Μια νέα απειλή αναδύεται στον ευρωπαϊκό κλάδο των ΑΠΕ: το φαινόμενο της «αιολικής ξηρασίας», που πλήττει τα αιολικά πάρκα της ηπείρου και τις εταιρείες που τα διαχειρίζονται. Από τον Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο του 2025, οι ανεμογεννήτριες σταμάτησαν να αποδίδουν όπως αναμενόταν, καθώς η Ευρώπη γνώρισε την πιο απότομη μείωση στην ένταση των ανέμων από το 1940, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Κλιματικής Αλλαγής του Πανεπιστημίου του Μέιν.
Παρά το γεγονός ότι οι ενεργειακές εταιρείες επένδυσαν περίπου 380 δισεκατομμύρια δολάρια την τελευταία δεκαετία για να σχεδόν διπλασιάσουν την αιολική παραγωγική δυναμικότητα στην Ευρώπη, το πρωτοφανές αυτό φαινόμενο «βύθισε» την παραγωγή αιολικής ενέργειας, προκαλώντας σοβαρές οικονομικές απώλειες για τις μεγάλες εταιρείες ηλεκτρισμού, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg. Παράλληλα, ανέδειξε το εύθραυστο της εξάρτησης από τις καιρικές συνθήκες και οδήγησε τις ενεργειακές επιχειρήσεις σε έναν αγώνα δρόμου για να προστατευτούν μέσω της αγοράς… καιρού.
Στο πλαίσιο αυτό, οι εταιρείες ενέργειας στρέφονται πλέον μαζικά σε συμβόλαια αντιστάθμισης κινδύνου καιρού – ένα εργαλείο που λειτουργεί ως «ασπίδα» απέναντι στις απρόβλεπτες διακυμάνσεις στην παραγωγή αιολικής ενέργειας. Μέσω αυτών των συμβολαίων, οι εταιρείες εξασφαλίζουν αποζημιώσεις όταν η ένταση των ανέμων πέφτει κάτω από τα αναμενόμενα επίπεδα, περιορίζοντας έτσι τις οικονομικές ζημίες που προκαλούνται από τη μειωμένη παραγωγή.
Η αναγκαιότητα αυτής της πρακτικής γίνεται εύκολα αντιληπτή αν ανατρέξει κανείς στις σημαντικές απώλειες που κατέγραψαν φέτος μεγάλοι παίκτες της αγοράς. Για παράδειγμα, η γερμανική RWE AG είδε την υπεράκτια αιολική της παραγωγή να μειώνεται έως και κατά το ένα τρίτο, ενώ η σουηδική Vattenfall AB κατέγραψε πτώση 20% στο πρώτο τρίμηνο του 2025. Ενώ ορισμένες εταιρείες, όπως η Vattenfall, επιλέγουν να αντιμετωπίζουν την αβεβαιότητα διαφοροποιώντας το παραγωγικό τους χαρτοφυλάκιο, άλλες στρέφονται σε εξατομικευμένα συμβόλαια αντιστάθμισης κινδύνου, προκειμένου να θωρακιστούν άμεσα από τις οικονομικές συνέπειες της αιολικής ξηρασίας.
Ωστόσο, ενώ οι περισσότερες αγορές εμπορευμάτων και ενέργειας έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες πιο διαφανείς εν μέσω πιέσεων από τις ρυθμιστικές αρχές, η αγορά παραγώγων για τις καιρικές συνθήκες παρέμεινε αδιαφανής. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με το πόσο διαδεδομένη είναι η αντιστάθμιση κινδύνου του ανέμου και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αγορά έχουν αρνηθεί αιτήματα για παροχή περισσότερων λεπτομερειών. Η European Energy Exchange AG, το μεγαλύτερο χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο, και η Nasdaq Inc. ξεκίνησαν αμφότερες συμβόλαια αιολικής ενέργειας στις πλατφόρμες τους την τελευταία δεκαετία, αλλά απέτυχαν να κερδίσουν έδαφος. Οι συμφωνίες τυπικά υπογράφονται απευθείας μεταξύ των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας και της εταιρείας που προσφέρει το συμβόλαιο αντιστάθμισης.
Επιπλέον, παρόλο που οι τιμές χονδρικής πώλησης ενέργειας έχουν μειωθεί από τις κορυφές της κρίσης, παραμένουν σημαντικά πάνω από τα προ κρίσης επίπεδα, καθιστώντας ακριβή την αντικατάσταση της χαμένης παραγωγής για τις επιχειρήσεις. Ο Patricio Alvarez από το Bloomberg Intelligence σημειώνει ότι εταιρείες όπως η RWE θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν απώλειες δεκάδων εκατομμυρίων, ιδίως όταν αναγκάζονται να αγοράζουν ενέργεια στην ελεύθερη αγορά ή να στραφούν σε εναλλακτικές λύσεις ορυκτών καυσίμων.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η ξηρασία των ανέμων μπορεί να μην είναι μεμονωμένη. Τα συστήματα υψηλών πιέσεων γίνονται όλο και πιο συχνά και επίμονα και οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις δείχνουν ότι οι ταχύτητες των ανέμων θα μπορούσαν να παραμείνουν κάτω του μέσου όρου καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Όπως το θέτει ο Ivan Fore Svegaarden, CEO της TradeWPower: «Μπορείτε να έχετε 300.000 ανεμογεννήτριες και δεν θα έχει καμία σημασία αν ο άνεμος δεν φυσάει».
Διαβάστε ακόμη
