Θεσμοθετημένο, αλλά όχι ακόμη πλήρως ενεργοποιημένο – οι κρίσιμες εκκρεμότητες παραμένουν
Η αυτοπαραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα περνά σε στάδιο θεσμικής και λειτουργικής ωρίμανσης. Με την εισαγωγή του μοντέλου ταυτοχρονισμένου ενεργειακού συμψηφισμού – γνωστού ως net-billing – το φθινόπωρο του 2024, η Πολιτεία επιχειρεί να θέσει πιο δίκαιους και ρεαλιστικούς κανόνες για τη συμμετοχή πολιτών, επιχειρήσεων και ενεργειακών κοινοτήτων στην παραγωγή και κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε αντίθεση με το net-metering, όπου ο συμψηφισμός γινόταν ποσοτικά, το νέο σχήμα υπολογίζει την αξία της ενέργειας που εγχέεται ή απορροφάται με βάση τις πραγματικές χονδρεμπορικές τιμές. Με αυτόν τον τρόπο, η αυτοπαραγωγή συνδέεται άμεσα με τη λειτουργία της αγοράς, ενισχύοντας τη διαφάνεια και τον οικονομικό ρεαλισμό του μηχανισμού.
Αφήνοντας πίσω την απλοποιημένη λογική του net-metering, το net-billing αναδεικνύει την οικονομική αξία της ενέργειας: δεν συμψηφίζεται απλώς η ποσότητα, αλλά αποτιμάται χρηματικά. Έτσι, η αυτοπαραγωγή συμμετέχει στην αγορά, με όρους βιωσιμότητας και ισορροπίας για όλους τους εμπλεκόμενους.
Ωστόσο, η μετάβαση στο net-billing δεν είναι χωρίς δυσκολίες. Παραμένουν τεχνικές και κανονιστικές εκκρεμότητες, ασάφειες στους ρόλους και τις ευθύνες των εμπλεκομένων και η ανάγκη για ένα σαφές, προβλέψιμο θεσμικό πλαίσιο που θα εξασφαλίζει την εύρυθμη εφαρμογή του.
Η αναζήτηση σταθερότητας: Το θεσμικό παζλ
Η Υπουργική Απόφαση που θέσπισε το net-billing αποτέλεσε ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Στην πράξη, όμως, ανέδειξε κενά και σημεία που απαιτούν διευκρινίσεις και εξειδίκευση. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη αναγνωρίσει αυτές τις εκκρεμότητες και επεξεργάζεται τροποποιητική Απόφαση, ώστε να ενσωματώσει τις παρατηρήσεις των φορέων της αγοράς και να καλύψει τα σημεία ασάφειας. Η έγκαιρη ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας δεν είναι τυπική λεπτομέρεια: είναι καθοριστική για την αξιοπιστία και τη βιωσιμότητα του μηχανισμού.
Τρία ανοιχτά μέτωπα που χρειάζονται λύση
Παρά το γεγονός ότι το net-billing συμβαδίζει με τις βασικές αρχές της αγοράς, η εφαρμογή του αναδεικνύει τρία κρίσιμα ζητήματα, ιδιαίτερα σε πιο σύνθετα σχήματα όπως ο εικονικός συμψηφισμός και οι ενεργειακές κοινότητες:
- Επιμερισμός ενέργειας και αξίας
Η ακριβής μέτρηση και αποτίμηση της εγχεόμενης και απορροφούμενης ενέργειας, με βάση τις χονδρεμπορικές τιμές, αποτελεί βασική προϋπόθεση. Ωστόσο, σε πολύπλοκες δομές, με πολλούς συμμετέχοντες, πολλαπλές παροχές ή διαφορετικούς προμηθευτές, η έλλειψη σαφών κανόνων δημιουργεί αβεβαιότητα και επηρεάζει την αξιοπιστία των εκκαθαρίσεων.
- Ρόλοι και αρμοδιότητες χωρίς σαφή όρια
Η σωστή λειτουργία του μηχανισμού προϋποθέτει ξεκάθαρη κατανομή ρόλων και ευθυνών μεταξύ αυτοπαραγωγών, προμηθευτών, διαχειριστών, ΦοΣΕ. Μέχρι σήμερα, οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι απολύτως ξεκάθαρες.
- Απώλειες δικτύου και συμψηφισμός
Η έλλειψη συγκεκριμένων προβλέψεων για τον συνυπολογισμό των απωλειών — ειδικά όταν παραγωγή και κατανάλωση δεν γίνονται στο ίδιο επίπεδο τάσης — μπορεί να οδηγήσει σε ανακριβείς και αμφισβητούμενες εκκαθαρίσεις.
Δυναμική του σχήματος
Το net-billing έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει ένα σύγχρονο, λειτουργικό εργαλείο για να ενισχύσει τη συμμετοχή πολιτών και ενεργειακών κοινοτήτων στη μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο ενεργειακό μοντέλο. Για τους προμηθευτές και τους διαχειριστές, μπορεί να αποτελέσει μοχλό για την ανάπτυξη της αυτοπαραγωγής με όρους ισορροπίας και διαφάνειας — εφόσον υπάρξει λειτουργικά ώριμο και θεσμικά πλήρες πλαίσιο το οποίο θα μπορέσει να αξιοποιηθεί με τρόπο που να συνάδει με την ευσταθή και αποδοτική λειτουργία του Συστήματος και Δικτύου.
Το στοίχημα της ουσιαστικής ενεργοποίησης
Η πραγματική ενεργοποίηση του net-billing εξαρτάται από την επικείμενη τροποποιητική Υπουργική Απόφαση που θα κλείσει τις εκκρεμότητες και θα ενσωματώσει τις παρατηρήσεις που έχουν διατυπωθεί από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της αγοράς.
Μόνο τότε ο μηχανισμός θα μπορέσει να επιτελέσει τον ρόλο για τον οποίο σχεδιάστηκε: να ενισχύσει τη συμμετοχή των πολιτών, να ενεργοποιήσει νέες επενδύσεις στον τομέα της αυτοπαραγωγής ενέργειας και να συμβάλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός δικαιότερου, αποδοτικότερου και πιο συμμετοχικού ενεργειακού μοντέλου για το μέλλον.
Διαβάστε ακόμη
