWh.

Η πρόοδος των χωρών είναι εντυπωσιακή και ποικιλόμορφη. Η Ουγγαρία καθιερώθηκε ως παγκόσμιος ηγέτης, με την ηλιακή ενέργεια να καλύπτει σχεδόν το 25% της ηλεκτροπαραγωγής το 2024, αυξημένη από μόλις 4% το 2019, και φτάνοντας στο 42% τον Ιούνιο του 2025. Η Πολωνία κατέγραψε αύξηση της ηλιακής παραγωγής πάνω από είκοσι φορές, από 0,7 TWh σε 15 TWh, με περισσότερους από 1,5 εκατομμύριο «prosumers» μέχρι τα μέσα του 2025, ενώ οι ΑΠΕ ξεπέρασαν τον άνθρακα για πρώτη φορά τον Ιούνιο, σύμφωνα με το ceenergy.news.

Η Τσεχία, μετά από δεκαετή στασιμότητα, εγκατέστησε πάνω από 1 GW νέας ηλιακής ισχύος το 2023, σχεδόν διπλασιάζοντας την παραγωγή σε 4 TWh το 2024 και φτάνοντας στο 14,7% της ηλεκτροπαραγωγής τον Ιούνιο του 2025. Η Σλοβακία, αν και καθυστερημένη λόγω πολιτικών εμποδίων, πρόσθεσε 274 MW το 2024, μετά από πολύ μικρή ανάπτυξη προηγουμένως.

Η στροφή από τον άνθρακα είναι επίσης εμφανής. Στην Ουγγαρία, το μερίδιο του άνθρακα μειώθηκε από 12% σε 6% μεταξύ 2019-2024, η Πολωνία κατέγραψε ιστορικό ορόσημο υπερβαίνοντας τον άνθρακα με τις ΑΠΕ, η Τσεχία προχωρά στην απόσυρση του άνθρακα έως το 2033 με πτώση 7 ποσοστιαίων μονάδων, ενώ η Σλοβακία έκλεισε το τελευταίο θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο άνθρακα το 2024.

H Κεντρική Ευρώπη εξελίσσεται σε κόμβο παραγωγής μπαταριών

Παράλληλα, η Κεντρική Ευρώπη εξελίσσεται σε κόμβο παραγωγής μπαταριών. Η Ουγγαρία φιλοξενεί σχεδόν το 40% της χωρητικότητας συναρμολόγησης κυψελών στην Ε.Ε. τον Ιανουάριο του 2025, ενώ η Πολωνία διαθέτει δίκτυο μπαταριών 7,3 GW, ένα από τα μεγαλύτερα στην ΕΕ – συμπεριλαμβανομένων 0,8 GW με άδεια ή υπό κατασκευή. Ωστόσο, οι εγκατεστημένες μεγάλες μπαταρίες φτάνουν μόλις τα 0,1 GW, κάτω από το 2% του συνόλου της Ε.Ε.

Η ταχεία άνοδος των ΑΠΕ στην Κεντρική Ευρώπη δείχνει ότι ακόμη και χώρες με χαμηλότερο ΑΕΠ και πολιτικά εμπόδια μπορούν να ηγηθούν της καθαρής μετάβασης, μετατρέποντας την πρόκληση σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, σύμφωνα με την Tatiana Mindeková, Policy Advisor της Ember.

Διαβάστε ακόμη