Προβλήματα στην λειτουργία του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού που οδηγούν σε έως και μηδενικές μειώσεις στους λογαριασμούς και έλλειψη διαφάνειας από τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας εντοπίζουν οι ενεργειακές κοινότητες που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη συνέχιση της λειτουργίας τους. Μάλιστα, με ανοιχτή επιστολή προς τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), η ΔΕΣΜΗ Ενεργειακών Κοινοτήτων που εκπροσωπεί ανοιχτού τύπου και ευρείας βάσης ενεργειακές κοινότητες, ζητά:
- την άμεση και πλήρη εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού,
- την υποχρεωτική μηνιαία αναφορά στοιχείων κατανάλωσης και παραγωγής,
- τη δημιουργία εξειδικευμένων τμημάτων εξυπηρέτησης για την επίλυση προβλημάτων.
«Υπάρχουν πολλές ενεργειακές κοινότητες με ολοκληρωμένα φωτοβολταϊκά έργα που παράγουν ενέργεια εδώ και δύο ή τρία χρόνια, όμως τα μέλη τους εξακολουθούν να λαμβάνουν λογαριασμούς που είτε είναι πλήρως μηδενικοί, είτε δεν παρουσιάζουν καμία μείωση, είτε –σε ορισμένες περιπτώσεις– είναι ακόμη και υψηλότεροι από ό,τι θα ήταν χωρίς το έργο. Αυτό δείχνει πως η διαδικασία δεν εφαρμόζεται με διαφάνεια ούτε με ορθότητα, παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις των παρόχων και της Πολιτείας» σημειώνουν πηγές της αγοράς.
Όπως καταγγέλλουν οι ενεργειακές κοινότητες, σύμφωνα με πληροφορίες, σε πολλές περιπτώσεις οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας δρώντας μονομερώς, δεν εφαρμόζουν τις συμβάσεις εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, είτε συνεχίζοντας κανονικά τις χρεώσεις ενέργειας στους λογαριασμούς των μελών των Ενεργειακών Κοινοτήτων, είτε εκδίδοντας λογαριασμούς με μηδενικό το ανταγωνιστικό σκέλος, αντίθετα με όσα ορίζει η Υπουργική Απόφαση. Το πρόβλημα, αναφέρουν, εντείνεται ιδιαιτέρως στην περίπτωση των ευάλωτων νοικοκυριών που κινδυνεύουν από συσσωρευμένες χρεώσεις λόγω της μη διενέργειας του συμψηφισμού.
Έλλειψη διαφάνειας
Αλλά ακόμη και όταν ο συμψηφισμός εφαρμόζεται, απουσιάζουν τα αναλυτικά στοιχεία που θα επέτρεπαν στους καταναλωτές να ελέγξουν την ορθότητα των χρεώσεων. Μάλιστα, έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις όπου μέλη ενεργειακών κοινοτήτων χρεώνονται για ενέργεια που θα έπρεπε να έχει συμψηφιστεί ακόμα και να χρεώνονται για ενέργεια που ξεπερνάει τις καταναλώσεις τους. Επιπρόσθετα, όπως τονίζουν, η συχνότητα και η μεθοδολογία εκκαθάρισης αλλάζουν συνεχώς, δημιουργώντας ένα θολό τοπίο, ενώ η επικοινωνία με τους παρόχους χαρακτηρίζεται από ελλείψεις, έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και απουσία καταγραφής καταγγελιών. Απουσιάζει, υποστηρίζουν, και μηχανισμός για την παρακολούθηση και διαχείριση επίσημων αιτημάτων ή καταγγελιών, όπως προβλέπει ο Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Ανασφάλεια και ανησυχία στην αγορά
Τα παραπάνω, αναφέρουν πηγές της αγοράς, οδηγούν σε εγκλωβισμό των μελών των ενεργειακών κοινοτήτων καθώς η μη εκκαθάριση της παραγόμενης ενέργειας δημιουργεί ανασφάλεια για το αν αυτή θα χαθεί ή θα αποζημιωθεί, αποτρέποντας έτσι την αλλαγή παρόχου. Επιπρόσθετα υποστηρίζουν ότι η βιωσιμότητα των κοινοτήτων απειλείται, καθώς η αδυναμία ακριβούς υπολογισμού των οικονομικών οφελών οδηγεί σε μειωμένες συνδρομές, ενώ στο εσωτερικό τους αναπτύσσονται τριβές και κρίση εμπιστοσύνης.
Ακόμα πιο κρίσιμο είναι το γεγονός πως η γενικευμένη αυτή ανασφάλεια οδηγεί και σε δυσκολίες στην ένταξη ευάλωτων νοικοκυριών στις λύσεις που προσφέρουν οι ενεργειακές κοινότητες συμβάλλοντας στην καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.
Χρηματοδότηση
Την ίδια ώρα, ανοιχτές έως τα τέλη Σεπτεμβρίου είναι οι αιτήσεις για τη λήψη επιχορήγησης προς ενεργειακές κοινότητες που μπορεί να φθάνει έως και 45.000 ευρώ μέσω του προγράμματος European Energy Communities Facility που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE και υποστηρίζει ενεργειακές κοινότητες στην ανάπτυξη και υλοποίηση έργων. Στο πλαίσιο του προγράμματος, πάνω από 140 κοινότητες από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς και από την Ισλανδία, τη Μολδαβία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ουκρανία θα ωφεληθούν μέσω δύο κύκλων αιτήσεων: ο πρώτος κύκλος τρέχει και διαρκεί έως τα τέλη Σεπτεμβρίου 2025, ενώ ο δεύτερος αναμένεται την άνοιξη του 2026.
Το έργο συντονίζει η ευρωπαϊκή ομοσπονδία ενεργειακών κοινοτήτων REScoop.eu, σε συνεργασία με δίκτυα όπως Fedarene και Energy Cities. Σε εθνικό επίπεδο, για την Ελλάδα, η Electra Energy αναλαμβάνει τον ρόλο φορέα υποστήριξης και επικοινωνίας, προσφέροντας έρευνα, εκπαίδευση, ανάπτυξη έργων και δικτύωση.
Τι προσφέρει το πρόγραμμα
Στην πρώτη πρόσκληση θα διατεθούν πάνω από 3 εκατ. ευρώ σε 73 ενεργειακές κοινότητες, ενώ το πρόγραμμα αναλυτικά προσφέρει:
- Επιχορηγήσεις έως 45.000 ευρώ για την προετοιμασία επιχειρηματικών σχεδίων, τόσο σε νέες όσο και σε πιο ώριμες κοινότητες.
- Εξειδικευμένο εκπαιδευτικό υλικό και πηγές υποστήριξης για την ανάπτυξη και εκπόνηση των σχεδίων.
- Πληροφόρηση για διαθέσιμες χρηματοδοτικές ευκαιρίες.
- Χαρτογράφηση υπηρεσιών “μιας στάσης” για ενεργειακές κοινότητες.
- Προβολή και ανάδειξη των επιλεγμένων κοινοτήτων.
Διαδικασία υποβολής
Οι αιτήσεις γίνονται ηλεκτρονικά μέσω της ειδικής πλατφόρμας του προγράμματος και περιλαμβάνουν δύο στάδια:
- Αυτοέλεγχος επιλεξιμότητας: Συμπλήρωση σύντομου ερωτηματολογίου για τον έλεγχο των κριτηρίων συμμετοχής. Μόνο όσες κοινότητες περάσουν αυτή τη φάση προχωρούν στο επόμενο στάδιο.
- Υποβολή πρότασης: Σύνταξη και κατάθεση αναλυτικού επιχειρηματικού σχεδίου και συμπληρωματικών εγγράφων μέσω της πλατφόρμας.
Κλειδί η καινοτομία και η βιωσιμότητα
Κρίσιμη για την επιτυχημένη υποβολή της πρότασης είναι η καινοτομία των business plans που θα κατατεθούν καθώς και το επίπεδο ωριμότητας των κοινοτήτων, ο περιβαλλοντικός και κοινωνικός αντίκτυπος αλλά και η βιωσιμότητα των προτεινόμενων έργων.
Πιο αναλυτικά, οι ενεργειακές κοινότητες καλούνται να καταρτίσουν επιχειρηματικά σχέδια με κοινωνικό, περιβαλλοντικό και τεχνολογικό προσανατολισμό, λαμβάνοντας υπόψη το εθνικό πλαίσιο κάθε χώρας και το επίπεδο καινοτομίας που απαιτείται. Όπως σημειώνουν γνώστες του προγράμματος, στην Ελλάδα, για παράδειγμα, καινοτόμες προτάσεις μπορεί να αφορούν έργα αιολικής ενέργειας, τηλεθέρμανσης ή ηλεκτροκίνησης, ενώ απλά φωτοβολταϊκά δεν θεωρούνται τόσο πρωτοποριακά στο ελληνικό περιβάλλον.
Η αξιολόγηση περιλαμβάνει επίσης και τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, όπως τη συμμετοχή ευάλωτων νοικοκυριών μέσω κοινωνικών υπηρεσιών ή συνεργασιών με δήμους, καθώς και δράσεις εξοικονόμησης, όπως συλλογικές ανακαινίσεις κτιρίων.
Στόχος είναι να προωθηθούν πρωτοβουλίες που θα μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα, θα ενισχύσουν την ενεργειακή αποδοτικότητα και θα βελτιώσουν το τοπικό περιβάλλον.
Διαβάστε ακόμη
