Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έβαλε τέλος σε ένα φιλόδοξο έργο ύψους 24 δισεκατομμυρίων λιρών που στόχευε στην παροχή ανανεώσιμης ενέργειας από το Μαρόκο στη Βρετανία μέσω του μεγαλύτερου υποθαλάσσιου καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο. Η απόφαση αυτή ελήφθη παρά την πολυετή ανάπτυξη και την υποστήριξη μεγάλων επενδυτών στο έργο, ενώ έχει προκαλέσει ανησυχίες για το μέλλον της διεθνούς συνεργασίας στον τομέα της καθαρής ενέργειας.
Το έργο, υπό την ηγεσία της εταιρείας Xlinks και με πρόεδρο τον πρώην CEO της Tesco, Sir Dave Lewis, είχε στόχο την παροχή 3,6 γιγαβάτ καθαρής ενέργειας από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα εγκατεστημένα στο Μαρόκο προς το Ηνωμένο Βασίλειο. Η μεταφορά της ενέργειας επρόκειτο να γίνει μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης (HVDC), συνολικού μήκους σχεδόν 3.800 χιλιομέτρων, τα οποία θα κατέληγαν στο Ντέβον, σύμφωνα με τους Times.
Η εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προβλεπόταν να καλύψει έκταση 1.500 τετραγωνικών μιλίων στη Σαχάρα, ενώ θα περιλάμβανε και εκτεταμένες μονάδες αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες. Σύμφωνα με την Xlinks, η υποδομή αυτή θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία στις αρχές της δεκαετίας του 2030 και να παρέχει αξιόπιστη καθαρή ενέργεια έως και 19 ώρες την ημέρα – επαρκή για την κάλυψη των αναγκών περίπου 7 εκατομμυρίων νοικοκυριών, δηλαδή περίπου του 8% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της Βρετανίας.
Ωστόσο, το Τμήμα Ενεργειακής Ασφάλειας και Net Zero του Ed Miliband κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το έργο «δεν είναι προς το εθνικό συμφέρον του Ηνωμένου Βασιλείου», επικαλούμενο τόσο οικονομικές ανησυχίες όσο και ανησυχίες για την ασφάλεια. Η κυβέρνηση περιέγραψε την πρωτοβουλία ως ένα «πρώτο στο είδος του μεγαλεπήβολο έργο» με «υψηλό επίπεδο εγγενούς, σωρευτικού κινδύνου». Παρά την αναγνώριση των προσπαθειών της Xlinks για τον μετριασμό αυτών των κινδύνων, το Ηνωμένο Βασίλειο τόνισε την τρέχουσα εστίασή του στην «ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας».
Η Xlinks είχε ζητήσει μια κυβερνητική σύμβαση που θα εξασφάλιζε πως οι Βρετανοί καταναλωτές θα αγόραζαν την ενέργεια του έργου σε σταθερή, επιδοτούμενη τιμή για 25 χρόνια. Το 2022, η προτεινόμενη τιμή ήταν 48 λίρες ανά μεγαβατώρα, αλλά στη συνέχεια αυξήθηκε στις 70 με 80 λίρες – τιμή που παραμένει χαμηλότερη από εκείνη του πυρηνικού σταθμού Hinkley Point C, ο οποίος έχει συμφωνηθεί στα 92,50 λίρες ανά μεγαβατώρα (σε τιμές του 2012), γράφουν οι Times.
Το έργο είχε αρχικά κοστολογηθεί σε 16 δισεκατομμύρια λίρες το 2022, αλλά η κλιμάκωση του κόστους ώθησε την εκτίμηση σε 22-24 δισεκατομμύρια λίρες. Μέχρι στιγμής, η Xlinks έχει επενδύσει 100 εκατ. λίρες για την ανάπτυξη και έχει προσελκύσει μεγάλους επενδυτές, όπως η Taqa του Άμπου Ντάμπι, η Octopus Energy (ο μεγαλύτερος προμηθευτής ενέργειας για νοικοκυριά στο Ηνωμένο Βασίλειο) και ο γαλλικός ενεργειακός γίγαντας TotalEnergies.
Παρά την αρνητική στάση της κυβέρνησης, η Xlinks παραμένει προσηλωμένη στην υλοποίηση του φιλόδοξου οράματός της και πλέον εξετάζει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, επιδιώκοντας συνεργασίες με ιδιώτες.
