Αν κάποιος από την Ελλάδα θέλει να πάρει μια εικόνα για το ύψος της χονδρεμπορικής τιμής ενέργειας των επόμενων ημερών, το πρώτο πράγμα που ενδεχομένως θα πρέπει να κάνει είναι να μπει στην ιστοσελίδα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Η ύπαρξη ηλιοφάνειας, συννεφιάς, υψηλών ή χαμηλών ανέμων, καθώς και το ύψος της θερμοκρασίας, αποτελούν βαρόμετρο πλέον για το μείγμα ηλεκτροπαραγωγής της χώρας και για το κόστος ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), κυρίως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, κυριαρχούν πλέον στην παραγωγή ρεύματος στη χώρα μας, καθώς και σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Συνεπώς, όταν υπάρχει ηλιοφάνεια και άνεμος, η μεγάλη παραγωγή από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα πιέζει προς τα κάτω τις χονδρεμπορικές τιμές, ενώ όταν υπάρχει κακοκαιρία ή άπνοια, η παραγωγή από ΑΠΕ μειώνεται και οι χονδρεμπορικές τιμές ανεβαίνουν, καθώς χρησιμοποιούνται περισσότερο ακριβές μονάδες ορυκτών καυσίμων. Βασικό ρόλο παίζει και η θερμοκρασία, αφού σε περιόδους καύσωνα ή έντονου κρύου η ζήτηση για ενέργεια αυξάνεται, πιέζοντας τις τιμές προς τα πάνω, ενώ σε περιόδους ήπιων θερμοκρασιών, οι πιέσεις στις τιμές μειώνονται. Αυτό που γίνεται πλέον ξεκάθαρο είναι πως, στην εποχή της πράσινης μετάβασης, το κόστος ενέργειας και η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τις καιρικές συνθήκες.
Υπάρχουν, επίσης, δύο νέοι όροι στο ενεργειακό μας «λεξιλόγιο», τα φαινόμενα Hitzeflaute και Dunkelflaute. Το φαινόμενο Hitzeflaute υπάρχει κατά τη διάρκεια παρατεταμένων περιόδων καύσωνα, όπου επικρατεί άπνοια ή πολύ χαμηλής έντασης άνεμος. Παρόλο που υπάρχει ηλιοφάνεια (άρα θεωρητικά παράγεται αρκετή ηλιακή ενέργεια), η παραγωγή αιολικής ενέργειας είναι ελάχιστη λόγω της απουσίας ανέμου. Ταυτόχρονα, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται απότομα λόγω της χρήσης κλιματιστικών, ψυγείων κ.λπ. Ο συνδυασμός χαμηλής συνολικής παραγωγής από ΑΠΕ και υψηλής ζήτησης δημιουργεί πίεση στο ηλεκτρικό δίκτυο και στις τιμές ενέργειας. Από την άλλη, το φαινόμενο Dunkelflaute συμβαίνει όταν υπάρχει μακρά περίοδος χωρίς ηλιοφάνεια και χωρίς άνεμο, συνήθως τον χειμώνα. Σε μια τέτοια κατάσταση, τόσο τα φωτοβολταϊκά όσο και τα αιολικά συστήματα παράγουν ελάχιστη ενέργεια, και αυτό μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες, δημιουργώντας αντίστοιχες πιέσεις στις τιμές ενέργειας, σε συνδυασμό με την ύπαρξη χαμηλών θερμοκρασιών και την αυξημένη ζήτηση για θέρμανση. Τα δύο αυτά φαινόμενα, που γίνονται όλο και πιο συχνά στην Ευρώπη, σχετίζονται με χαμηλή παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ λόγω συγκεκριμένων καιρικών συνθηκών.
Η ύπαρξη αυτών των φαινομένων οδηγεί επίσης σε μεγάλες διακυμάνσεις των χονδρεμπορικών τιμών ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας ημέρας. Όπως αναφέρει νέα μελέτη της Wood Mackenzie, την οποία μετέδωσε το Bloomberg, κατά τη διάρκεια ενός μόνο επεισοδίου Dunkelflaute στην Ευρώπη τον περασμένο Νοέμβριο, η παραγωγή από άνθρακα και φυσικό αέριο εκτινάχθηκε θεαματικά, με τις εισαγωγές της Γερμανίας να φτάνουν κατά μέσο όρο τα 10,5 γιγαβάτ για τρεις ημέρες και τις ενδοημερήσιες τιμές να σκαρφαλώνουν στα 820 ευρώ ανά μεγαβατώρα. «Αυτό που πρέπει πραγματικά να απασχολήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής είναι το εύρημά μας ότι οι πιο ψυχρές ημέρες συσχετίζονται δυσανάλογα με χαμηλή παραγωγή αιολικής ενέργειας», δήλωσε ο Matthew Campbell, ανώτερος αναλυτής ενέργειας της Wood Mackenzie. Αυτό, πρόσθεσε, «αυξάνει τον κίνδυνο ανεπαρκούς προσφοράς κατά τις περιόδους αυξημένης ζήτησης και αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο των στοχευμένων μηχανισμών ισχύος στον σχεδιασμό της αγοράς».
Αντίστοιχα, τον Ιούλιο έκανε την εμφάνισή του το φαινόμενο Hitzeflaute στην Ευρώπη και μειώθηκε η αιολική παραγωγή, σε μια περίοδο όπου αυξήθηκε κατακόρυφα η ενεργειακή ζήτηση. Παράλληλα, αναλυτές έχουν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι η μείωση της υδροηλεκτρικής παραγωγής κατά τη διάρκεια παρατεταμένων καυσώνων εντείνει τις πιέσεις στην αγορά, συμβάλλοντας στην άνοδο των τιμών ρεύματος. Η αυξημένη παραγωγή από φωτοβολταϊκά κατά τη διάρκεια της ημέρας, σε συνδυασμό με μειωμένη παραγωγή από αιολικά και υψηλή ενεργειακή ζήτηση, οδηγεί σε συγκρατημένες χονδρεμπορικές τιμές το μεσημέρι που αυξάνονται απότομα προς το βράδυ. Ενδεικτικά, ενώ το μεσημέρι της Πέμπτης 31 Ιουλίου, η ωριαία χονδρεμπορική τιμή ρεύματος στην Ελλάδα βρισκόταν στα 50,29 ευρώ ανά μεγαβατώρα, στις 19:00 και στις 23:00 η τιμή εκτοξεύτηκε κοντά στα 150 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Πώς η Ευρώπη θα συνδυάσει πράσινη μετάβαση και ενεργειακή ασφάλεια
Η κλιματική κρίση, οι συνέπειες της οποίας βρίσκονται παντού γύρω μας, καθιστά τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας απαραίτητη. Η Ευρώπη θα πρέπει να υιοθετήσει μέτρα που θα μειώσουν την επίδραση των καιρικών συνθηκών στην ενεργειακή της ασφάλεια. Τέτοια μέτρα είναι η μαζική εγκατάσταση σταθμών αποθήκευσης ενέργειας, ώστε να μεταφέρεται προς το βράδυ η πλεονάζουσα ενέργεια που παράγουν τα φωτοβολταϊκά το μεσημέρι, καθώς και η αύξηση της ευελιξίας, η αντιστοίχιση της κατανάλωσης ενέργειας με την παραγωγή και η παροχή κινήτρων για τη διατήρηση κάποιων συμβατικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, προκειμένου να διασφαλίζεται η σταθερότητα του συστήματος.
Διαβάστε ακόμη
